Mist de landbouw knappe koppen?

De agrarische sector digitaliseert in rap tempo. Onder vakkennis worden niet langer alleen recht ploegen en een melkdiploma geschaard. Boeren, medewerkers, monteurs en chauffeurs moeten kennis van elektronica hebben. Mist de landbouw knappe koppen?

Ten opzichte van andere Europese landen zijn er op het Nederlandse boerenerf relatief veel knappe koppen te vinden. Agrarisch ondernemers in de akkerbouw, melkveehouderij en varkenshouderij die een HBO of zelfs WO-diploma op zak hebben. Zij vinden voldoende uitdagingen in het runnen van hun bedrijf. In de agribusiness daar omheen is dit een ander verhaal.

Vraag naar ICT-ers
In alle takken van sport heeft elektronica de overhand genomen. De landbouw is daarop geen uitzondering. Sterker nog: het is misschien wel de enige sector waar grote voertuigen vrijwel autonoom hun werk kunnen doen en waar drones, satellieten en robots helpen om beslissingen te nemen. Hier goed mee omgaan, om het maximale eruit te halen, is een vak apart. Het vraagt specialistische kennis. Bij de boer, loonwerker en het dealerbedrijf. Het is mede de reden waarom het voor boeren steeds lastiger is om goed personeel te vinden.

Het vinden van agrarisch georiënteerde ICT-ers valt niet mee. Uit onderzoek blijkt dat in Nederland het tekort aan ICT-ers naar recordhoogte gaat stijgen. In 2020 zijn er naar schatting 54.000 arbeidsplaatsen niet ingevuld in deze branche. Hoeveel daarvan komen uit de landbouw? En, belangrijker nog; hoe kan dit tekort worden bestreden.

Onderwijsachterstand
Scholen doen wat ze kunnen. Zij erkennen dat het onderwijs is ingehaald door de technologie. Daar komt echter in rap tempo verandering in. Landbouwscholen slaan de handen ineen met fabrikanten en boeren om problemen in de praktijk het hoofd te bieden. De vraag is echter of de aanwas van leerlingen voldoende is om de landbouw van monteurs, chauffeurs en ontwikkelaars te voorzien.

Tafeltennis en verse muntthee
De agrarische sector aantrekkelijk krijgen voor buitenstaanders is 1 oplossing voor het probleem en waarschijnlijk ook noodzaak. In de praktijk valt dit vies tegen. Mensen, afkomstig uit een agrarisch milieu, blijven in de sector hangen. Vaak omdat ze er hun hart aan hebben verpand. Een elektronicaspecialist gaat liever bij een hip ICT-bedrijf aan de slag. Eén met een tafeltennistafel, verse muntthee, fatsoenlijke werktijden en een puik salaris met goede voorwaarden. Daar zit een belangrijk knelpunt voor de agrosector. Een gemiddeld mechanisatie-, loon- of landbouwbedrijf wordt gerund onder het motto van: ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’.

Ik durf te stellen dat een ondernemer zelf mede het succes bepaalt. Lukt het je om uitdaging te bieden, en begrijp je de behoeftes, dan kom je als bedrijf ook verder. Wie blijft hangen in het verleden, houdt uiteindelijk op te bestaan. Die verandering is bijna net zo ingrijpend als de digitale revolutie in de sector.

Natuurlijk proces
Begrijp me niet verkeerd. Niet iedere monteur of chauffeur hoeft een HBO diploma op zak te hebben. Het werk- en denkniveau wordt echter een vereiste om te kunnen werken met steeds ingewikkelder wordende taakkaarten, GPS-systemen, drones en sensoren. Bovendien moet je zelfredzaam zijn om kleine storingen te verhelpen. Deels vindt deze scholing op een natuurlijke manier plaats. Kijk maar hoe goed een 4-jarige met een tablet om kan gaan. Over 15 jaar is de kans groot dat hij of zij meer weet van het GPS-systeem dan hun vader.

Toch doen bedrijven in de agribusiness er denk ik goed aan om na te denken over hun toekomst. Een vacature is op dit waarschijnlijk nog wel in te vullen, al valt ook dat niet altijd mee. Hoe is die situatie over 5 of 10 jaar? Kunnen werknemers dan mee met de techniek van dat moment?

Niels van der Boom

Niels van der Boom is senior marktspecialist akkerbouwgewassen bij DCA Market Intelligence. Hij maakt vooral analyses en marktupdates over de aardappelmarkt. In columns deelt hij zijn scherpe blik op de akkerbouwsector en technologie.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.