Shutterstock

Opinie Ron Mulders

Vier ontwikkelrichtingen voor Nederlandse boer

27 Januari 2020 - Ron Mulders - 13 reacties

De boerenprotesten van de afgelopen maanden gaan ongetwijfeld leiden tot nieuwe afspraken tussen boeren en tuinders en de overheid. Maar leiden die afspraken tot een wezenlijk betere marktpositie voor onze boeren en tuinders? Vier ontwikkelrichtingen voor een betere marktpositie voor onze boeren en tuinders.

1. Kies voor Europese klanten 

De Nederlandse land- en tuinbouw presenteert zich met trots als de op één na grootste exporteur van landbouwproducten wereldwijd: Nederlandse boeren en tuinders voeden de wereld. Dat is niet helemaal juist: meer dan 80% van de verse producten van Nederlandse bodem wordt in Europa verkocht. Dat is prima: het past in het streven naar circulaire land- en tuinbouw.

Op de Europese markt wordt vooral op kostprijs geconcurreerd. Nederland is echter geen goedkoop productieland en dat wordt de komende jaren niet beter. Hoe lang houden we dat vol? We moeten meer waardering zien te krijgen voor onze inspanningen in circulaire landbouw. Eerst in Nederland, daarna in de rest van Europa. Dat wordt uitdagend: in onze belangrijkste exportlanden groeit de voorkeur voor producten uit de eigen regio.

Wat daarbij kan helpen, is het intensiveren van de samenwerking met individuele klanten. In Nederland zien we dat steeds vaker. Op kleine schaal zijn er telers die leveren aan enkele PLUS-winkels in de omgeving. Op grote schaal werken Albert Heijn en Tasty Tom al jaren prima samen en hebben Lidl en Kipster elkaar - exclusief - gevonden.

Op onze grootste exportmarkt, Duitsland, concurreren we vooral op prijs en zijn samenwerkingsverbanden losser. Het kan immers altijd goedkoper. Dáár liggen kansen: duurzame samenwerking tussen producenten en hun afnemers leidt vrijwel altijd tot lagere ketenkosten en biedt een voedingsbodem voor innovaties. Dat is gunstig voor producenten én hun afnemers.

Tot slot: waar boeren en tuinders weten voor wie ze produceren, krijgen discussies over schaalgrootte een zinvollere context. Het is immers logisch dat een producent investeert om te kunnen meegroeien met zijn klanten.

2. Kies voor kwaliteit

De Nederlandse land- en tuinbouw communiceert met veel bravoure hoe ongekend productief onze boeren en tuinders zijn: varkensboeren brengen 30 biggen per zeug per jaar groot, we hebben koeien die meer dan 12.000 kilo melk per jaar leveren, etc. Dat is indrukwekkend.

Die aandacht voor onze productiviteit heeft een keerzijde. Allereerst dit: koopt u een iPhone omdat Apple zo productief is? Koopt u Nederlandse komkommers omdat er 250 per vierkante meter worden geoogst? Waarom schenken we niet meer aandacht aan de kwaliteit van Nederlandse producten? Kwaliteit is een prima verkoopargument. Ten tweede: een producent die snoeft over zijn productiviteit, triggert vooral een discussie over prijs. De boer daarentegen die verhaalt dat hij met veel zorg voor dierwelzijn het lekkerste varkensvlees produceert, maakt kans op een discussie die niet alleen over prijs gaat.

We moeten meer investeren in en communiceren over kwaliteit: smaak, voedingswaarde, etc. Stel dat het ons lukt om verse producten zo te verrijken dat voedingssupplementen overbodig worden? Dan leveren Nederlandse boeren en tuinders daadwerkelijk producten voor een gezonde levensstijl. Is dat geen geweldig perspectief voor iedereen die actief is in de land- en tuinbouw?

