Boeren: let goed op de algemene voorwaarden

In de praktijk maken lang niet alle bedrijven gebruik van algemene voorwaarden. Vooral in de agrarische sector wordt veel gehandeld op basis van vertrouwen. Met name als er al jaren zaken met elkaar wordt gedaan, wordt er vrij weinig tussen partijen vastgelegd en blijken de afspraken soms slechts uit een beknopte factuur. Uiteraard is het goed om vertrouwen te hebben in je zakenpartner. Echter, ook in de agrarische sector is het een must om algemene voorwaarden te hebben en deze correct te gebruiken.

Dit kan een partij namelijk een aanzienlijk voordeel opleveren en schadeclaims beperken of voorkomen. In mijn praktijk merk ik vaak dat men zich dit onvoldoende realiseert of pas als er al een geschil is en het dus te laat is.

Veehouder in clinch met voerleverancier
Een voorbeeld uit de rechtspraak is een zaak waarbij het gaat om een geschil tussen een veehouder en een voerleverancier. Wat was er aan de hand? De veehouder verweet de voerleverancier dat het geleverde voer anders was dan op de etiketten was vermeld en verkeerd was samengesteld. De veehouder stelde de voerleverancier hierop aansprakelijk voor de schade wegens gezondheidsproblemen bij zijn vee. De voerleverancier deed in zijn verweer echter een beroep op zijn algemene voorwaarden en stelde dat de vordering was verjaard. In de algemene voorwaarden was namelijk een clausule opgenomen met een korte verjaringstermijn die inhield dat een vordering tot schadevergoeding voor een gebrek in afgeleverde goederen één jaar na het tijdstip van levering, verjaart. De leverancier had in zijn facturen telkens naar de algemene voorwaarden verwezen maar deze niet bijgevoegd. De veehouder stelde op zijn beurt de algemene voorwaarden nooit te hebben ontvangen en dat hem ook geen andere redelijke mogelijkheid was geboden om hiervan kennis te nemen.

De rechtbank stelt in haar oordeel voorop dat een enkele verwijzing naar de algemene voorwaarden op de achterkant van de factuur in beginsel onvoldoende is om de voorwaarden tussen partijen te laten gelden. Het is immers van belang dat de algemene voorwaarden vóór of bij het sluiten van de overeenkomst worden verstrekt en dus niet pas achteraf (de zogenaamde terhandstellingsverplichting). In deze zaak werd door de rechtbank op dit uitgangspunt echter een uitzondering gemaakt omdat: 1. partijen een jarenlange handelsrelatie met elkaar hadden en 2. voldoende gelegenheid was geboden om van de voorwaarden kennis te nemen. De rechtbank oordeelde in haar slotsom dan ook dat de algemene voorwaarden van de leverancier van toepassing waren, waaronder de specifieke clausule. De veehouder had daarmee het nakijken.

Business-to-business relaties
Deze uitspraak is daarmee een goed voorbeeld van het profijt dat een partij kan hebben door algemene voorwaarden te hanteren. In dit geval kwam de voerleverancier er immers goed mee weg. Doordat zijn beroep op de algemene voorwaarden werd gehonoreerd, kwam de rechtbank aan een inhoudelijke beoordeling van de zaak niet toe. De vraag of het veevoer al dan niet ondeugdelijk geleverd was behoefde hierdoor in het geheel niet te worden beantwoord.

In deze zaak was het van belang dat beide partijen door de rechtbank als "professionele partijen" werden aangemerkt. Oftewel, het gaat om een "business-to-business relatie". Indien de wederpartij door de rechtbank namelijk als consument of kleine wederpartij was aangemerkt, dan zou een dergelijke clausule (die een wettelijke verjaringstermijn verkort) al snel onredelijk bezwarend en daarmee vernietigbaar kunnen zijn. In de praktijk is verder van belang dat in geval een partij die algemene voorwaarden gebruikt als dienstverlener in de zin van de Dienstenrichtlijn kan worden aangemerkt (waaronder ook detail- en groothandel valt), deze vrij gemakkelijk aan de terhandstellingsvoorwaarde kan voldoen door te verwijzen naar zijn website en de voorwaarden hier - downloadbaar en printbaar – op te zetten.

Nog een voorbeeld uit de praktijk
Ook in een recente zaak uit mijn eigen praktijk kon in een business-to-business relatie een discussie over de vraag of sprake was van een toerekenbare tekortkoming, worden voorkomen door met succes een beroep te doen op de algemene voorwaarden. Deze uitspraak is gepubliceerd op rechtspraak.nl 

In deze zaak was sprake van een zogenaamde "Battle of forms". Oftewel beide partijen verwezen naar hun eigen algemene voorwaarden. In deze zaak werd in reactie op de vordering van de wederpartij die claimde gevolgschade te hebben geleden, een beroep gedaan op een clausule in de algemene voorwaarden waarmee gevolgschade werd uitgesloten. Het Gerechtshof ging hierin mee en oordeelde in het voordeel van de cliënt. Deze had namelijk als eerste in de keten die had geleid tot een overeenkomst voldoende duidelijk naar haar algemene voorwaarden gewezen. Bovendien had de wederpartij deze voorwaarden niet uitdrukkelijk van de hand gewezen. Ook in deze zaak kwam het Gerechtshof daarmee niet meer toe aan een inhoudelijke beoordeling van de zaak en wees de vordering van de wederpartij vanwege de toepasselijke algemene voorwaarden, integraal af. Kortom, dit heeft de cliënt veel geld en tijd bespaard.

Geld besparen en discussies voorkomen 
Kortom, het gebruik van algemene voorwaarden kan veel discussies voorkomen en geld besparen. Het is daarbij goed om te realiseren dat vooral bij het zakendoen tussen twee professionele partijen ("business-to-business relaties") er veel mogelijk is door het maken van afspraken in de algemene voorwaarden. Hiermee kunnen schadeclaims namelijk aanzienlijk worden beperkt of worden voorkomen in tal van situaties. Het hanteren van algemene voorwaarden is dan ook een goede vorm van het beperken van risico's voor de bedrijfsvoering. Oftewel, een must om te hebben – ook in de agrarische sector.

Marianne Adema

Marianne Adema is advocaat bij Adema Advocatuur en Advies. Zij is gespecialiseerd in financieel recht, agrarisch recht en vastgoedrecht. Adema staat veel agrarische ondernemers bij en heeft een advies- en procespraktijk. Verder is zij juridisch adviseur bij diverse windmolenprojecten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.