We moeten reststromen beter benutten

Je kunt tegenwoordig geen vakblad meer openslaan zonder de termen biodiversiteit, kringlooplandbouw en klimaat tegen te komen. In mijn optiek draait het (in veel gevallen) om het zo goed mogelijk benutten van de grondstoffen, zonder te veel verliezen.

Wanneer ergens in de keten verliezen ontstaan, dan is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de verliezen weer als grondstof kunnen dienen voor een andere schakel in de keten. Zo las ik in het blad van Wageningen World over het Kipster-concept.

Beperkte wet- en regelgeving
In dit concept worden de kippen uitsluitend gevoerd met grondstoffen die niet meer kunnen dienen als voedsel voor de mens. Dit betekent ook dat deze dieren geen voer krijgen wat wél kan dienen als voedsel voor de mens. In zowel de rundveehouderij als varkenshouderij wordt dit gedaan met bijproducten uit de voedselindustrie; denk aan tarwegistconcentraat uit de bio-ethanolproductie en bierbostel uit de bierbrouwerij.

Dit is slechts een klein voorbeeld. Er zijn nog veel meer mogelijkheden. In hetzelfde blad wordt echter beschreven dat maar 4 á 5 miljoen ton uit de Europese voedingsindustrie wordt gebruikt als veevoer. Dit terwijl er 115 miljoen ton beschikbaar is. Dus: slechts 4% van deze reststromen wordt benut voor veevoeding.

Het feit dat reststromen momenteel nog onvoldoende benut worden voor diervoeding wordt deels veroorzaakt door beperkte wet- en regelgeving. Zo is het sinds 2003 niet meer toegestaan om keukenafval en etensresten te verwerken als veevoer. Wat betreft de wet- en regelgeving zou nog het nodige moeten veranderen om het aandeel voor veevoer te verhogen.

Afval uit voedingsindustrie
Naast deze oorzaak spelen er waarschijnlijk nog andere oorzaken waarom het percentage zo laag is. Wellicht komt het door logistieke problemen of verwerkingsvraagstukken. Of spelen economische motieven een rol? Of is het misschien een gebrek aan kennis en bewustwording?

In Japan wordt circa 35% van het afval uit de voedingsindustrie verwerkt tot varkensvoer. Het kan dus wel. Wat de reden ook is, als sector hebben we de taak (en misschien wel de verplichting) om ervoor te zorgen dat we een substantieel deel van de reststromen gaan gebruiken voor diervoeding. Nu zullen de reststromen waarschijnlijk gebruikt worden in verbrandingsovens, als grondstof voor compostering of in biovergisters.

Echter, naar mijn mening moeten we als landbouwsector proberen om het voedselafval primair te benutten voor de productie van melk, vlees en eieren en niet direct als grondstof voor een verbrandingsoven, compostering of in een biovergister.

De volgende stap
Het benutten van dierlijke mest (de reststroom uit de veehouderij) is naar mijn mening een volgende stap. Een paar weken terug was ik voor een overleg op een provinciehuis. Daar werd door een aantal genodigden verbaasd gereageerd dat veehouders dierlijke mest moeten afvoeren om vervolgens kunstmest aan te voeren. Kunstmest zou moeten dienen als aanvulling en niet als bittere noodzaak, omdat je als veehouder in sommige gevallen dierlijke mest moet afvoeren.

Hier zit de crux, hoe kunnen (en moeten) we dierlijke mest beter inzetten als reststroom? Daarbij vraag ik mij ook af of we niet moeten kijken naar het voeden van het bodemleven in plaats van het voeden van alleen de plant. Als we het bodemleven centraal zetten en voeden met dierlijke mest, dat vervolgens voor mineralisatie zorgt, sluiten we de kringloop weer een stukje meer.

Hier liggen tegelijkertijd nog veel uitdagingen. Welke mest (in welke tijd van het jaar) heeft het gewas en het bodemleven nodig? Kan dit met de hedendaagse drijfmest of moet er eerst een bewerking plaatsvinden? Of moeten we terug in de tijd en mest laten rijpen? Daarom zou ik (met het oog op de nieuwe meststoffenverordening en het gemeenschappelijke beleid) willen pleiten voor steun voor projecten en onderzoeken die hierop gericht zijn. Met de hedendaagse techniek zou het mogelijk moeten zijn om te kunnen meten welke voeding het bodemleven nodig heeft.

Cruciale rol
Vanuit de termen die beschreven staan in de eerste regel van deze blog, spelen de 2 thema’s die ik beschreven heb in deze blog een cruciale rol. Vanuit het oogpunt van kringlooplandbouw en klimaat is het namelijk essentieel om de reststromen vanuit de voedingsindustrie in te zetten als veevoeding.

Daarnaast zou vanuit kringlooplandbouw, biodiversiteit en klimaat het bodemleven op de juiste manier voorzien moeten worden van voeding uit dierlijke mest. Welke afvalstromen/meststromen hebben we volgens jou nodig, en welke kunnen we gebruiken om het vee en het bodemleven te voeden?

DLV Advies

DLV Advies is een onafhankelijk adviesbedrijf voor ondernemers, bedrijven en instanties in de agrarische sector. Naast individuele advisering begeleidt DLV studiegroepen en zijn zij actief in diverse Agri&Food-projecten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.