Aantal burn-outs op agrarisch bedrijf neemt toe

Veel agrarisch ondernemers staan onder druk, waardoor het aantal mensen met een burn-out toeneemt. Het probleem is dat de klachten vaak te laat opgemerkt, te lang genegeerd of onderschat worden. Die druk heeft vaak financiële, relationele en/of psychische oorzaken. Van de Nederlandse beroepsbevolking heeft ongeveer 1 miljoen mensen last van een burn-out. Maar wat is een burn-out precies?

Burn-out betekent letterlijk opgebrand. Iemand met een burn-out heeft geen goede balans tussen energie opdoen (nodig om het dagelijkse werk te kunnen verrichten) en het gebruiken van energie. Dat leidt tot een onbalans in de energiehuishouding. Hierdoor ontstaat een verstoring tussen datgene wat je aankunt (draagkracht) en datgene wat je te doen hebt (draaglast).

Oorzaken
Er zijn veel oorzaken die kunnen leiden tot een burn-out. In de meeste gevallen is het een combinatie van factoren die leiden tot uitval:

• Overbelasting,
• Geen gezonde grenzen aangeven,
• Hoge verwachtingen,
• Niets uit handen kunnen geven,
• Gebrek aan steun of hulp,
• Slechte balans tussen werk en privé,
• Psychische druk,
• Relationele druk.

Veel voorkomende klachten
Klachten die gepaard kunnen gaan met een burn-out zijn: vermoeidheid, gevoel van uitputting, piekeren, overbezorgd zijn, depressieve gevoelens, concentratieverlies, opzien tegen het werk, slapeloosheid, opzien tegen persoonlijke contacten, pijn in de spieren, nek of rug, hoofdpijn, verhoogde prikkelbaarheid, geen ontspanning meer vinden en/of klachten over maag en darmen.

Vaak zien de personen, die dicht bij iemand met een burn-out staan, dat de klachten al langer gaande zijn of erger worden. Het toegeven dat er iets aan de hand is, lijkt voor veel ondernemers een grote stap. Mensen hebben vaak een gevoel van falen, en voelen zich niet zelden tekortschieten als ze erkennen een burn-out te hebben.

Gevolgen
De gevolgen van een burn-out zijn verstrekkend. Als je als agrarisch ondernemer (gedeeltelijk) wegvalt, loop je tegen langdurige praktische, financiële en emotionele problemen aan. De continuïteit van je bedrijf komt in gevaar. Het herstelproces uit een burn-out kan gemakkelijk enige jaren duren. Vaak zijn ondernemers geneigd om het werk te snel weer op te pakken, maar dat lost de kern van de problemen niet op. Het gevolg is dat mensen niet echt herstellen, en de schade op de lange termijn groter wordt.

Oplossingen en tips
Hoe moet het dan wel? Het spreekwoord zegt terecht dat 'voorkomen altijd beter is dan genezen'. Dat houdt in dat je goed naar je lichaam moet luisteren, en kritisch met je tijd moet omgaan. Het herstel begint met het erkennen en bespreken van de problemen en de bereidheid om er aan te werken. Alleen dan is herstel mogelijk.

• Schakel hulp in: raadpleeg de huisarts en neem eventueel een coach in de arm die je kan begeleiden.
• Herstel gaat via het terugwinnen van je energiebalans naar verandering in gedachtepatronen (over jezelf, je omgeving en je werk) en mondt uit in een structurele gedragsverandering (gezonde grenzen, structuur in je leven/het bedrijf, balans werk-privé).

Als coach voor agrarische ondernemers begeleid ik regelmatig mensen met een burn-out. Ik merk bij hen dat het een hele opluchting kan zijn om de klachten te erkennen en er mee aan de slag te gaan. Er zijn ondernemers die aangeven hulp te willen, maar zich schamen of tegen de kosten opzien. Dat is heel begrijpelijk. Vraag jezelf af wat het je gaat kosten en wat de gevolgen op de langere termijn zijn.

Dik Veefkind

Dik Veefkind is agrarisch coach en mediator bij AgroCoach. In zijn blogs focust hij zich op de psychische uitdagingen van de boer, zoals burn-outs en bedrijfsconflicten. Ook ondersteunt hij erfbetreders in lastige situaties.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.