Politiek, jullie zijn weer aan zet!

Als het om kringlooplandbouw gaat, duizelt het iedereen; de politiek voorop. Dit terwijl de overheid zich moet ontpoppen als leider die tot een duurzaam circulaire agrofoodketen aanzet; een die helder en eenduidig formuleert, faciliteert, motiveert, verbindt en speelruimte om te experimenteren creëert. Want met een stip aan de horizon zijn we er nog lang niet.

Vraag 10 boeren hun mening te geven over kringlooplandbouw. Je krijgt niet 10 boeren 10 verschillende antwoorden, maar een onuitputtelijke variatie aan mogelijke oplossingen zullen worden opgeworpen. Uiteraard bezien vanuit eigen perspectief 'het agrarische bedrijf' binnen de lokale gemeenschap.

Bevraag 5 professoren van Wageningen University & Research hoe we een circulaire landbouw tot stand brengen en ook zij zien hun eigen visionaire en doordachte kijk op zaken als antwoord.

Politieke piketpaal
De landbouwvisie van onze minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) beweegt veel mensen in de sector tot debat. Een prima ontwikkeling. Inmiddels is het niet meer de vraag waarom we naar kringloop moet handelen, maar vooral hoe?

De in september van dit jaar geslagen politieke piketpaal stemmen sommigen gerust dat ze op de goede weg zitten, en anderen krabben zich achter hun oren. Voor een aantal agrarische toeleveranciers is het oude wijn in nieuwe zakken en een actuele, aansprekende vorm van reclame maken. En voor veel van onze boeren is het een mooie opsteker en stimulans om recycling diepgaander te implementeren in hun bedrijfssysteem.

Urgenda
Hoe het ook zij, de gewonnen en bijzondere klimaatzaak van Urgenda tegen de Staat werpt een schaduw over de kringloopcontouren van onze landelijke politiek. Urgenda stelt dat onze politici de urgentie van het klimaatprobleem wel erkennen, maar dat ze te weinig doen om de gevolgen te voorkomen. Het gaat hier over de koolstofdioxide-uitstoot als belangrijk broeikasgas die onze aarde langzaam maar zeker opwarmt.

Vechten tegen de stroom in
Concrete en spoedige actie is gewenst. Het ‘klimaatkabinet’ noemen ze zichzelf, maar met behoud van oude structuren en verouderde wetgeving en vervuilende bureaucratie. Verduurzaming lijkt daar vooralsnog niet in te passen.

Akkerbouwers, tuinders en veehouders die voorop lopen in de transitie naar circulariteit in de land- en tuinbouw, worden vooral tegengewerkt. Ze vechten tegen de stroom in. Verduurzamen is een politieke afwijking van de standaard. En juist alle krachten die zich vastklampen aan het oude, vervuilende verdienmodel zouden de afwijking moeten zijn.

De enige route
Iedereen behept en/of werkzaam in de agrofoodsector weet dat de weg van lineair naar circulair de enige route is om de volgende generaties voedselzekerheid te bieden, zonder verliezen (=vervuiling) naar onze natuur en woonomgeving.

Met natuurlijke hulpbronnen zal zuinig en efficiënt omgesprongen worden en indien verspilt, teruggewonnen en gevaloriseerd. Met voedselveiligheid altijd in het vizier. Voor experts en geleerden is ‘Resource Use Efficiency’  een belangrijk vertrekpunt om de kringloopgedachte daadwerkelijk vorm te geven. Met aan de basis: de bodem; vruchtbare grond van onze aarde.

Niet alleen Nederland
Kringloop is een geweldige basisgedachte, maar nooit haalbaar en niet realistisch. Tenminste niet in de gesloten versie. We leven en werken nu eenmaal niet alleen in Nederland. We importeren en exporteren. We zijn zelfs de tweede grootste exporteur van agrarische producten in de wereld.

Bovendien is het afstemmen van de vraag en het aanbod van bijvoorbeeld de mineralen als plant –en diervoeding op lokaal niveau erg lastig. Laat staan op regionaal en mondiaal niveau.

Concrete stappen
Zoals in de 'Urgenda klimaatzaak', zijn Schouten en consorten zich bewust van de urgentie van een duurzame voedselproductie. Dit laat de stip aan de horizon zien. Echter, de concrete stappen die onze boeren en tuinders willen zetten, komen pas echt van de grond als de politiek overgaat tot actie.

Onze overheid moet op het moment alle zeilen bijzetten op het gebied van stimulerende regelgeving en hinderende bureaucratie. Voor het 'Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) 2021-2027' zijn er vanuit LTO Nederland wel al plannen neergelegd voor een 'duurzame menukaart', dat maatwerk biedt.

Het gaat om een beloningssysteem dat vergroening en circulariteit stimuleert en faciliteert en tegelijkertijd de keuze van de boer is. Het is een mooi initiatief. Maar het woord 'keuze' suggereert ook weer dat een duurzame kringlooplandbouw de afwijking is en niet de norm. En we zijn dan weer 3 jaar verder.

In de startblokken
Iedereen die werkzaam is in de agrofoodsector staat in de startblokken om actief bij te dragen aan een duurzame industrie, en wil het stokje op een nette manier overdragen aan de nieuwe generatie. Echter, het kan niet zonder hulp van een kundige gids of gedreven regisseur, die het beste in de mensen naar boven brengt. Politiek, jullie zijn weer aan zet!

Pascal Philipsen

Pascal Philipsen is regiomanager Zuid-Nederland en bemesting specialist bij Timac Agro Nederland.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.