'We investeren in grond met een langetermijnvisie'

Stilstand is achteruitgang, dat geldt ook voor agrarische bedrijven. Naast vernieuwing op het gebied van bijvoorbeeld teelt of techniek worden er vanuit de maatschappij en politiek eisen gesteld aan de 'license to produce'. Voor de individuele boer is het lastig daar in vulling aan te geven, nog even los van extra kosten. Andere ketenpartijen zullen ook hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

Eén van de ketenpartijen die daar al mee aan de slag is gegaan is a.s.r. real estate met het ASR Dutch Farm Land Fund. In 2021 lanceerde het ASR Dutch Farmland Fund een traject voor boeren die duurzamer willen werken. Als de pachters voldoen aan de duurzaamheidseisen kunnen ze korting krijgen op de erfpachtcanon. Het traject loopt nu een paar jaar en dus een mooi moment om eens polshoogte te nemen bij Dick van den Oever, de directeur van het ASR Dutch Farmland Fund.

Een beleggingsfonds dat rendement opoffert om de verduurzaming van de landbouw een duw de goede kant op te geven. Dat lijkt wat tegenstrijdig. Vanwaar deze korting voor pachters?
"Onze missie als beleggingsfonds is het creëren van langdurige waarde voor agrarische ondernemers, investeerders en de leefomgeving. We willen landbouwgrond beter doorgeven. De operationele kant van het fonds sloot in onze ogen niet genoeg aan op de missie. Daar zijn we mee aan de slag gegaan en hebben de duurzaamheidsstrategie inhoud gegeven. Daar kan de boer niet in ontbreken. Een boer die een stap extra op het gebied van duurzaamheid wil zetten, moet daar voor worden beloond. Daar ligt voor ons als stakeholder een taak. De eerste 3 jaar krijgen boeren die aan de voorwaarden voldoen 10% korting op de canon en de resterende looptijd 5%."

Wat zijn de voorwaarden?
"We hebben drie pijlers waarop we duurzaamheid beoordelen. Allereerst kijken we naar het bedrijfsplan. De boer moet ons daarin overtuigen van de motivatie om te verduurzamen en laten zien dat de plannen goed doordacht en onderbouwd zijn. Daarnaast willen de inspanningen en resultaten kunnen meten. Daarvoor gebruiken we de Open bodemindex. Dat is een standaard voor het meten van de kwaliteit van de bodem. Als laatste kijken we naar de biodiversiteit. Het startpunt was dat minimaal 5% van het totale bedrijfsareaal wordt ingezet voor agrarisch natuurbeheer. Dat bleek in de akkerbouw niet goed aan te sluiten op de bedrijfsvoering. Daarom is deze voorwaarde uitgebreid met 15% vlinderbloemige of biobased-gewassen in het bouwplan. Om boeren niet met onnodige regeldruk op te zadelen, tellen sommige labels of keurmerken zoals Skal of On the way to planet proof ook mee. We willen uiteindelijk iedere boer instaat stellen om deel te nemen aan het programma. De Open bodemindex is ook een bron van inspiratie. Of je als deelnemer nu al grote slagen hebt gemaakt op het gebied van verduurzaming of dat je net begint, er valt altijd wat te leren en te verbeteren."

Is er veel belangstelling van boeren voor deelname?
"Dat loopt volgens verwachting, zelfs iets beter. Onze doelstelling dit jaar is dat 20% van grond in onze portefeuille duurzaam beboerd wordt. In het eerste kwartaal van dit jaar zaten we op 18% dus ik heb er vertrouwen in dat we dat gaan halen."

Laten we wat breder kijken naar de agrarische sector en de grondmarkt: Stikstof is een probleem en er wordt vanuit onder meer de politiek gesproken over extensiveren. Hoe wordt daar vanuit het ASR Dutch Farm Land Fund naar gekeken?
"De uitdagingen voor de landbouw zijn groot en dat brengt voor de boer veel onzekerheid met zich mee. Wij willen een stabiele partner zijn voor de lange termijn. Er zijn veel bedrijven zonder opvolger. Stoppen, uitbreiden of extensiveren, het brengt dynamiek op de grondmarkt. Wij hebben vooral een faciliterende rol en erfpacht is een interessante optie om grond voor uitbreiding, extensivering of om een bedrijfsovername mogelijk te maken. Samen groeien en verduurzamen is een win-win situatie. En niet onbelangrijk na afloop van de erfpacht heeft de boer in veel gevallen de mogelijkheid de grond terug te kopen. Dat je de grond op termijn en tegen heldere voorwaarden weer in eigendom kan krijgen is voor veel boeren belangrijk"

Nieuwe initiatieven als Herenboeren of Aardpeer, kunnen die ook bij het ASR Dutch Farmland Fund terecht?
"Community based farming modelen zoals de initiatieven die je noemt dragen we een warm hart toe en willen we ondersteunen. Dit jaar verwachten we de eerste Herenboerderij te mogen verwelkomen. Daarvoor werken we met een maatwerkoplossing die gebaseerd is op loopbaan erfpacht."

