Europa blijft economisch zwakke broeder

De Amerikaanse centrale bank verlaagde deze week de officiële rente met 50 basispunten. In de laatste week voor deze beslissing waren de verwachtingen in de markt die kant op geschoven, maar mij had een verlaging met 25 basispunten als eerste stap logischer geleken. Belangrijker natuurlijk is de vraag hoe snel en tot welk niveau de rente verder zal worden verlaagd.

Mijn these is al een poos dat er vrij veel van de officiële rente af zal gaan, wel 250 tot 300 basispunten tussen nu en eind volgend jaar. Wat dat betreft, werd ik op mijn wenken bediend. De Fed publiceert elk kwartaal de Summary of Economic Projections, een overzicht van inschattingen van de leden van het beleidscomité. Daaruit bleek dat de Fed-bestuurders nu ook zelf een 250 basispunten lagere rente voorzien, al zien ze de laatste stappen van dat proces pas in 2026. Die 250 basispunten is 100 basispunten meer dan ze drie maanden geleden verwachtten.

Ik vond de persconferentie van Powell wel wat wonderlijk. Wat is het signaal van een eerste renteverlaging met 50 basispunten? Powell benadrukte dat de Amerikaanse economie er goed voorstaat. Daarmee probeerde hij waarschijnlijk de indruk te voorkomen dat de Fed zich grote zorgen maakt over de conjunctuur. Ook is de arbeidsmarkt volgens hem heel sterk. Nu is de werkloosheid opgelopen en de banengroei behoorlijk gedaald. Die ontwikkeling was welkom omdat de arbeidsmarkt overspannen was. Maar je wilt natuurlijk niet dat die ontwikkeling nog heel veel verder doorzet. Powell werd gevraagd wat er volgens hem voor ging zorgen dat de verzwakking van de arbeidsmarkt nu zou stoppen. Daar kwam niet een echt een overtuigend antwoord op.

Mij lijkt dat we het vooral in het niveau van de rente moeten zoeken. Die was passend bij een economie die sterk groeide, waar de arbeidsmarkt overspannen was en die te kampen had met hoge inflatie. Maar de situatie is veranderd. De inflatie is fors gedaald en de arbeidsmarkt is niet meer overspannen. Sterker nog, Powell benadrukte terecht dat de spanning op de arbeidsmarkt inmiddels minder hoog is dan voor de pandemie. Daarbij past geen rente die duidelijk restrictief is, maar eerder een 'neutrale' rente. Natuurlijk weten we niet hoe hoog die 'neutrale' rente is, maar in ieder geval veel lager dan 5%. Het lijkt mij dat de Fed de rente sneller naar neutraal moet brengen dan pas in 2026. Daarom denk ik dat het met de renteverlagingen sneller zal gaan dan de Fed nu projecteert. Voor het einde van dit jaar mogen sowieso nog 50 basispunten aan verlagingen worden verwacht.

De kapitaalmarkt is natuurlijk al vooruitgelopen op de renteverlagingen door de Fed. Sinds april is de kapitaalmarktrente met een kleine 1,0% gedaald. De hypotheekrente is daardoor uiteraard ook gedaald. De Amerikaanse huizenmarkt is heel rentegevoelig. De gedaalde rente zal de huizenmarkt wel een impuls geven. De eerste grafiek suggereert dat een aanzienlijke stijging van het aantal hypotheekaanvragen mag worden verwacht, al is de tijd om een huis te kopen nog altijd ongunstig vanwege de combinatie van hoge prijzen en de nog altijd vrij hoge hypotheekrente.

Met de Amerikaanse industrie gaat het duidelijk beter dan met de Europese. In augustus steeg de productie met 0,8% maand-op-maand. Ten opzichte van een jaar eerder was het niveau onveranderd. In Europa boeken we vooralsnog alleen maar minnen.

De Nederlandse consument wordt minder somber. Na vier maanden op rij waarin de index van het consumentenvertrouwen daalde, laat september een stijging zien. Met een stand van -21 ligt de index nog ruim onder het langjarig gemiddelde, maar de laatste keer dat de Nederlandse consument minder negatief was, was in november 2021. Bemoedigend is dat alle onderdelen verbeterden, dat wil zeggen de beoordeling van de algehele economische situatie, de beoordeling van de eigen financiële positie en de koopbereidheid. Voor het doen van grote aankopen vond de consument dat de tijd verbeterd was. Ik zou zeggen: nou, consument, kom maar op; 'show me the money!'

In tegenstelling tot de Nederlandse consumenten worden economen en analisten steeds somberder over de vooruitzichten voor de Europese economie. De zogeheten ZEW-index die dat meet daalde van 17,9 in augustus naar 9,3 in september. Dat was de derde maand op rij waarin de index daalde. Deze ontwikkeling wordt deels gedreven door toenemend pessimisme over Duitsland. De ZEW-index voor de economie van onze oosterburen daalde van 19,2 in augustus naar 3,6 in september. Dat betreft de verwachtingen. De beoordeling van de huidige situatie verslechterde ook.

Toch lijkt het mij waarschijnlijk dat de Europese economie de komende kwartalen gematigd zal groeien. De belangrijkste factor achter de groei moet het koopkrachtherstel zijn waardoor de consument meer te besteden heeft.

Afsluitend
Hoewel de Fed mij verraste met een renteverlaging van 50 basispunten, bevestigde de Fed mijn visie dat de rente de komende tijd fors zal worden verlaagd. Die verwachting leeft uiteraard ook in de markt. Onzeker blijft hoeveel de Amerikaanse economie zal verzwakken. Ik denk meer dan waar de Fed op rekent, maar heel dramatisch zal het niet worden.

Europa blijft een economisch zwakke broeder. Het vertrouwen van analisten neemt verder af, maar Nederlandse consumenten worden minder somber. Hopelijk is dat een voorbode van sterkere groei van de consumptieve bestedingen.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.