Er dreigt een tekort aan pluimveemest

Aan de huidige mestplaatsingscrisis in ons land heeft pluimveemest part noch deel. Vrijwel alle pluimveemest wordt geëxporteerd. Op landbouwgrond hier komt vrijwel niets terecht. Toch moet ook het mestproductieplafond in de pluimveehouderij krimpen. Zo'n maatregel draagt bij aan een nieuwe en bizarre 'mestcrisis' namelijk, een tekort aan beschikbare pluimveemest voor de productie van organische mestkorrels.

De afgelopen decennia hebben producenten en exporteurs van mestkorrels een wereldwijde vraagmarkt opgebouwd. Een vraaggestuurde markt met afzet binnen en buiten Europa. Een geringe hoeveelheid blijft in eigen land en gaat onder andere via tuincentra naar particulieren. De groei van de afzet van deze hoogwaardige meststoffen dreigt beperkt te worden door een tekort aan droge pluimveemest als basis-grondstof voor mestkorrels. Dit dreigende tekort is onder andere het gevolg van overheidsmaatregelen.

Oneerlijk
Pluimveehouders oriënteren zich – net als andere veehouders – op de toekomst van hun bedrijf. Nu stoppen met het bedrijf is door de aangeboden beëindigingsregelingen, een bewuste keuze. Hiermee verdwijnt ook de productie aan pluimveemest. Als de vrijwillige stoppers onvoldoende fosfaat- en stikstofreductie opleveren, dan dreigt er alsnog een aanvullende verplichte krimp van de pluimveesector. De voor deze sector oneerlijke maatregel heeft geen enkel 'mestmotief'. Elke relatie met een betere waterkwaliteit in ons land ontbreekt.

Grondstof voor groengas
Een tweede maatregel voor het dreigende tekort aan grondstof is de positie van mestkorrelproducenten op de grondstoffenmarkt. Grote industriële groengasproducenten struinen straks de mestmarkt af naar mestsoorten, met hoge organische stofgehaltes als grondstof voor groengas, voor de bijmengplicht aan aardgas. Hoge biogasgasopbrengsten uit pluimveemest, relatief hoge verkoopprijzen voor groengas (en certificaten) en ook de mogelijkheid voor gasleveranciers om de kosten van de bijmengplicht door te berekenen aan de eindgebruikers, geven groengasproducenten een sterke concurrentie positie op de mestmarkt. De mestkorrellaars hebben deze sterke positie niet. Ze moeten op eigen kracht en zonder enige subsidie of overheidssteun de grondstoffen inkopen. Bij minder beschikbare pluimveemest in eigen land is import van mest uit Duitsland en België een serieuze mogelijkheid.

Voordelen mestkorrels
Organische mestkorrels als productvorm hebben grote voordelen in de marketing en verkoop, bij opslag, aanwending en in de bereikbaarheid van ver weg gelegen afzetmarkten. De korrels zijn per ton product rijk aan voedingsstoffen. In de verre afzetmarkten zijn deze producten zowel aantrekkelijke natuurlijke meststoffen als bodemverbeteraars. Voor deze producten worden ook hoge opbrengstprijzen betaald. Zeetransport van mestkorrels naar verre oorden vindt plaats door het benutten van lege containers die retour gaan naar bestemmingen zoals richting Zuidoost-Azië en Afrika. Bij transporten binnen Europa wordt gebruik gemaakt van wegtransporteurs die retourvrachten zoeken.

Vrijwaren verplichte krimp
De productie en export van hoogwaardige mestkorrels is de beste hoeksteen van het mestbeleid. In 2023 is met mestkorrels 6,1 miljoen kilo fosfaat en ongeveer 8 miljoen kilo stikstof geëxporteerd. De export naar meer dan 60 landen wereldwijd levert daarmee een belangrijke bijdrage aan een betere mestbalans in ons land. Om te voorzien in de groeiende vraag naar mestkorrels is het vrijwaren van de pluimveehouderij van een verplichte krimp wel het minste wat de overheid kan doen om een dreigend grondstoffentekort te voorkomen.

Jaap Uenk

Jaap Uenk is eigenaar van adviesbureau Mestem en heeft meer dan 40 jaar ervaring in diverse functies in de Nederlandse mestsector.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.