Wereldhandel een lichtpunt in coronacrisis

De stijging van het aantal coronabesmettingen en de sterfte begin haar economische tol te eisen, vooral in de Verenigde Staten. Voor de korte termijn wordt een verslechtering van de macrocijfers verwacht, maar veel minder dramatisch dan vorig voorjaar. Daarbij is de wereldhandel een lichtpunt. 

Toen het coronavirus zich een klein jaar geleden snel over de wereld verspreidde, kwam een recordaantal landen tegelijkertijd in een recessie terecht. Lockdown-maatregelen zorgden ervoor dat de verspreiding werd afgeremd en vervolgens werden de maatregelen versoepeld. De economie veerde op.

Vanaf oktober was het virus weer in opmars in Europa en de VS. De beperkingen op het openbare leven werden weer aangescherpt. Dit keer reageerde de economie minder negatief. Dat kwam allereerst doordat het virus in Azië redelijk onder controle bleef en het economisch herstel daar doorzette. Zo kreeg onze industrie, in tegenstelling tot enkele maanden eerder, niet te maken met leveringsproblemen uit het Verre Oosten en kon ook onze export doorgaan.

Minder schrikreactie
Bovendien was er in ons soort landen minder schrikreactie. Die was er wel geweest in het voorjaar. In sommige sectoren was de bedrijvigheid door die schrik in het voorjaar teruggevallen, maar daarna heel snel -nog voordat de lockdown-maatregelen werden versoepeld - hersteld. Dat gebeurde in veel landen bijvoorbeeld op de huizenmarkt. En tenslotte is er het gedrag van ondernemers. Het heeft eventjes geduurd, maar veel ondernemers realiseerden zich snel dat ze zich moesten aanpassen. Digitalisering werd versneld en verdienmodellen aangescherpt.

Dat leidde ertoe dat de economie in november en ook in december ondanks de stijgende aantallen besmettingen enzovoort redelijk bleef draaien. Helemaal immuun is de economie echter niet voor het coronavirus.

Mijn eerste plaatje laat het aantal coronadoden per 1 miljoen inwoners zien in de VS, Nederland en Ierland (dat laatste land is mijn tweede vaderland en werd door premier Rutte afgelopen maandag een paar keer genoemd als schrikbeeld). De huidige strenge lockdown in Nederland en in Ierland heeft het aantal nieuwe besmettingen in beide landen de laatste dagen teruggedrukt, maar sterfte reageert met vertraging.

Het aantal sterfgevallen (gecorrigeerd voor bevolkingsomvang) in Ierland is iets lager dan in Nederland, maar de Ierse lijn laat een nare stijging zien. In de VS is de coronasterfte een stuk hoger dan in het voorjaar en het aantal besmettingen loopt er nog steeds op.

De meest recente macro-economische cijfers in de VS geven reden tot zorg. Het wekelijkse aantal nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen steeg in de week van 9 januari tot 965.000, bijna 200.000 meer dan de week ervoor en het hoogste aantal sinds augustus.

De volgende grafiek geeft aan dat die laatste cijfers nog altijd van een heel andere orde van grootte zijn dan in maart/april, maar je mag verwachten dat het beeld verder gaat verslechteren nu het virus zo duidelijk in opmars is. In tegenstelling tot Nederland en Ierland stijgt in de VS het aantal nieuwe besmettingen per dag. Dan gaan de sterftecijfers nog niet snel dalen.

Een ander minder mooi Amerikaans cijfer kwam deze week van de National Federation of Independent Business. Zij publiceren maandelijks de resultaten van een enquête naar het ondernemersvertrouwen onder het MKB, de ruggengraat van de economie. Na de forse daling in maart en april volgde een opmerkelijk herstel. Maar in november en december is tweederde van de stijging van de index weer opgegeven.

Het is te hopen dat de nieuwe regering het aangekondigde steunpakket van $1.900 miljard snel kan invoeren. In dat pakket, dat bovenop het in december overeengekomen pakket van $900 miljard komt, wordt niet alleen meer directe steun aan individuen verschaft. Er worden ook grote bedragen uitgetrokken om het virus beter onder de duim te krijgen. Dat lijkt mij cruciaal. Desondanks ziet het er naar uit dat de economische cijfers in de VS de komende tijd blijven verslechteren, al wordt de terugval van de bedrijvigheid veel minder groot dan in het voorjaar van 2020.

Wereldhandel blijft op koers
Vooralsnog blijven de cijfers over de internationale handel positief. De Duitse export en import bleven zich in november herstellen. Door de recente ontwikkelingen rondom het virus en de lockdown-maatregelen zijn novembercijfers uiteraard feitelijk nogal verouderd.

In Azië zijn al handelscijfers over december gepubliceerd. In Korea werden cijfers die aangaven dat de exportwaarde in december ruim 12% hoger lag dan een jaar eerder bevestigd. En ook de Chinese handelscijfers over december waren positief. De uitvoerwaarde lag liefst 18,1% hoger dan een jaar eerder (iets lager dan de 21,1% van november) en de invoerwaarde was 6,5% hoger dan in december 2019, na +4,5% in november.

Fingers crossed
Per saldo moeten we rekenen op een verslechtering van macro-economische cijfers op korte termijn in veel landen, al gaat de bedrijvigheid aanmerkelijk minder terugvallen dan in het tweede kwartaal vorig jaar. Uiteindelijk gaat 2021 toch het jaar zijn waarin het virus voldoende onder controle wordt gebracht om een stevig herstel mogelijk te maken.

Han de Jong

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom bij ABN Amro en nu onder andere huiseconoom bij BNR Nieuwsradio. Zijn commentaren zijn ook te vinden op Crystalcleareconomics.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.