Analyse Mest
Slaat mestoverschot over in een tekort?
Het uitrijdseizoen voor mest staat op het punt van beginnen. De ophaalbijdragen voor zowel varkens- als rundveedrijfmest zijn deze wintermaanden historisch hoog en dus is er voor de veehouders veel aan gelegen dat er ontspanning op de markt komt. Wat is de actuele situatie?
De start van het uitrijdseizoen is elk jaar een terugkerend fenomeen dat de mestmarkt beïnvloedt. Vanaf zaterdag 16 februari mag er op zand- en lössgronden (op bouw- en grasland) drijfmest worden geïnjecteerd. Het uitrijden van vaste mest is al vanaf 1 februari toegestaan. De veehouders kijken reikhalzend uit naar deze data, want historisch gezien klinkt dan het startschot voor dalende mestafzetprijzen.
Echter, dit is geen zekerheid. Immers, de start van het uitrijdseizoen voor mest betekent niet automatisch dat er daadwerkelijk mest uitgereden wordt. Het weer is namelijk een bepalende factor. Bij vorst of (zware) regenval is de start op 16 februari slechts een formaliteit, maar niet de praktijk. Idealiter hebben akkerbouwers gewassen als aardappelen, uien en maïs begin mei gezaaid/gepoot, met uitloop tot half mei. Het uitrijden van mest moet de komende maanden gebeuren en een laat voorjaar is dus niet wenselijk.
Overschot van varkensmest
Circa 1 jaar geleden was het voorjaar erg nat, waardoor er naar schatting bijna 25% minder mest is uitgereden. Wat de mestmarkt toen ook parten speelde, was de fors gekrompen export naar Duitland. De geslonken plaatsingsruimte in Duitsland is overigens geen incident, maar de nieuwe werkelijkheid. Dit vanwege aangescherpte Duitse mestwetgeving.
Door de tegenslag verliep het uitrijdseizoen vorig jaar met name voor varkenshouders nogal teleurstellend. In plaats van dalende prijzen liepen de prijzen in het voorjaar hard op. De verwachting was toen zelfs dat de ophaalbijdragen de €30 per kuub zou overschrijden. De DCA-notering varkensmest in Zuid-Nederland steeg uiteindelijk tot circa €27 per kuub en is naderhand op dat niveau blijven steken. Niettemin is dat erg hoog. In het midden van Nederland liggen de prijzen wat lager.
De situatie is echter wel minder kritisch dan enkele maanden terug werd verwacht. Dit omdat er in het najaar van 2018, dankzij de verlenging van het uitrijdseizoen, nog de nodige volumes konden worden uitgereden. Het gros van de varkenshouders heeft daardoor waarschijnlijk voldoende putruimte om dit voorjaar te wachten met het geven van aanbod. En dat biedt de varkenshouders speelruimte om dalende mestprijzen af te wachten, waardoor varkensmest momenteel beperkt beschikbaar is.
Tekort aan rundveemest?
Daarnaast is het aanbod van rundveedrijfmest zelfs schaars. De DCA-ophaalbijdragen tonen in verschillende regio's al vanaf de jaarwisseling een daling. Vanwege de fosfaatwetgeving zijn veel melkveehouders gedwongen om te snijden in de veestapel, waardoor de mestproductie logischerwijs ook is teruggelopen.
Veel van de melkveehouders kunnen de mest dit voorjaar naar schatting veelal op eigen land kwijt; zodoende hoeven zij minder (of zelfs niet) de mestmarkt op.
Met minder genoeg nemen
Nu het uitrijdseizoen voor de deur staat, moeten intermediairs leuren en trekken om mest los te krijgen, voornamelijk rundveedrijfmest is slecht verkrijgbaar. Hierdoor zijn lagere mestafzetprijzen aannemelijk en dat betekent ook dat akkerbouwers hoogstwaarschijnlijk met een lagere prijs genoegen moeten nemen. Er wordt gesuggereerd dat de huidige prijzen voor rundveedrijfmest (circa €20 per kuub) het plafond worden voor de ophaalbijdragen van varkensdrijfmest.
De DCA-ophaalbijdragen zijn ook bij akkerbouwers inmiddels weer onderwerp van gesprek. Er zijn geluiden te horen dat de prijzen, die de akkerbouwers betaald krijgen, dalen tot onder de €5 per kuub. Alhoewel geld motiveert om dierlijke mest aan te wenden, is dat natuurlijk niet de enige prikkel. Dierlijke mest is ook wenselijk in het kader van de bodemstructuur en organische stofgehaltes.
Mestverwerking in aanbouw
Naast de reguliere marktontwikkelingen eist mest ook aandacht op in de nieuwe kringloopvisie die minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). De minister stuurt aan op minder kunstmest en dat biedt uiteraard kansen voor afzet van dierlijke mest. Al is het afwachten wat de kringloopgedachte van Schouten de komende jaren voor invloed gaat hebben op de mestmarkt.
Daarnaast staan de nodige mestverwerkingsinitiatieven in de steigers en die kunnen wellicht structurele verlichting brengen op de mestmarkt. Voordat de installaties daadwerkelijk draaien, zijn er vaak al enkele jaren verstreken.
Afhankelijk van akkerbouw
Voorlopig blijft de mestmarkt echter afhankelijk van de acceptatie vanuit de akkerbouwsector. De bereidwilligheid bij akkerbouwers om dierlijke mest aan te wenden, wordt bepaald door de hoogte van de toeslagen. En dat legt waarschijnlijk een bodem onder de ophaalbijdragen, al ligt er nu eerst een daling in het verschiet.
Het juiste moment kiezen, is cruciaal
Geeft het voorjaar verlichting op de mestmarkt? Word abonnee, en blijf volledig op de hoogte van alle ontwikkelingen op de mestmarkt. Daarbij ontvang je altijd als eerste de mestnotering per e-mail en sms. Klik hier om abonnee te worden van Boerenbusiness.
Wouter Baan
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.