Tot nu toe gaat het vooral over erfpacht. Reguliere pacht of kortdurende geliberaliseerde pacht (waar bijvoorbeeld het Rijksvastgoed bedrijf op inzet) is daar ook aandacht voor?
"We hebben grond die regulier verpacht is in de portefeuille, maar geven geen grond meer uit in reguliere pacht. Het systeem van reguliere pacht is toe aan herziening om weer echt relevant te worden. De opbrengst van de grond voor ons als eigenaar is erg volatiel door grote jaarlijkse veranderingen van de regionormen. Veel partijen zijn betrokken bij de hervorming van de reguliere pacht, zodat het een alternatief wordt voor onder meer het investeren in grond. We zijn daar ook bij betrokken deels direct op het ministerie zelf en deels via de Federatie Particulier grondbezit."

"Kortdurende pachtovereenkomsten zijn voor ons geen doel, maar worden meestal aangegaan om strategische redenen. Bijvoorbeeld in afwachting van een nieuwe erfpachter. We investeren in grond met een langetermijnvisie en daarom heeft kortdurende geliberaliseerde pacht niet onze prioriteit. Ons uitgangspunt blijft echt een relatie met de pachter voor de middellange en lange termijn."

Blijft ASR netto-koper van landbouwgrond?
"Uitbreiden is geen doel op zich. We hebben ruim 38.000 hectare landbouwgrond in onze portefeuille en zijn één van de grootste particuliere grondbezitters van Nederland. Onze schaalgrootte is voldoende om efficiënt te werken. Groei is in dat opzicht niet nodig. Wel hebben we het afgelopen jaar veel aankopen gedaan binnen de kaders van ons duurzaamheidsprogramma, en ook voor dit jaar verwachten we onze aankoopdoelstellingen te realiseren."

Wat vinden beleggers van de duurzaamheidsstrategie?
"Investeerders kijken verder dan het alleen financieel rendement. De ecologische en de maatschappelijke impact wordt steeds zwaarder meegewogen. Daarnaast worden groene investeringen ook vanuit Europa gestimuleerd. We zijn wel voorzichtig met de groene claims die we doen als fonds. In the Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR, de verordening met betrekking tot informatieverstrekking over duurzaamheid in de financiële sector, red.) hebben we bewust voor artikel 8 gekozen zodat de zeker weten dat we de verwachtingen van onze investeerders op dit gebied waar kunnen maken. We zoeken liever niet de randjes op."

"Landbouw grond is en blijft een interessante categorie voor beleggers naast de traditionele categorieën aandelen en obligaties. Het risico profiel van het ASR Dutch Farmland Fund is een hele mooie aanvulling binnen een goed gespreide portefeuille."

Het fonds heeft alleen landbouwgrond in Nederland. Is dat met de bijvoorbeeld met weersextremen, zoals we afgelopen maanden gezien hebben, geen risico en is het tevens een ambitie om buiten Nederland posities op te bouwen?
"Binnen Nederland zijn de posities redelijk goed over het land verspreid. Vanuit het verleden zijn we misschien wat oververtegenwoordigd in de IJsselmeerpolders. Naast de geografische spreiding verpachten we aan verschillende deelsectoren binnen de agrarische sector. Dat is ook een stuk risicospreiding."

"Er is geen ambitie om in het buitenland grond te verwerven. In Australië, Noord- en Zuid-Amerika is het relatief makkelijk snel een grote portefeuille op te bouwen. In Europa is dat veel lastiger. Er zijn niet veel hele grote bedrijven te koop. Daarnaast hebben boeren in Nederland veel grond zelf in eigendom. We zijn thuis in de Nederlandse markt en blijven als fonds gericht op die markt."

Jurphaas Lugtenburg

Is redacteur bij Boerenbusiness en focust zich vooral op de akkerbouwsectoren en de voer- en energiemarkt. Ook heeft Jurphaas zelf een akkerbouwbedrijf op Voorne-Putten (Zuid-Holland). Wekelijks presenteert hij de Marktflits Granen

j.lugtenburg@boerenbusiness.nl

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.