Gaat technologie de landbouw redden?

Er worden grote beloften gedaan door machinefabrikanten en technologiebedrijven. Data, sensoren, zonnepanelen, slimme technieken en zelfs machines die melk produceren. Het moet de landbouw redden. Een gouden toekomst schemert aan de horizon. Maar, zijn deze beloftes wel zo realistisch?

Vanuit verschillende hoeken hoor ik geluiden dat er ook grenzen zijn aan dit grenzeloze tech-optimisme. Neem alleen al de grenzen aan benodigde grondstoffen voor al deze technieken. Het wordt steeds duidelijker dat er een schaarste ontstaat aan energie en metalen die essentieel zijn voor een groot deel van de elektrische apparatuur.

Het gaat onder andere om nikkel, kobalt en lithium. Daarvan lijkt over de komende 10 jaar een tekort te ontstaan. Niet per se omdat de grondstof opraakt, maar omdat er aan een enorme vraag tegemoet gekomen moet worden. Deze metalen zijn niet alleen nodig voor toekomstige elektrische trekkers en machines, maar ook voor de zonnepanelen, windmolens en andere apparatuur.

Meer problemen
Maar goed, daar wordt vast over nagedacht door slimme techneuten. Er zijn echter meer problemen. Nieuwe data- en cloud-oplossingen blijken namelijk ook minder positieve kanten te hebben. Zo blijkt uit een artikel van Nature dat het energiegebruik van datacentrales fors toeneemt. Nu al is het energiegebruik van deze datacentra even groot als het verbruik van de mondiale luchtvloot.

Dichter bij huis (in Nederland) verbruiken deze datacenters 3 keer zoveel stroom als de Nederlandse Spoorwegen (NS). Daarbij wordt verwacht dat het energieverbruik in de komende jaren sterk toeneemt. Ook zoiets kan zomaar een grens worden voor de ongebreidelde groei van technische snufjes. En dat is niet iets wat ik bedenk, want ook binnen bijvoorbeeld Wageningen Universiteit (WUR) leven hier zorgen over. 

Afhankelijkheid leveranciers
Daarbij komt dat de boeren door al die technologie steeds afhankelijker worden van leveranciers, terwijl het volgens mij in de genen van de boer zit dat hij onafhankelijk wil zijn. Vroeger kon een trekker nog grotendeels zelf gerepareerd worden, of door het mechanisatiebedrijf in het dorp. Nu hangt dit steeds meer af van ver van ons afstaande leveranciers. Het is bovendien een potentieel risico dat data op de een of andere manier in handen van mensen komt waarvan we het bestaan niet eens afweten.

Ook andere technologische ontwikkelingen vind ik ronduit bijzonder. Zo moet technologie bijvoorbeeld de koeien vervangen. Dat zou efficiënter en ook nog eens gezonder moeten zijn. Zou het? Zonneakkers zouden de energievoorziening op peil moeten houden en moeten de boer gouden bergen opleveren. Echter, is het op de lange termijn echt in het voordeel van de landbouwsector? Drijft het de grondprijs niet op, en worden deze zonnepanelen op den duur niet het asbest van 2050? Kortom: moeten we niet eerst beginnen met proberen het energieverbruik te verminderen?

Plezier?
Eigenlijk vraag ik mij af of het gepredikte tech-optimisme wel zo gunstig is voor de boer. Het is misschien een gekke vraag in de huidige efficiëntie-maatschappij, maar wordt het plezier van de boeren in het werk er beter op? Jazeker, voor Wageningen afgestudeerde agrotechnologen misschien wel. En ook voor het deel van de boeren dat zeer technisch is. Voor een groot deel is het volgens mij echter, simpelweg, een frustratiebron.

Ik vraag mij af of we met z’n allen eigenlijk wel blij worden van de stroom aan nieuwe innovaties, waar veel mensen (volgens mij) niet om vragen. Is het niet simpelweg 'De wet van Say', die stelt dat ieder aanbod zijn eigen vraag schept? Oftewel: als we maar wat nieuws bedenken, kopen mensen het wel? Wordt geen meesterlijk gebruik gemaakt van het verlangen naar meer en beter? Misschien is de spreuk van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond helemaal niet zo gek: 'Genoeg is beter'.

Anne Jan Doorn

Anne Jan Doorn werkt sinds januari 2018 als expert Akkerbouw bij Boerenbusiness. Hij schrijft onder meer over de verschillende akkerbouwmarkten en focust zich daarnaast op de grond- en energiemarkt.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.