Opinies

De voorjaarswerkzaamheden vonden, in tegenstelling tot vorig jaar, onder ideale omstandigheden plaats. Het wachten is op regen en de natuur zal weldra uit haar voegen barsten. De behoefte aan positief nieuws is groot, na een winter waarin discussies over het gewenste landbouwbeleid zich voortslepen. De uitspraak van de Raad van State op 18 december 2024, waarbij intern salderen werd geblokkeerd, is niet bevorderlijk voor optimisme. Wie echter naar buiten gaat en in de praktijk kijkt welke veerkracht en inventiviteit de boeren aan de dag leggen, kan niet anders dan optimistisch blijven over de toekomst.

In eerdere column noemde ik het 'een tussenjaar voor de boeren', een tijd waarin de sector zich voorbereidt op veranderingen, zich aanpast en op zoek gaat naar nieuwe manieren van werken. Gezien de aantallen en heftige reacties had ik een gevoelige snaar geraakt. Als we verder kijken naar de uitdagingen en het weer van vandaag, blijkt maar weer eens dat geen jaar hetzelfde is. De sector, nee heel de wereld, is knap in beweging en wat gisteren werkte, hoeft vandaag niet meer de oplossing te zijn.

Er zijn van die momenten dat een econoom die de conjunctuur volgt zijn armen wanhopig in de lucht steekt, hopend op hulp van boven. Het circus rond de Amerikaanse invoerheffingen nam deze week weer wat onverwachte wendingen waardoor de onzekerheid voor bedrijven, gezinnen, beleggers maar ook zeker economen toenam. Eigenlijk is het nauwgezet rapporteren over recent gepubliceerde macrocijfers een redelijk zinloze bezigheid onder de huidige omstandigheden, maar lees gerust verder.

De koersdalingen op de beurzen zijn een stuk heftiger dan waar de Amerikaanse president Donald Trump op rekende toen hij zijn nieuwe tarieven aankondigde. Het zal hem ongetwijfeld goed doen dat de koers van de dollar ook onder druk staat.

Nu president Trump zijn wederkerige importheffingen heeft gepresenteerd, wordt het hopelijk aan dat front rustiger. We krijgen eerst nog wel de eventuele tegenmaatregelen van de handelspartners, maar ik zie ernaar uit dat men met elkaar aan tafel gaat en de handelsoorlog daar beslecht in plaats van die te voeren in de media. Ik laat de heffingen hier maar even voor wat ze zijn, er wordt al meer dan genoeg elders over gezegd en geschreven.

De Britse Labour-regering heeft de verleiding weerstaan om de portemonnee te trekken en juist behoorlijk wat bezuinigingen doorgevoerd in de voorjaarsbegroting. Zo komt indirect de weg vrij voor een verdere opmars van het Britse pond.

Komende woensdag is het zover. Dan laten de Amerikanen de rest van de wereld weten wat er precies gebeurt op het gebied van de invoerheffingen. Het lijkt erop dat er forse meningsverschillen zijn binnen het 'team-Trump'. De president deinst er niet voor terug allerlei agressieve aankondigingen te doen die vervolgens weer worden afgezwakt. We zullen zien.

Sinds de jaarwisseling wint de yen langzaam maar zeker terrein op de dollar. Afgelopen zomer schrokken financiële markten zich nog rot van een sterkere Japanse munt. Deze keer loopt de spanning nog niet snel op – maar daar kan in de loop van 2025 verandering in komen.

De Nederlandse consument wordt er niet bepaald vrolijker op. De CBS-index die het consumentenvertrouwen meet, is in maart voor de zesde maand op rij gedaald, dit keer naar het laagste niveau sinds november 2023. Met een stand van -34 ligt de index bovendien ver onder het gemiddelde vanaf 1986: -3,2. Dat is ronduit teleurstellend, want ik had gedacht dat de verbeterde koopkracht tot meer optimisme zou leiden. Niet dus.

De dollar staat onder druk door het onvoorspelbare tariefpokerspel van Trump en een politieke koersomslag in Duitsland. De recente koersontwikkeling lijkt veel op die van begin 2017. Als de geschiedenis zich herhaalt, gaat de valutamarkt een wilde rit tegemoet.

De huidige economische situatie is lastig anders te beschrijven dan als chaos. Donald Trump slaat wild om zich heen met importheffingen, die hij dan vervolgens weer even uitstelt. Hij volhardt in de retoriek dat die heffingen de VS weer 'great' gaan maken. Dat is niet wat aandelenbeleggers denken, het is niet wat CEO's van Amerikaanse bedrijven denken en eigenlijk is het niet wat veruit de meeste economen denken. Over de vredesinitiatieven van Trump ten aanzien van de oorlog in Oekraïne is evenmin iedereen erg te spreken.

De bijmengverplichting van groengas aan aardgas moet de sleutel worden voor meer mestverwerkingscapaciteit. Mestverwerking is dan het verwerken van digestaat. Deze insteek kiest Raymond Knops in zijn eerste verkenning naar versnelling van de vergunningverlening voor mestverwerking. Knops verwijst daarbij vooral naar de succesvolle aanpak in Denemarken met groengas uit biogas.