Wie betaalt voor precisielandbouw?

Het gebruik van precisielandbouw, in de breedste zin van het woord, neemt een vlucht. Maar er moet nog wel veel gebeuren. De fabrikanten staan te trappelen en bieden praktijkrijpe sensoren, software en machines aan. De vraag is alleen: wie gaat daar voor betalen?

Steeds meer melkveehouders, akkerbouwers en loonwerkers zijn het zat om op hun handen te zitten. Zij investeren in 'precisielandbouw'. Een misbruikt containerbegrip, maar iedere stap richting meer precisie is er 1 in de goede richting. Fabrikanten zijn vol overtuiging en bieden allerhande systemen aan. Dat die niet altijd in de praktijk zijn bewezen, of een wetenschappelijke onderbouwing missen, nemen gebruikers soms voor lief. Noodgedwongen gaan zij zelf op onderzoek uit en betalen mopperend leergeld.

Nieuwe dienstverleners
Dit geldt ook voor loonbedrijven. Een krimpend boerenbestand zet druk op loonwerkers en de marges staan ook sterk onder druk. Wie wil overleven, moet groeien en moet zich onderscheiden. Een geheel nieuwe categorie agrarisch dienstverleners is opgestaan: de dronewerkers. Waarom moet een loonwerker schuren vol machines hebben? Dat idee is uit de tijd. Dronepiloten en agrarisch ICT'ers loonwerken ook.

De grote ondernemers mikken op het 'ontzorgen' van klanten. Wie 400 koeien melkt of 150 hectare consumptieaardappelen teelt, heeft lang niet altijd zin om zich te bemoeien met de oogst van ruwvoer of het rooien van hun product. Slimme elektronica, sensoren en machines helpen dit plaatje rond te zetten. NIRS-sensoren bijvoorbeeld, die gehaltes in de mest meten en exact bemesten op basis van NPK. Diezelfde sensor op de hakselaar vertelt je hoeveel kilo droge stof in de kuil komt.

Investeringskosten
Zo'n sensor is verre van goedkoop. En dan hebben we het nog niet eens over de RTK-gps-systemen die een verplichting zijn, de benodigde software en, last but not least, een diversiteit aan licenties die nodig zijn om het geheel te laten praten. Vergis je niet, die kosten alleen al lopen in de duizenden euro’s. Geen ramp, mits je die kosten door kunt berekenen in de prijs. Waarom mag een rooier met opbrengstmeting of mesttank met NIRS-sensor niet een paar euro meer kosten?

Gezonde marges
Bij aardappelen en uien van €0,20, en melkprijzen ruim boven €0,35 per kilo, hebben agrarisch ondernemers de gezonde marge die ze broodnodig achten. Daarmee hebben afnemers ook direct de 'duurzame keten' waarover je in ieder persbericht of interview leest. Ook de loonwerker kan zo zijn tarieven op een reëel niveau brengen, waarbij het mogelijk is om te investeren in de toekomst.

Een rooskleurig scenario die, realistisch gezien, helaas geen realiteit wordt. Voedsel is en blijft goedkoop; ook in de toekomst. Loonwerkers hebben de bal bij zichzelf liggen. Toen RTK-gps zijn intrede deed, heeft niemand de tarieven aangepast. Dit uit vrees voor de klantreactie.

Vervolgens kwam de zaaitrekker op de nieuwste flexibele VF-banden. Die zijn fors duurder en slijten harder. Een luchtdrukwisselsysteem erop en apparatuur om meststoffen in de rij toe te dienen; het liefst plaats specifiek toegediend. Al die extra’s in hetzelfde tarief. Dan hebben we het nog niet eens over de kosten voor brandstof en personeel. De boer krijgt ze ook niet betaald met vrije aardappelen voor €0,03, zo oordeelt hij hard en realistisch.

Koester loonwerkers
In de loonwerksector vindt een forse sanering plaats, mede door stijgende kosten en lage verdiensten. Daarbij rijden boeren soms met machines die de loonwerker jaloers maken. Gekocht in dure jaren om de belasting te drukken. Een loonwerker die zijn vak verstaat, wordt een zeldzaamheid. Koester ze! Dat wordt weleens vergeten wanneer na 3 weken regen gras, maïs, aardappelen en graan het land af moeten en alle klanten tegelijk willen oogsten. Geduld en realisme zijn steeds vaker ver te zoeken. De boerenstiel verhard. Ook dat is een veelgehoorde stoppersreden.

Loonbedrijven realiseren zich dit maar al te goed: een super-de-luxe meststrooier op de nieuwste bandentechnologie mag meer kosten. Gun de marge en op de lange termijn komt het naar je terug. Uit de bodem en je zakenrelatie. Dat is nu die duurzame sector waar de periferie zijn mond vol van heeft.

Niels van der Boom

Niels van der Boom is senior marktspecialist akkerbouwgewassen bij DCA Market Intelligence. Hij maakt vooral analyses en marktupdates over de aardappelmarkt. In columns deelt hij zijn scherpe blik op de akkerbouwsector en technologie.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.