Hoe kunnen we de boerenrijen sluiten?

Dat is de vraag die achterblijft. We schrijven maandag 26 april anno 2021 in de avond. The roast of Sjaak van der Tak is net afgerond. De verse voorzitter van LTO Nederland is vakkundig geregisseerd de grond in geboord door Farmers Defence Force (FDF) en consorten tijdens een live uitgezonden bijeenkomst met FDF-bestuurders en boze boeren. Waar ging het over?

Over het plan Farmer Friendly van FDF, versus een plan vanuit de keten gepresenteerd door Sjaak van de Tak. De uitkomst van de bijeenkomst was aan de hand van de sheets en cryptische vragen al vooraf door de FDF-bestuurders vastgesteld. Van der Tak heeft zijn partners gekozen en moet in het FDF-hok. Wie niet voor ons is, is tegen ons.

Wat ging er mis?
Van der Tak begon, nog voor hij daadwerkelijk voorzitter was, met het aangaan van banden met bestuur en leden van FDF. Hij ging er waarschijnlijk vanuit dat de rede de boventoon voert en zijn gezag als voorzitter van LTO werd erkend. Twee misvattingen zo is gebleken. Het absurde plan Farmer Friendly - waar ik eerder over - schreef wil de Nederlandse supermarkten de internationale problemen van de boeren laten oplossen, door een heffing over de totaalomzet van de supermarkten te vragen. Of een boer nu wel of niet aan een supermarkt levert en hoeveel, dat maakt niet uit. Gewoon lekker cashen. Iets dat te mooi is om waar te zijn en dat blijft ook zo. Hoe mooi je het ook aankleedt en hoeveel filmpjes en presentaties je er ook over maakt, het blijft volstrekt onrealistisch.

Maar ook het plan van Van der Tak is niet feilloos. Dat komt wel heel erg uit de koker van de keten, zonder dat het oog heeft voor de tegengestelde belangen. Er dient balans te zijn tussen macht (in dit geval de 5 inkoopcombinaties van de supermarkten) en tegenmacht (de boer als prijsnemer en de boerenbelangenbehartigers). In deze dagen politiek actueel, maar absoluut ook in deze kwestie.

Van der Tak doet er goed aan te overdenken met wie hij zijn coalitie wil smeden. En zichzelf (en LTO) dienend op te stellen ten opzichte van het doel: betere prijzen voor boer en tuinder. In het plan zitten zeker elementen die voor een deel van de boeren een beter toekomstperspectief kunnen geven, mits het op de juiste manier verder wordt gebracht.

Voor de gek gehouden
Boeren zijn terecht boos. Zij zijn jarenlang voor de gek gehouden. Een flink deel van hen zit klem tussen torenhoge schuld en te lage opbrengsten, na tientallen jaren te zijn ondersteund voor leveranciers, afnemers, banken, adviseurs en de overheid in de strategie van schaalvergroting en kapitalisatie. De harde waarheid is dat een deel van hen het niet redt om te produceren voor wereldmarktprijzen. Ze moeten omschakelen of stoppen.

De doorlopende schaalvergroting, samen met de kostprijsverhogende Nederlandse omstandigheden, resulteert erin dat slechts een beperkt deel van de boeren de race to the bottom van produceren voor de wereldmarkt tegen lage kostprijs kan volhouden. Een forse middengroep moet de komende jaren de balans opmaken en hun keuze voor de toekomst maken. Dat is de harde realiteit waarin we ons bevinden. En die niemand durft uit te spreken.

En FDF? Zij blijven tegen beter weten in vechten voor hun eigen positie, de emotie en het verdriet voedend van de groep die klem zit, zonder echte oplossingen te bieden die een groot draagvlak kunnen creëren. Onder meer geleid door bestuurders die zelf ten onder gingen aan te slechte kwaliteit of uitgebreid mee snoepen uit de subsidieruif van de overheid. Is dat het nieuwe leiderschap waarop de boeren gewacht hebben? De vraag wie de rijen kan sluiten, blijft nog steeds onbeantwoord.

Dit artikel van Foodlog.nl maakt deel uit van de contentsamenwerking tussen Boerenbusiness en Foodlog.

Boerenbusiness

Onder Boerenbusiness worden opinies geplaatst van auteurs die in principe eenmalig hun mening op Boerenbusiness.nl ventileren of van personen die liever anoniem willen blijven. Naam en woonplaats zijn altijd bij de redactie bekend.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.