3. Treed uit de anonimiteit

Het succes van onze land- en tuinbouw is onder meer gebaseerd op ons vermogen om onze producten te standaardiseren. Daardoor werken onze verkoop- en distributienetwerken extreem efficiënt. Voor onze boeren en tuinders heeft dat succes een schaduwzijde: hun producten zijn onderling uitwisselbaar en ook steeds meer uitwisselbaar met die van hun buitenlandse collega’s.

Ik ken weinig verkopers van verse handel die me kunnen uitleggen waarom ik de voorkeur moet geven aan Nederlandse komkommers boven Spaanse komkommers. Dat doet geen recht aan boeren en tuinders die het verschil willen maken met hun producten of met hun manier van produceren. Zolang we dergelijke ondernemers geen gezicht geven en hun producten geen speciale aandacht, gaat het niet lukken om hogere prijzen voor hun producten te realiseren.

Laten we boeren en tuinders stimuleren om uit de anonimiteit te treden en samenwerking te zoeken met klanten die bereid en in staat zijn om hun extra inspanningen tot waarde te brengen. De afzetpartners (slachterij, melkfabriek, veiling, etc.) zouden daarbij actief kunnen helpen.

4. Integreer doelen

De keuze voor circulaire land- en tuinbouw is onvermijdelijk: we kunnen niet accepteren dat de productie van ons voedsel vruchtbare bodems uitput en lucht en water vervuilt. Die bronnen moeten we koesteren. Hoe? Dat vinden we dat de komende jaren wel uit. Ik zie een parallel met de woningbouw. We bouwen inmiddels energiepositieve huizen, huizen die per saldo energie opwekken. Laten we milieupositieve boerderijen gaan ontwikkelen: boerderijen die niet alleen voedsel produceren, maar tegelijkertijd positief bijdragen aan de kwaliteit van bodem, lucht en water.

De vierde uitdaging is om het streven naar circulaire landbouw te combineren met het streven naar voldoende productiviteit: het moet wel voldoende opleveren immers. Ik ben optimistisch: Nederland heeft alles in huis om in dit verband een gidsland te worden.

Betekenisvolle missie
En zo tekent zich een nieuwe, betekenisvolle missie voor onze boeren en tuinders af: Nederlandse boeren en tuinders dragen wezenlijk bij aan de voedselvoorziening in Europa met de lekkerste en gezondste verse producten die op de meest duurzame manier zijn geproduceerd.

Het is aan onze boeren en tuinders, al hun erfbetreders en hun afnemers om die missie inhoud te geven en aan de politiek om daarvoor in Europa een gelijk speelveld te creëren. Hand aan de ploeg dus; laten we met deze missie de boer op gaan.

Deze column is eerder verschenen in Trouw.

Ron Mulders

Ron Mulders is interim-manager en strategisch-adviseur.
Reacties
13 reacties
Jonge boerin 27 Januari 2020
Dit is een reactie op het Boerenbusiness artikel:
[url=http://www.boerenbusiness.nl/column/10885681/vier-ontwikkelrichtingen-voor-nederlandse-boer]Vier ontwikkelrichtingen voor Nederlandse boer[/url]
Ron Mulders for president! Ik sluit me hier helemaal bij aan!
Toekomst 27 Januari 2020
Ron,

Goed stuk, weg van de bulkproductie maar producten produceren die onderscheidend zijn en mensen willen kopen tegen een hogere prijs, zoals de iPhone
Durk 27 Januari 2020
We moeten hier af van enerzijds de (veel te) grote hoeveelheid krachtvoer die van verre wordt gehaald en anderzijds de enorme hoeveelheid drijfmest die wordt verplaatst.
tot hier en niet verder 27 Januari 2020
optie 5 minder regels, minder oneerlijk concurrentie, ik mag dezelfde normen op de producten hebben als de import, gewoon laagste kostprijs, ik denk dat dat de toekomst is, laat mij er voor gaan
Bolle boer 27 Januari 2020
Hoera, bravo! Eindelijk eens positieve berichten. In elk geval opbouwend, progressief. Iemand die snapt waar het over gaat.

