2016 wordt het jaar van de fosfaatrechten

Schakelen op fosfaatrechten wordt een heikel karwei. Hoe meer tijd er verstrijkt sinds het bekend werd dat er fosfaatrechten komen, hoe meer verhalen er de ronde gaan doen en hoe groter de onzekerheid in de sector wordt. Ook hangt er veel van de houding van Brussel af voor de korting bij de rechten, maar dan blijven de vragen rondom verhandelbaarheid en de latente ruimte nog over. 

Begin oktober hoopt LTO dat er meer duidelijkheid is omtrent de fosfaatrechten, maar pas half 2016 wordt er concrete regelgeving verwacht over de rechten. 'Daarom hebben we bij de Eerste en Tweede Kamer ook gevraagd om snel duidelijkheid te geven', zo zegt Kees Romijn, voorzitter van de LTO Melkveehouderij. 

Dat het onderwerp leeft merkte LTO bij de bijeenkomsten, welke naar aanleiding van de rechten opgezet zijn. 'Normaal is iedereen rond deze periode druk op het land, maar dat zetten ze hiervoor aan de kant. We hebben nog nooit zoveel leden op bijeenkomsten gezien.'

De zorgen onder melkveehouders zijn dan ook groot. Binnen deze groep zijn diverse kleinere groepen te onderscheiden, zo zijn er degene die net een stal gebouwd hebben en niet weten of ze voldoende financiering krijgen om de stallen vol te zetten, er is een groep die geïnvesteerd heeft in grond en zich nu afvraagt of ze voor de latente ruimte rechten krijgen, weer andere maken zich zorgen over de korting en nog meer melkveehouders vragen zich af wat het uitgangspunt gaat worden bij het bepalen van de hoeveelheid rechten. 

Het lastige is dat er zoveel onduidelijkheid bestaat dat er amper op in te spelen is, ondanks dat melkveehouders vanaf 2 juli 2015 elke kg fosfaat die er extra geproduceerd wordt moeten verantwoorden. Een sluitend antwoord op wat melkveehouders het beste kunnen doen kan Romijn niet geven.    

Toch zijn melkveehouders al wel met deze opgave aan de gang gegaan en worden er ondanks een gebrek aan duidelijkheid prijzen genoemd. Het gerucht gaat zelfs onder handelaren dat er tegen een prijs rond de 100 euro rechten verkocht zijn. Veel melkveehouders pakken het probleem aan door in de omgeving op zoek te gaan naar degene die koeien hebben weggedaan na 2014 en daar overeenkomsten mee te sluiten.  

Of dat een goede zet is durft Romijn niet te zeggen. 'Het kan dat er alleen via een beurs in rechten gehandeld mag worden en dan heb je niets aan deze overeenkomsten.' Maar ook hier staat nog helemaal niets vast. Door die onzekerheid wordt toch weer gekeken naar de varkensrechten en worden die als voorbeeld gebruikt, want wachten met actie ondernemen tot de regels vaststaan is bij veel ondernemers niet mogelijk. Dit doordat koeien kalveren en ze geen dieren weg willen doen, of door financiële redenen. 

Een sluiproute die ook nog steeds benut wordt is het aankopen van varkensrechten. Het was even wat rustiger maar deze week waren er toch weer melkveehouders die overgingen tot de aankoop van rechten. Dit  gebeurde op meerdere plaatsen. Een opmerkelijke zet, want staatssecretaris Sharon Dijksma heeft duidelijk gezegd dat fosfaatrechten niet uitgewisseld kunnen worden met dierrechten. 

Hoewel de eerste melkveehouders aan de slag zijn gegaan met de rechten is het nog niet duidelijk wie er straks voldoende rechten hebben en wie niet, want ook over de peildatum is niets zeker. Romijn legt uit dat hier veel afhankelijk is van Brussel. 'Over 2014 was er nog geen overschot. Als Europa het acceptabel vindt dat Nederland in 2015 te hoog zit dan kan er in 2016 gewerkt worden aan een oplossing.' Maar kan Brussel zich hier niet in vinden dan moet er gekort worden. Ook zijn er de vragen rondom latente ruimte. Een lastig onderwerp, want er is al een overschot en die wordt dan nog groter.

Romijn benadrukt dat voor 2015 alleen de mestverwerking op orde moet zijn, omdat in 2016 de melkveewet in werking treedt. In 2016 gaan de fosfaatrechten een rol spelen. Wat inhoudt dat pas eind 2016 al het fosfaat verantwoord hoeft te worden. De vraag is of dat goed is of niet, want nu al wordt duidelijk dat in eerste instantie de vraag groter wordt dan het aanbod. Toch heeft de voorzitter er vertrouwen in dat melkveehouders ook hun draai gaan vinden in een sector met rechten. 'De veerkracht is groot.'

Herma van den Pol

Herma van den Pol werkt sinds 2011 bij Boerenbusiness en heeft zich door de jaren heen ontwikkeld tot marktexpert Melk & Voer. Daarnaast is zij wekelijks te zien in de marktflits over de zuivelmarkt.

h.vandenpol@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.