Een turbulente week voor melkveehouders

Een selectie van de, door de Regeling fosfaatreductieplan 2017, getroffen bedrijven en de staatssecretaris van economische zaken ontmoetten elkaar op 12 april 2017 voor de Voorzieningenrechter van de Rechtbank Den Haag.

De inzet van de ontmoeting was, volgens de veehouders, om de Regeling vanwege onmiskenbare onverbindendheid buiten werking te stellen. Echter, dit kort geding was niet de enige ontwikkeling in het lastige dossier over groeiregulering van de melkveehouderij.

De staatssecretaris liet de Tweede Kamer opnieuw weten, middels 2 brieven, de Regeling aan te gaan passen. Enkele dagen eerder deed de staatssecretaris al verslag van de bespreking in de vergadering van het Nitraatcomité op 29 maart 2017. En tot en met 1 april kon een verzoek worden gedaan om verhoging van het referentieaantal vanwege bijzondere omstandigheden. Hoe gaat de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) daarmee om? Ik zet alle ontwikkelingen voor u op een rij.

Het kort geding
Het kort geding werd begin maart aangespannen door Hekkelman Advocaten N.V. en Linssen CS Advocaten. Deze is op 12 april door de Voorzieningenrechter behandeld. In het kort geding is toegelicht dat de Regeling onmiskenbaar onverbindend is en buiten werking moet worden gesteld, althans buiten toepassing moet worden gelaten.

Voor de onverbindendheid van de Regeling is een reeks argumenten opgeworpen:

1. De Regeling is ten onrechte gebaseerd op artikel 13 van de Landbouwwet.
2. De Regeling is strijdig met artikel 1; eerste protocol van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
3. Er wordt geanticipeerd op een stelsel van fosfaatrechten dat ongeoorloofde staatssteun inhoudt.
4. De Regeling is strijdig met het Legaliteitsbeginsel en met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
5. Een schaderegeling ontbreekt.
6. De Regeling is in strijd met artikel 104 van de Grondwet (belastingen worden geheven uit kracht van een wet).

Voor de staatssecretaris voerden Mrs. Drijber en Huurnink het woord. Geheel volgens verwachting hebben zij afwijzing van de vorderingen bepleit. Volgens hen kan de Regeling wel een grondslag vinden in artikel 13 van de Landbouwwet. Ook wordt er volgens hen geen onevenredige inbreuk gemaakt op de eigendomsrechten van veehouders. 

De Voorzieningenrechter doet op 4 mei 2017 uitspraak van deze zaak. Dat is een ongelukkig en laat moment. De eerste reductieperiode is dan namelijk al afgesloten.

Meerdere aanpassingen in de Regeling
Voor de aanvang van de kortgeding-zitting haastte Mr. Drijber zich nog om een brief van staatssecretaris Van Dam aan de Tweede Kamer te presenteren. Uit die brief blijkt dat de Regeling, na de wijziging van 28 maart, opnieuw wordt aangepast.

De Regeling wordt beperkt tot melkproducerende bedrijven. Aan niet-melkproducerende bedrijven wordt geen geldsom meer opgelegd. De uitwerking van die aanpassing moet nog vorm krijgen. Vooral de afvoer van melkproducerende bedrijven heeft daarbij de aandacht. 

Één dag later kondigde de staatssecretaris alweer een wijziging aan. Hij wil de negatieve effecten van de Regeling voor zeldzame runderrassen verminderen. Voor zover het om rassen gaat die op niet-melkproducerende bedrijven worden gehouden, biedt de, in de brief van 12 april, aangekondigde wijziging al een oplossing. 

Voor zeldzame rassen op melkproducerende bedrijven is de oplossing minder royaal. Veehouders op melkproducerende bedrijven, met zeldzame en minder gebruikelijke rassen, moeten zelf kiezen welke dieren worden afgevoerd. Kalveren van zeldzame rassen die na 1 oktober 2016 zijn of worden geboren worden uitgezonderd van de Regeling. Groei van de populatie wordt dus niet belemmerd. Deze aanwas moet wel in het I&R-systeem worden gemerkt. 

Knelgevallen
Bij de behandeling van het kort geding op 12 april werd duidelijk dat de staatssecretaris, anders dan aangekondigd, nog geen adviescommissie knelgevallen heeft kunnen samenstellen. De installatie daarvan laat dus nog even op zich wachten. Dat betekent dat er voorlopig ook nog geen voorbeeldgevallen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland kunnen worden gemeld. 

Verhogen van het referentieaantal
Veel rundveebedrijven hebben de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland vorige week gevraagd hun referentieaantal te verhogen. Met betrekking tot de knelgevalmeldingen meldt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland het volgende: 

'Heeft u een melding gedaan via het formulier ''Bijzonder omstandigheden'', een formulier in- of uitscharen ingediend of een bedrijfsoverdracht of -splitsing gemeld? Wij streven ernaar om alle verzoeken vóór 1 mei 2017 af te handelen. U kunt ervanuit gaan dat wij uw verzoek in behandeling nemen als u een ontvangstbevestiging heeft gekregen.

Heeft u een reactie voor fosfaatrechten ingediend en een bericht ontvangen dat uw reactie is beoordeeld? Dan nemen wij deze gegevens mee in het kader van de regeling Fosfaatreductieplan 2017. Het is mogelijk dat uw reactie nog niet is beoordeeld. Wij streven ernaar om deze reacties vóór 1 mei af te handelen.

Heeft u een melkproducerend bedrijf? Dan worden de gewijzigde gegevens doorgegeven aan ZuivelNL. In de gegevens die u nu op de portals van de zuivelfabrieken kunt raadplegen, zijn nog niet alle wijzigingen verwerkt die u heeft doorgegeven.

Heeft u een niet-melkproducerend bedrijf? U ziet dan op de eerste beschikking of uw gegevens gewijzigd zijn.'

Een reactie op knelgevallenmeldingen valt dus niet voor 1 mei te verwachten. Bij een afwijzing staat bezwaar open. De termijn om bezwaar aan te tekenen bedraagt 6 weken. 

Nitraatcomité
Het Nitraatcomité heeft op 29 maart 2017 vergaderd en is door Nederland verslag gedaan over de uitvoering van het, met de Europese Commissie overeengekomen, maatregelenpakket om de fosfaatproductie te reduceren tot het toegestane plafond.

In de brief van de staatssecretaris, van 10 april, aan de Tweede Kamer geeft hij geen informatie over de inhoud van de aan het Nitraatcomité verstrekte toelichting. Zuinigjes wordt de hoop uitgesproken dat de presentatie voldoende vertrouwen heeft gegeven om tot een positief advies te komen voor een nieuwe derogatie van de Nitraatrichtlijn. Nog voor de zomer wordt er opnieuw vergaderd. 

En verder?
Voor niet-melkproducerende bedrijven, exportstallen en rundveebedrijven met zeldzame runderrassen is er een positieve wending aan de Regeling gegeven. Voor melkproducerende bedrijven breken juist spannende weken aan.

Peter Goumans

Peter Goumans is advocaat bij Hekkelman. Hij focust zich op de agrarische sector en volgt de ontwikkelingen in deze sector op de voet. In zijn blogs gaat hij in op juridische vraagstukken in de agrarische sector.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.