Brexit: strop voor Britten en boeren

Bent u al brexit-moe? Dat zou goed kunnen, want de brexit domineert nog steeds dagelijks de voorpagina’s. Tal van scenario’s worden besproken, al weet niemand hoe de hazen gaan lopen. Eén ding is wel zeker: voor de gemiddelde Brit staat er veel op het spel. Voor de Nederlandse boer ook.

Behoorlijk wat vlees, zuivel en groenten, geproduceerd door Nederlandse boeren, verdwijnen in Britse monden. Nederland exporteerde in 2016 voor €38,9 miljard naar het Verenigd Koninkrijk (VK). Daarmee zijn de Britten een van de belangrijkste handelspartners van Nederland. De agrarische export voert de lijst aan met een exportwaarde van €5,8 miljard. Daarbinnen steekt vlees (€1,3 miljard) er met kop en schouders bovenuit. Ook groenten en fruit (€1,9 miljard) is een grote groep, al vindt hierbinnen ook veel doorvoer plaats.  

Tullips, Cheese en klompen
Landbouw staat symbool voor de Nederlandse export naar Groot-Brittannië. De Britten associëren Nederland niet voor niets als het land van 'tullips, cheese en klompen'. De vraag is: wat blijft er van deze reputatie over wanneer de Britten zich straks terugtrekken binnen hun eigen landsgrenzen. Nederland heeft veel te verliezen. Veel meer dan andere EU-landen, zoals Spanje en Italië. Die ruiken vooral kans op meer zeggenschap in Brussel.  

Beter dan het ooit was, wordt het waarschijnlijk niet. Immers, de Britten hebben, wellicht tegen beter weter in, gekozen voor een politieke afscheiding. Dat dit meer betekent dan het opzeggen van een lidmaatschap, blijkt uit de onderhandelingen. Die zitten muurvast. In hoeverre een politieke afscheiding ook een economische afscheiding betekent, wordt momenteel uitonderhandeld. De kaarten die Europa op zak heeft, lijken echter beter te zijn. De Britten stralen vooral wanhoop uit.

Dit komt, volgens econoom Mathijs Bouwhuis, doordat de Britten een catastrofale fout gemaakt hebben door 'artikel 50' vrijwel direct aan te vragen. Als het VK dit niet had gedaan, was de onderhandelingspositie vele malen beter. Nu heeft het VK voor zichzelf een harde deadline gesteld. Tot maart 2019 is er de tijd om met een oplossing te komen. Niemand kan zeggen of de brexit ontspoort of met een sisser afloopt. De tijd is in het nadeel van de Britten, al heeft Europa uiteraard belang bij een stabiele (handels)partner in de toekomst.

Gevaarlijk experiment?
Opvallend is dat de landen, die Europa bevrijdden tijdens de Tweede Wereldoorlog (WO2), nu onrust aanjagen in de wereld. De Britten met de brexit en de Verenigde Staten (VS) met een nogal impulsieve, protectionistische, president. De brexit zou gezien kunnen worden als een experiment; hoe het een Europees land vergaat zonder inmenging van Brussel. Ook best wat Nederlanders zouden dit experiment graag uitvoeren, gezien de verkiezingsuitslag in maart.

De reden waarvoor de EU ooit is opgericht, komt overigens voort uit de WO2. De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de voorloper van de EU, is opgericht 1951 uit het principe: nooit meer oorlog en honger. In 1972 voegden de Britten zich toe om gezamenlijk te strijden voor deze waarden. Op 23 juni 2016 kozen de Britten om op eigen houtje verder te gaan. Of dit een goede keuze is, valt nog niet te zeggen. Misschien wel over pak een beet 10 jaar. Oftewel een tamelijk gevaarlijk experiment. Sinds de jaren 70 is de wereldhandel enorm aangetrokken en toegespitst in handelsblokken. Terug naar toen kan in feite niet. Het verleden is niet de toekomst. 

Concessies doen
Mogelijk gaan de Britten op de Noorweegse, Zwitserse of Canadese tour handeldrijven met Europa. Elke andere vorm kan ook nog. De Britten willen toegang houden tot de Europese markt, maar willen niet betalen. Wel vrij verkeer van goederen, maar niet van personen. Om tot een oplossing te komen, zullen de EU en het VK concessies moeten doen. Daarom, zoals gezegd, beter dan nu wordt het niet.

Ondertussen ervaart de Nederlandse export al tegenwind door de devaluatie van het volatiele Britse pond. Slachterijen klagen hierover en ook uienexporteurs ervaren dit. De 'westenwind' kan verder opsteken, wanneer de Britse import in 2019 belast en beperkt wordt. Voor de gemiddelde Brit staat er veel op het spel. Voor de gemiddelde boer in Nederland evenmin. Wordt vervolgd…

Ook op het Nationaal Economisch Landbouw Congres, georganiseerd door Boerenbusiness, wordt gesproken over de toekomst van Nederlandse boeren. Klik hier voor meer informatie.

Wouter Baan

Wouter Baan is hoofdredacteur van Boerenbusiness en Foodbusiness. Hij volgt daarnaast de grondstofmarkten op de voet en heeft hierbij de focus op dierlijke eiwitten als zuivel en vlees. Daarbij interviewt hij op regelmatige basis kopstukken uit de agrarische sector en de foodwereld.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.