Natuur en landbouw: moeizaam huwelijk

Landbouw en natuur. Het lijkt soms een moeizaam huwelijk. Ze hebben inmiddels al eeuwenlang een stevige relatie, al lijkt dit soms een knipperlichtrelatie. Ze kunnen niet zonder elkaar, maar samen optrekken levert ook regelmatig problemen op. Zeker in het voorjaar, als de weidevogels weer volop actief zijn in en boven de weilanden.

De discussie over de achteruitgang van de weidevogelpopulatie wordt nog altijd volop gevoerd. Zijn het de predatoren, is het de intensivering in de landbouw, de klimaatverandering of komt het vooral doordat we sinds 1950 al meer dan 0,5 miljoen hectare landbouwgrond hebben ingeleverd? In deze column kan ik daar natuurlijk geen pasklaar antwoord op geven, al kan ik op basis van statistieken van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wel alle feiten benoemen.

Daarnaast kan ik ook breed uitmeten hoeveel grond aan de landbouw is onttrokken, kan ik de predatoren benoemen die de laatste jaren flink zijn toegenomen en kan ik verhandelingen gaan houden over het gedrag van de ooievaar, vos, hermelijn, bunzing, steenmarter, buizerd, kiekendief, kraai en egel.

Aan de andere kant kan ik uitleggen hoe de tureluur, grutto, kievit, wulp, scholekster en vele andere weidevogels zich inspannen om te overleven. Ik kan tevens uitleggen hoe overheden en natuurorganisaties bezig zijn om de boerenlandvogels te beschermen. Het zijn allemaal buitengewoon interessante bespiegelingen, maar het brengt de oplossing waarschijnlijk niet veel dichterbij.

Grondbeheerders
Ik denk dat alle beheerders van grond (dus niet alleen boeren) zich tot het uiterste moeten inspannen om de relatie tussen natuur en landbouw te verbeteren. Een betere relatie betekent voornamelijk beter met elkaar communiceren over de natuur- en landbouwdoelen. Het betekent vooral ook keuzes durven maken.

Dit kan betekenen dat je in een specifieke gebied duidelijk kiest voor de weidevogel en dus niet voor de vos. Je hebt immers een 'kritische massa' aan weidevogels nodig om deze populatie in de lucht te houden. Een gruttopaartje redt het vrijwel nooit alleen; grutto’s hebben soortgenoten nodig om te overleven. Ook de weidevogels hebben elkaar nodig om te overleven. Daarnaast hebben weidevogels een levendige bodem, mest en insecten nodig om te overleven, wat betekent dat ze ook variatie nodig hebben (mozaïekbeheer).

Kortom: de weidevogels hebben ook de boeren dan ook nodig om te kunnen voortbestaan. Het is cruciaal om het lef te hebben om keuzes te maken. Wanneer je in de natuur kiest voor 'alles', dan kies je eigenlijk voor niets.

Keuzes maken
Ook als boer kun je ieder voorjaar weer keuzes maken die weidevogels verder helpen. Als bijvoorbeeld boeren in de weidevogelgebieden meer 'plas-dras' aanleggen, ruige mest uitrijden, getrapt maaien, stroken met nesten en jonge kuikens laten staan, aan voorbeweiding doen en de predatoren beteugelen, dan gaat het zeker een stuk beter met de weidevogels.

De natuur en landbouwsector onderhouden nog altijd een innige relatie en hebben elkaar op verschillende terreinen dan ook hard nodig!

Cor Pierik

Cor Pierik is woordvoerder bij het Centraal Bureau voor de Statiek (CBS). Hij schrijft met name blogs over actuele feiten en ontwikkelingen in de agrarische sector. Ook is Pierik regelmatig te zien in de rubriek 'BB Feiten'.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.