Slechts een klein dingetje:

"meer dan 80% van de verse producten van Nederlandse bodem wordt in Europa verkocht. Dat is prima: het past in het streven naar circulaire land- en tuinbouw."

Dat is helemaal niet prima, die export kunnen we niet gebruiken in deze tijden van milieu problematiek.

Maar verder mooi gezegd.
Nu nog de actieboer dit aan zijn verstand zien te peuteren.
jp 27 Januari 2020
Bolle boer schreef:
Hoera, bravo! Eindelijk eens positieve berichten. In elk geval opbouwend, progressief. Iemand die snapt waar het over gaat.

Slechts een klein dingetje:

"meer dan 80% van de verse producten van Nederlandse bodem wordt in Europa verkocht. Dat is prima: het past in het streven naar circulaire land- en tuinbouw."

Dat is helemaal niet prima, die export kunnen we niet gebruiken in deze tijden van milieu problematiek.

Maar verder mooi gezegd.
Nu nog de actieboer dit aan zijn verstand zien te peuteren.
Dus alles wat voor export is mag per definitie milieu vervuilend genoemd worden?
Hoe zit het dan met Shell, DSM, Hoogovens ed??? Wat een onzin.
En ja de beste stuurlui staan aan wal, werken bij adviesbureau, bank, of zitten in de politiek en lopen zelf geen enkel financieel risico. Het verhaal is papier zo gemakkelijk.
regelbedenker 27 Januari 2020
misschien kan er nog wel iets aan je lijstje toegevoegd worden, ASML DAF en misschien nog wel meer
Kjol 27 Januari 2020
Iphone richt zich op wereldwijde export die ze met verve veilig stellen door vele patenten middels vele dure advocaten te verdedigen of aan te vechten.
Productie gebeurt middels massaproductie in lagelonen landen en daarnaast middels vele constructies de belasting te ontwijken.
Een bedrijf zoals Nokia probeerde het kleinschaliger en meer op de Europese markt en lokale productie, zie wat daar van over gebleven is.
jpkievit 28 Januari 2020
Ken de kostprijs verken je afzet markt en blijf je boeren vakmanschap gebruiken
Kdevries 28 Januari 2020
Hij heeft het over verbeteren van de kwaliteit maar zoek eerst maar eens een land waar de kwaliteit van melk beter is dan hier in Nederland die vind je niet
hans 28 Januari 2020
Kdevries, je hebt kwaliteit en KWALITEIT.

Wat jij kwaliteit noemt, is gewoon een afgesproken cijfertje betreffende een dingetje waaraan je moet voldoen. Nog afgezien van of Nederland daar wel zo uniek in is.

Dan heb je KWALITEIT, iets met smaak en voedingswaardes, iets met dierhouderij en passen in een omgeving, iets met mensen die jou en je product waarderen.

Op sommige van deze punten weet ik wel dat een aanzienlijk gedeelte van nederlandse boeren nog een lange weg te gaan heeft.
tot hier en niet verder 28 Januari 2020
Beste Hans, zullen we dan voor de kwaliteitsnormen van de wereldmarkt gaan, ik ben er heel erg voor, heb ik in ieder geval de vele onnuttig kostprijsverhogende onzin niet meer
Jan Veltkamp 1 Februari 2020
De prijs kan iedereen zien. Als je op kwalitiet wilt concureren dan moet je toch echt je klant kennen en de klant jouw. Dat is een groot probleem. De boer levert aan FC en die levert het aan de spermarkt en dan aan de verbruiker (klant). Hoe kun je van de klant verwachten dat hij extra gaat betalen voor iets wat en wie hij niet kent?
U kunt niet meer reageren.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in en ontvang elke dag het laatste nieuws in je inbox

Bel met onze klantenservice 0320 - 269 528

of mail naar support@boerenbusiness.nl

wil je ons volgen?

Ontvang onze gratis Nieuwsbrief

Elke dag actuele marktinformatie in je inbox

Aanmelden