Dapper, maar hier en daar ook een beetje vertwijfeld zwalkend deed Valentijn Wösten van onder meer actiegroep MOB deze week zijn best in de Tweede Kamer. Hij was uitgenodigd om te spreken op een hoorzitting van de Vaste Kamercommissie voor LVVN over de rekenkundige ondergrens voor stikstof. Het was een van de voorbereidende bijeenkomsten op komende debatten. In onze rubriek 'Stikstofstemming' geven we op onze eigen wijze duiding op de stikstofdebat en aanverwante zaken.
Wösten begon zijn verhaal alsof hij ecoloog was, maar maakte naarmate andere insprekers het hem lastiger maakten toch duidelijk dat hij maar een jurist is en dat je voor het laatste woord over de gevoeligheid van natuur voor stikstof toch echt bij de ecologen moet zijn. Wat hij ook zei, de Kamerleden van GroenLinks/PvdA en de Partij voor de Dieren hingen aan zijn lippen en vroegen hem voortdurend om nog meer te vertellen.
Stikstofbrigade blijft weg
Het was wel een beetje vermakelijk om te zien, en ondertussen te bedenken (of je het met hem eens bent of niet) dat Wösten toch een stuk dapperder is dan de wetenschappelijke stikstofbrigade van het vorige kabinet. Deze club - bestaande uit Klimaatraad des Vaderlands Jan Willem Erisman, zijn Wageningse vriend Wim de Vries, die ook de SGP van wetenschappelijke adviezen mag voorzien, plus Leen Hordijk - had alle smoezen uit de kast getrokken om niet te hoeven komen. Er was weken over geheen-en-weerd, zo was al eerder duidelijk geworden. Tenslotte hadden ze een landelijke krant nodig om de angst te verwoorden dat hun wetenschappelijke inzichten zouden worden gecorrumpeerd door de politiek. Ondertussen mocht een andere deskundige, die wel wilde komen, niet aanschuiven bij de hoorzitting. Het zou de balans tussen de insprekers verstoren. Wat een ingewikkelde stoelendans, zo kan je stellen.
Rekenkracht of breder belang
Gelukkig durfden andere deskundigen wel te komen, zoals van het RIVM, TNO, de Nieuwe Denktank en London University College. Meningen bleven uiteenlopen, maar gelukkig was er een duidelijke uitwisseling van argumenten. Daarbij gelooft de ene groep wel in een rekenkundige ondergrens voor stikstofdepositie, die behalve op rekenkracht ook is gebaseerd op echte metingen en maatschappelijke afwegingen. Dit terwijl de andere groep de computer min of meer de vrije hand geeft, aangemoedigd door een voorzorgsprincipe dat liefst een zo breed mogelijk bereik heeft.
BBB in de gordijnen
Nu is de politiek weer aan zet. De vraag is echter of er de komende weken echt een knoop wordt doorgehakt, want eerst ligt een andere hete aardappel op tafel. En dat is de aanpassing van de mestwetgeving. Die had minister Wiersma al enkele weken geleden aangekondigd. In een brief aan de Tweede Kamer had ze geprobeerd de pijn van de noodzakelijk geachte krimp (van de mestproductie) zo goed mogelijk te verdelen. Bijna als vanzelf kwamen allen die erdoor getroffen zouden worden in het geweer. En er zullen verbeterpunten zitten in haar voorstel. Ook daarover hoorde de Kamer deze week deskundigen (en mochten anderen eveneens weer niets zeggen), maar dat was nog tot daaraantoe. NSC-Tweede Kamerlid Harm Holman vond het evenwel nodig om een radicale verandering in de wet af te dwingen door middel van een echte wetswijziging (amendement), met steun van buiten de coalitie. Daarmee stuurde hij niet alleen de plannen van Wiersma in de war, maar joeg hij ook coalitiegenoot BBB boven in de gordijnen. Een hardhandig ingrijpen in de intensieve veehouderij, met mogelijk gedwongen beëindigingen, is onacceptabel voor Caroline van der Plas en haar fractie. In de voorbije - dagen hebben al diverse agrarische groepen ook uit de melkveehouderij en zuivel - geprobeerd om Holman tot bezinning te brengen, maar tot nog toe zonder resultaat.
Kamikaze-kamerlid
De Drentse ex-veehouder met een overgevoeligheid voor (Zuidelijke) varkens-, en pluimveemest kan zich dus heel goed wel eens als kamikaze-Kamerlid ontpoppen, die zichzelf met het kabinet opblaast, zo wordt al hardop gespeculeerd. Want als het kabinet ontploft, loopt de NSC-ballon leeg, komt Holman niet terug, maar wordt de PVV wellicht nog groter. Het is nog niet zover. Maandag volgt eerst een dagvullend debat over de mestwetgeving met minister Wiersma, waarbij de spanning langzaam wordt opgevoerd.
Parlementaire grillsessies
Geduw en getrek achter de schermen is niet iets wat alleen in Den Haag plaatsvindt, het is onderdeel van de politiek. Bij de Europese Commissie en in het Europese Parlement kunnen ze er ook wat van. Nadat Ursula von der Leyen weer een nieuwe selectie had gepresenteerd als medecommissarissen, ving ook daar de strijd achter de coulissen aan. Nog niet over de vraag wie de aspirant-commissarissen mochten 'grillen', zoals dat wordt genoemd, maar over de grillprocedure. Het gevecht ontspon zich met name over de vraag welke commissies in het Parlement allemaal mee mogen stemmen over het lot van de commissarissen. Er lijkt een besluit gevallen, waarover met name links in het Europarlement niet te spreken is: alleen de commissie op het vakgebied van de commissaris mag echt stemrecht uitoefenen, de mensen van de andere commissies staan meer aan de zijlijn. Velen die zich hadden verheugd op bijvoorbeeld een stevige grillsessie met de nieuwe landbouw- of visserijcommissaris schijnen zich nu te verbijten. De hoorzittingen vinden overigens pas plaats in november. In de tussentijd kan er nog veel gebeuren.