Voorlichten helpt niet, belasten wel

'Deze maaltijd bevat 503 kilocalorieën.' en 'Let op! Geld lenen kost geld.' We worden in ons dagelijks leven bestookt met voorlichtingscampagnes over de keuzes die we maken. Waarom is dat eigenlijk?

Vaak is het uitgangspunt dat mensen verkeerde keuzes maken omdat ze niet beter weten. Zo zullen velen, vóór de grote publiekscampagnes in de jaren '80, niet geweten hebben dat roken kanker kan veroorzaken. Het aantal rokers daalt sinds die tijd inderdaad.

Toch werkt het geven van informatie maar ten dele. Je moet namelijk wel weten dat je keuze verkeerd is voordat je hem aanpast; al maken mensen wel meer keuzes waarvan ze weten dat die verkeerd zijn. Informatie alleen (hoe goed bedoeld ook) zal de wereld niet beter maken. Misschien moeten we, net zoals bij het roken, het aanbod met al zijn mogelijkheden beperken.

Het staat als een paal boven water
Voor de landbouwsector geldt dan: vlees dat uiteraard zonder hormonen en met weinig tot geen medicijngebruik wordt geproduceerd. Ook moet het traceerbaar zijn naar het bedrijf van oorsprong. En natuurlijk moet de melk van weidekoeien komen die een duurzame leeftijd bereiken en ook hier moet een link naar het bedrijf van herkomst zijn. Kortom: vlees van onze eigen Nederlandse bodem.

Hoe ga je dat dan belasten? Hoe zorg je ervoor dat iedereen toegang heeft tot gezond voedsel? Doorbelasten aan de consument wil maar niet lukken. Misschien is het een idee om de marges naar de boerderij boven een maximum te belasten, zodat onze inspanningen bij iedereen op tafel kunnen komen.

Helaas werkt het momenteel (nog) niet zo in onze sector. Echter, dat het komen gaat, staat voor mij als een paal boven water. Met voedsel moet je niet willen stunten en gelijk alle mogelijke garanties inbouwen, want daar is onze gezondheid te belangrijk voor.

We moeten de agrarisch ondernemers die innovatief zijn op dit vlak extra belonen. Dit omdat iedere opvoeder weet dat je met alleen belasten er uiteindelijk niet komt. Dan kunnen we over 20 jaar niet zeggen dat we het nu niet geweten hebben.

Kritieke opbrengstprijs
Tot dat moment moeten we ons zelf blijven belonen, bijvoorbeeld met de kennis over onze eigen kritieke opbrengstprijs. Deze zal voorlopig leidend zijn voor de bedrijfsbeslissingen die genomen gaan worden. Voor ons is de kwaliteit niet eens een issue, maar de standaard die hoort bij het produceren van menselijk voedsel.

Als we dit met alle randvoorwaarden die er zijn ook nog mogelijk laten maken, dan zullen we nog lang aan de jaren '20 terugdenken. Wij weten wel beter en staan achter onze keuzes.

Ernst van Heijden

Ernst van Heijden is senior relatiebeheerder bij Farmers Funding. Van Heijden studeerde aan de HAS in Deventer en werkte eerder als bedrijfskundige bij de landbouwvoorlichting. In 1996 is hij overgestapt naar de accountancy.