Positie van aardappeltelers wordt steeds sterker

Elk jaar kijken we opnieuw naar de aardappelarealen die wij geplant. Bij een uitbreiding is er vaak sprake van een negatief sentiment in de markt. De stemming onder de aardappeltelers wordt er dan niet beter op. Maar moeten we langzamerhand niet eens anders gaan kijken?

We zien al jaren een fritesmarkt die, weliswaar met schommelingen, jaarlijks ongeveer 3% groeit. Over de duim genomen groeit de fritesmarkt dus 10 procentpunten in 3 jaar. Vandaar dat er in en rondom de grote teeltgebieden al jarenlang een uitbreiding in bakcapaciteit aan de gang is. De fritesindustrie volgt daarin de marktvraag en anticipeert daarmee op de toekomst.

De meest concurrerende fritesaardappelen worden geteeld in delen van Noord-Amerika en in Noordwest-Europa. Daarbuiten liggen door diverse omstandigheden en factoren teeltgebieden, waar de kostprijs van de aardappelen hoger ligt.

Fritesbakkers niet verguizen
Laat ik duidelijk zijn: ik doe niet mee aan het het verguizen van onze fritesbakkers. Sterker nog, ik voel een sterke wederzijdse betrokken- en afhankelijkheid. Maar ieder heeft wel zijn eigen rol en eigen verantwoordelijkheid. Soms vormen de dingen zich, omdat de situatie zo is. Vooral de wens van de industrie om verzekerd te zijn van aardappelen en dat invult met contracten, is inmiddels een gegeven.

Voor een vrije teler is het niet leuk dat daarmee minder dynamiek in de markt is gekomen. Soms lijkt of de vrije markt een restmarkt is. Maar het blijft zo dat het kiezen voor vrij of contract de keuze is van de teler.

Kring wordt groter
En toch is er iets aan de hand, er gaat iets gebeuren. In 3 jaar tijd zoveel aardappelen erbij is niet zomaar wat. Langzamerhand raken de traditionele teeltgebieden vol en kan er minder worden uitgebreid. De kring wordt groter worden en minder opbrengende gronden zijn nodig. Er is voor 3% uitbreiding van de fritesmarkt immers meer dan 3% van de grond nodig om de verwerking bij te houden.

Omdat de kostprijs op deze gronden veelal hoger ligt, hoort daar een bijbehorende prijs bij. En dat is in belang van alle aardappeltelers. De relatieve onderhandelingspositie wordt dus beter. Daar moeten wij ons van bewust zijn. Er komt meer ruimte om te onderhandelen. Niet alleen over prijs, maar ook over voorwaarden. Wees daarvan bewust of u nu een vrije of contractteler bent. 

Eerder schreef ik al over mijn wens om als teler te participeren in de keten. Het enthousiasme van de fritesbakkers kent zijn grenzen en dat is niet ingegeven door slechte resultaten. Met een fritesmarkt in de groei en met zelfbewuste telers moeten nieuwe concepten mogelijk worden. Een verbetering van de positie van de teler die niet tegen, maar voor samen met de verwerkers is. Zelfbewuste boeren hebben de toekomst.

Jaap Haanstra

Jaap Haanstra is akkerbouwer in Luttelgeest en voorzitter van Stichting AgriFacts. Daarnaast heeft hij zich de afgelopen 30 jaar ingezet voor diverse landbouworganisaties. Haanstra schrijft zijn columns op persoonlijke titel.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.