Natuurbeleid heeft stevige impact op grondmarkt

Het tweede kabinet Rutte heeft zich als doel gesteld om toch de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) volledig te realiseren, inclusief de robuuste verbindingszones. Dit is een grote wijziging van het beleid ten opzichte van kabinet Rutte I, die wilde juist de EHS niet verder realiseren en zelfs grond terug verkopen aan de landbouw. Wat is de impact van deze radicale beleidswijziging op de grondmarkt?

De EHS is in het leven geroepen om de natuur en de biodiversiteit in Nederland te behouden. Later zijn er zogenaamde robuuste verbindingszones aan toegevoegd om de natuur en de biodiversiteit beter te ondersteunen. De totale oppervlakte natuur en landbouwgrond die aangemerkt is als EHS gebied is 728.500 hectare. Dit is alleen de zogenaamde droge EHS, daarnaast zijn er stukken water zoals de Waddenzee die ook aangemerkt zijn als EHS.

Van de EHS is reeds 603.500 hectare gerealiseerd, dit bestaat voor 93 procent uit bestaande natuur en gronden die door Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en andere TBO’s zijn aangekocht. Ongeveer 6 procent zijn gronden die onder het agrarisch natuurbeheer programma vallen en 1 procent valt onder particulier natuurbeheer.

Op dit moment moet er nog 125.000 hectare landbouwgrond omgevormd worden tot natuur voor de EHS en daarnaast nog 27.000 hectare voor de robuuste verbindingszones. De doelstelling is om ongeveer een kwart te verwerven en driekwart te realiseren middels natuurbeheer. In totaal praten we dan wel over 8,5 procent van het totale landbouwareaal in Nederland die omgezet moet worden in natuur.  Dit moet gerealiseerd zijn voor 2021. Nu zal deze deadline niet zo hard zijn, al was het alleen maar om het feit dat de politiek geen harde deadlines hanteert. De impact is er niet minder om.

De vraag naar grond voor natuur is terug, en hoe. Ik heb berekend dat de komende tien jaar 20 procent van alle gronden die verkocht worden, gekocht moeten worden door de DLG om de EHS te realiseren. Het voornemen van de overheid om grond te verkopen lijkt per direct in de ijskast te zijn gezet, de overheid wordt weer een grote koper. Daarnaast moet van elke 16 hectare landbouwgrond 1 hectare gebruikt gaan worden voor natuurbeheer. Dit sluit nauw aan bij de zogenaamde vergroeningstoeslag van de EU die je kan ontvangen als je op bedrijfsniveau 7 procent van alle grond inzet voor natuur. Het nieuwe landbouwbeleid wordt een stok achter de deur om de EHS te realiseren.

Het effect op de grondmarkt is tweeërlei. Er komt een grote koper terug wat een prijsopdrijvend effect heeft, met name voor gronden die minder geschikt zijn voor landbouw.  En er komt een verdringingseffect op gang, door het uit productie nemen van landbouwgrond wordt het aanbod van gras en maïs lager. Dit heeft een prijsopdrijvend effect op de gras en maïs prijzen en uiteindelijk ook op de pacht en grondprijzen.

De productiekosten voor de landbouw worden hoger en uiteindelijk wordt dat doorberekend  in de prijs van melk, graan en vlees. De consument moet dus meer  gaan betalen voor zijn eten, anders kan er geen nieuwe natuur worden gerealiseerd. Of het gaat ten koste van natuur elders op de wereld. 

Alfred Jansen
Directeur en rentmeester De Mediaan

Alfred Jansen

Alfred Jansen is bestuurder veiligheid en pacht bij LTO Nederland, rentmeester en hij heeft een boerderij met kalveren en akkerbouw. In zijn opinies schetst hij de ontwikkelingen in de markt van agrarisch onroerend en dierrechten.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.