Boeren wordt onbetaalbaar in krakende voedselketen

De wereld staat in brand als het gaat om de beschikbaarheid van grondstoffen voor verschillende sectoren. Olieprijzen breken records, wat gevolgen heeft voor de dieselprijs in de tank op het erf. Stroomprijzen gaan door het dak, door de verandering van de manier waarop we stroom willen produceren, terwijl de vraag ernaar toeneemt.

De stroomprijs is inmiddels boven de €0,12 per kilowatt gekomen, een prijs die een jaar geleden nog €0,055 was. Kunstmest is in prijs verdubbeld binnen een half jaar, terwijl China nog even de fosfaatkraan dicht draait. Machines kunnen niet worden geleverd vanwege een gebrek aan microchips.

Maar, ook het bouwen van een schuur is inmiddels 40% duurder geworden door oplopende staalprijzen. Ook de houtprijzen zijn door het dak gegaan. Zo zijn kuubskisten 40% duurder en er is een tekort aan transportmiddelen (en chauffeurs). De containertarieven zijn gestegen van €800 naar €10.000 per container.

Grondprijzen stijgen
Vanwege de extreem lage rente blijven de grondprijzen stijgen. Beleggers willen van hun geld af, vanwege boeterentes voor het aanhouden van geld bij de bank. Bovendien is er een gevecht gaande in de politiek om de grond van boeren, met als bestemming nieuwbouw van huizen en het aanleggen van wensnatuur. Gebrek aan arbeid zorgt ervoor dat in Engeland de winkelschappen leeg zijn, dat oogsten niet worden binnengehaald en slachterijen stilliggen.

Dit allemaal opsommende moet ik altijd denken aan de minister van communicatie van Irak, Mohammed Saïd al-Sahaf (foto), die meldde dat er niks aan de hand was, terwijl op de achtergrond de tanks door het beeld reden. We discussiëren lekker verder in Den Haag over een nieuw kabinet, we maken ons druk over stikstof in natuurgebieden en over het wel of niet laten zien van een coronapaspoort in een eetgelegenheid (maar niet voor vegans).

Imploderen grondstoffenmarkten
Wat er werkelijk gebeurt in de wereld, ontgaat hen blijkbaar volledig. Namelijk dat we op dit moment kijken naar het volledig imploderen van onze grondstoffenmarkt en logistieke systemen in de wereld. Dit heeft gevolgen, waardoor we zelfs in westerse landen moeten gaan wennen aan lege winkelschappen, onbetaalbare gasrekeningen in de winter en mensen die tot hun vijfendertigste bij hun ouders moeten wonen. Ook boer zijn wordt onbetaalbaar in het nieuwe oogstseizoen 2022. Zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen: the proof is in the pudding.

Nu al weten we dat de kostprijs voor een kilo aardappelen of een liter melk significant omhoog gaat. Kijkend naar de huidige kunstmestprijzen, voerprijzen en energieprijzen gaat het boeren minimaal 10% tot 20% duurder worden. Boer zijn wordt een luxe beroep. Voor wie kan het nog betalen of voorfinancieren, wordt het een uitdaging om voor volgend jaar de zaken weer rond te krijgen. Zeker nadat corona heeft gezorgd voor een lege portemonnee. Feitelijk is er maar één oplossing. Als je niet meer op je kostprijs kan besparen, dan moet je zorgen dat de inkomsten omhoog gaan.

Productprijzen moeten fors hoger
Dit betekent dat de prijzen van producten ook met minimaal 20% omhoog moeten. Dat lijkt veel, maar is feitelijk nog te weinig, want je hebt enkel de hogere kosten gecompenseerd. Het gewone leven wordt namelijk ook duurder. De vakantie, de auto, uit eten, kleding, boodschappen etc. worden allemaal duurder. Sommigen noemen dit inflatie.

Maar ook deze kosten moeten worden gecompenseerd en dus moet inkomen van de boer omhoog om dezelfde levenstandaard te kunnen behouden. De voedselketen staat op barsten, maar wie kan het zich nog veroorloven om boer te blijven?

Kees Maas

Kees Maas is directeur van de DCA Groep. Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring in de grondstoffenhandel, zowel op de beurzen als in de fysieke markt. Maas is een specialist in prijsrisicomanagement en een veelgevraagd sparringpartner van foodconcerns voor hun afzet- en inkoopstrategie.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.