Een laat voorjaar in combinatie met relatief krappe voorraden maakten vorig seizoen in deze periode heel wat los. Voor aardappelen, uien en verschillende groentegewassen werden de grenzen naar boven verlegd. Dit jaar hebben we in Nederland wederom een laat voorjaar. De stemming onder akkerbouwers is alleen compleet anders.
De beste remedie tegen hoge prijzen zijn hoge prijzen, zo wordt wel gezegd. Dat gaat dit seizoen tot nog toe vooral op voor uien. Tot en met december leek er geen vuiltje aan de lucht op de Nederlandse uienmarkt. Verschillende telers en handelaren gokten een beetje op een herhaling van vorig seizoen. Voorraden waren toen relatief klein en het was lastig om uien te vinden, ook van leveranciers van buiten de EU.
De kaarten liggen nu wel anders geschud. Vorige seizoen hebben importeurs, maar ook bijvoorbeeld schilbedrijven, veel nieuwe contacten opgedaan en het netwerk uitgebreid. Met dat het er in januari en februari nog op leek dat we weer een dure tweede helft van het uienseizoen zouden kunnen krijgen, is daar vrij actief gebruik van gemaakt. Vooral China heeft geprobeerd her en der een voet tussen de deur te krijgen, en niet zonder succes.
Beslissen op het vorige seizoen
Achter de markt aan telen is geen uitsluitend Nederlands fenomeen. In Nieuw-Zeeland is de uienteelt gegroeid, maar voor ons mogelijk nog belangrijker, in Egypte zijn volgens verschillende bronnen fors meer uien gezaaid. Sommige bronnen spreken over een oogst dit seizoen van circa 3 miljoen ton uien in Egypte. Dat is ongeveer 1 miljoen ton meer dan vorige seizoen. De combinatie van een wat matige export en een ruim aanbod van uien, zowel van de oude oogst in het Noorden van Europa als van nieuwe oogst uit Egypte en minder mate Nieuw-Zeeland, doet de markt vanuit telersoogpunt geen goed. Egyptische exporteurs zetten de nieuwe oogst tegen scherpe prijzen af in Europa. De Nederlandse exporteurs zaten al in de spiraal naar beneden door tegenvallende export en telers die nerveus worden en daardoor meer aanbod geven.
De oogst van de eerste uien in Zuid-Europa laat ondertussen ook niet lang meer op zich wachten. In Spanje zouden de eerste vroege uien al gerooid kunnen worden. Door matige kwaliteit en hoge kosten voor (handmatig) rooien kijken Spaanse telers volgens sommige bronnen nu de kat uit de boom. Een snelle ommekeer op de uienmarkt ligt daarmee niet voor de hand.
Kwaliteitsproblemen in peen
In peen is het niet veel beter. Het aanbod goede peen houdt in Nederland bepaald niet over. Daardoor blijft de prijs op de Nederlandse markt nog wel aardig overeind. De vraag naar peen is alleen niet je van het waardoor het niet heel druk is in de handel. Net als bij uien staat Egypte te dringen om met de nieuwe oogst peen de Europese markt te veroveren. Prijzen die genoemd worden liggen rond of net wat onder de €40, in de EU geleverd.
De kwaliteit van die peen uit Egypte is alleen matig tot slecht volgens insiders en is daarmee nog niet echt een bedreiging voor de Europese spoelers. Dat kan snel veranderen als telers daar overgaan op de wat latere, beter bewaarbare rassen. Nieuwe peen uit Zuid-Europa is nog maar beperkt op de markt. Het groeiseizoen in Spanje verliep redelijk voorspoedig. Regen in belangrijke teeltgebieden gooit nu ze richting de oogst gaan wel wat roet in het eten volgens insiders.
Aardappelverwerkers zetten de markt
Op de aardappelmarkt is het vooral de verwerkende industrie die de stemming bepaalt. De export heeft moeite om de prijzen die aardappelverwerkers kunnen bieden door goede fritesprijzen bij te benen. Dat is tot op zekere hoogte in de Nederlandse aardappelexportcijfers terug te zien.
Vorig jaar was er een tekort aan aardappelen en kopers in landen als Italië, Spanje en Portugal vonden prijs ondergeschikt aan beschikbaarheid. Het niet beschikbaar zijn van aardappelen is nu veel minder nijpend. Verschillende bronnen melden dat er uit Egypte ruim voldoende aanbod van primeuraardappelen was. Over de stand van de vroege aardappelen in het Zuid-Europa is het lastig een goed beeld te krijgen. Italië en Spanje hebben tot en met maart ruim 15% meer pootgoed uit Nederland afgenomen vergeleken met vorig seizoen deze tijd van het jaar. Dat zou een indicator kunnen zijn dat er meer aanbod van aardappelen komt uit die regio. Gemiddelde genomen komt het aanbod primeuraardappelen overigens pas na half mei op gang. Dat het in Noordwest-Europa een hele uitdaging is het pootgoed voor de komende oogst in de grond te krijgen, daar lijkt de markt vooralsnog niet of nauwelijks op te reageren.