Landbouwnormen bieden vrijheid in gebondenheid

De Belastingdienst beklaagt zich over het feit dat de agrarisch ondernemers (lees: hun adviseurs) regelmatig afwijken van de landelijke landbouwnormen en dit ook nog niet tot nauwelijks voldoende gemotiveerd doen. Deze afwijkingen doen zich met name voor bij de afschrijvingen van bedrijfsmiddelen en bij voorraadwaarderingen. Het aantal is mij niet bekend, maar de vraag is of het beklag terecht is en of deze belastingplichtigen terecht afwijken.

De landbouwnormen worden sinds 1992 vastgesteld in overleg tussen het landbouwbedrijfsleven en de Belastingdienst. De normen bevatten vooral waarderingsmaatstaven voor de vaststelling van de balanswaarde van de gebruiks- en verbruiksvee, alle gebouwen, alle machines en de voorraden en veldinventaris. Op zichzelf zijn deze gezamenlijk vastgestelde normen uniek. In geen enkele andere sector bestaat een vergelijkbaar samenspel tussen de ondernemer, de fiscale adviseur en de Belastingdienst.

Deze landbouwnormen zijn beleidsregels in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht. Daardoor is de Belastingdienst gehouden die normen toe te passen bij de beoordeling van onderdelen van de belastingaangifte. Gezien de klaagzang van de Belastingdienst, gaat de instantie ervan uit dat ook de belastingplichtige in belangrijke mate is gebonden aan deze waarderingsmaatstaven.

Een product van overleg
Dit is uiteraard wel de gedachte achter de vaststelling van de normen. De landbouwnormen zijn een product dat het landbouwbedrijfsleven en de Belastingdienst jaarlijks in samenspraak met elkaar voeren. Het zijn geen door de Belastingdienst opgelegde normen. Deze gedachte is eveneens neergelegd in de belastingaangifte. Daarbij wordt verondersteld dat deze landbouwnormen worden aangehouden en wanneer dit niet het geval is, moet dit in de belastingaangifte worden aangegeven.

Daarom is in de belastingaangifte een specifieke vraag opgenomen. Waar dan vervolgens uitsluitend een kruisje kan worden gezet. Een toelichting kan in de aangifte niet worden gegeven. Dat is merkwaardig. Wanneer de belastinginspecteur de aangifte controleert, komt hij dit kruisje tegen en dat moet hem ertoe aanzetten om een nadere toelichting te vragen. Is de inspecteur het niet met de afwijking eens, dan moet de ondernemer zijn gelijk halen via een bezwaar bij de belastingdienst en vervolgens beroep doen bij de belastingrechter.

Het is een misverstand van de zijde van de Belastingdienst als die meent dat de agrarisch ondernemer op dezelfde wijze aan de landbouwnormen gebonden is als de instantie. Het staat een ondernemer namelijk vrij om hiervan af te wijken als hiervoor een goede redenen is. Dat misverstand bestaat natuurlijk niet. De Belastingdienst weet namelijk precies hoe het in elkaar steekt. De instantie slaakt hier dan ook een 'crie de coeur': een hartenkreet. Immers, het opstellen van normen heeft alleen zin wanneer veruit het grootste deel van de ondernemers ze als uitgangspunt neemt bij de jaarlijkse winstbepaling.

Normen en waarden
Deze landbouwnormen vormen een evenwichtig systeem van normen en waarden. Bij het vaststellen van de landbouwnormen is dan ook met veel aspecten rekening gehouden. Er zit meer achter dan wij wellicht geneigd zijn te denken. Daarom is het uitgangspunt van de opstellers ook dat je hier alleen van mag afwijken als er 'echte argumenten' in een individuele situatie aanwezig zijn.

Dit uitgangspunt maakt dat een belastingplichtige (of zijn adviseur) van tevoren moet bedenken of het de moeite waard is om van de normen af te wijken. Want als je afwijkt (je plaatst dat kruisje), dan leg je jezelf als belastingplichtige onder een vergrootglas. Je vraagt immers de aandacht van de inspecteur. En die kijkt naar de specifieke afwijking, maar wellicht ook wel naar andere zaken. Nu hij immers toch de belastingaangifte voor zich heeft liggen. Dat heb je wellicht liever niet.

Kortom: een kruisje is zo gezet, maar een procedure is niet zo gewonnen. En zeker niet als de bewijslast bij de belastingplichtige ligt. Dus bezint eer ge begint!

Erik Marcus

Erik Marcus is eigenaar van Remie Fiscaal Juridisch Adviesbureau, een adviesbureau voor agrarisch ondernemers. Hij komt graag met innovatieve en grensverleggende oplossingen, zeker als daar fiscaal voordeel mee te behalen is.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.