De voorgenomen fusie van FrieslandCampina en Milcobel brengt twee nationale kampioenen samen en wordt door beide bedrijven gepresenteerd als een droomhuwelijk. Meer nog: samen zullen ze hun succes verder versterken en zowel meer melkveehouders aantrekken als extra goede prestaties leveren.
Er is dus veel geloof in de nieuwe combinatie van coöperaties. Maar twee combinaties laten fuseren is geen automatisch succesverhaal. Friesland Foods en Campina deden het in de eerste jaren van hun bestaan voorbeeldig, maar daarna kwam de klad erin. DMK, het samengaan van Nordmilch en Humana, heeft daarentegen altijd moeite gehad om meer te worden dan de som der delen. Zo zijn er meer voorbeelden te noemen.
Liefde op eerste gezicht?
De aangekondigde fusie is ook geen liefde op het eerste gezicht. FrieslandCampina en Milcobel hebben eerst elders hun ogen de kost gegeven, al hebben ze het daar nu niet meer over. Toch zijn ze uiteindelijk wel bij elkaar terecht gekomen, en dat kan best nog iets moois opleveren.
Er zijn ook dringende redenen om er samen iets van te maken. Het mag dan geen 'shotgun wedding' zijn, maar FrieslandCampina moet qua melkplas niet onder een kritische omvang van 9 miljard kilo melk uitkomen, anders verliest het bedrijf tal van schaal- en andere daarmee verbonden voordelen die het nu wel heeft. Bijvoorbeeld met betrekking tot financieringen. Met Milcobel heeft het een buffer erbij van 900 miljoen kilo bij de ruwweg 9 miljard. Die buffer lijkt voldoende, maar is hard nodig, want de krimp van de melkveehouderij is nog niet voorbij. Zie daarvoor alleen al de verwachte gevolgen van de nieuwe stikstofuitspraken van de Raad van State deze week (Amercentrale en Rendac).
Nog lastiger schuitje
Milcobel zit wat kritische massa betreft in hetzelfde schuitje, en misschien nog wel in een moeilijker parket. Het verloor de laatste jaren gestaag melkveehouders, en dan met name grotere. Onderwijl draaide het concern al langer niet optimaal en was het voortdurend aan het reorganiseren. Het kampte vorig jaar met de gevolgen van een listeriabesmetting, een haperend distributiecentrum en kondigde afgelopen voorjaar verdere reorganisaties aan om de kosten te drukken, met onder meer de sluiting van poedertorens. Dat het daarmee moeizaam ging, bleek ook uit het gedwongen vertrek van topman Nils van Dam.
Ysco naar private equity
Vanwege de aanhoudende financiële druk, werd ook de kip met de gouden eieren naar de poelier gebracht: Ysco werd verkocht aan private equity. De opbrengst is deels voor schuldafbouw. Trouwe leden is ook een extra beloning beloofd uit de opbrengst. Over dit jaar blijft de nabetaling echter beperkt tot 50 cent per 100 liter melk.
Dan gaat FrieslandCampina het beter doen. In augustus was er al een kleine 70 cent gereserveerd. FrieslandCampina is ook nog aan het reorganiseren en kondigde ook de sluiting van twee fabrieken aan, maar lijkt verder de zaken voor dit moment weer redelijk op orde te hebben. Met zo'n bedrijf willen de leden van Milcobel waarschijnlijk wel fuseren.
Gesloten beurzen
Het is nog wel even afwachten af dit met gesloten beurs gaat lukken. Er is verschil in coöperatieve inbreng. Wie lid wil worden van FrieslandCampina, moet €5,00 per 100 kilo melk meebrengen en voor €8,00 per 100 kilo ledencertificaten kopen. Dat kan met uitgestelde betaling, de €5,00 vanaf 1-7-2026. Bij Milcobel is de inbreng van kapitaal gemaximeerd op €7,50 per 100 liter melk, maar de 'trouwe leden' is 2 maal €1,50 per 100 liter melk beloofd uit de verkoop van Ysco. Verder is er dan de al genoemde nabetaling over 2024 van €0,50 per 100 kilo plus volgend jaar nog een fusiebonus ter grootte van de volumetoeslag.
Misschien moet er vervolgens nog enig vermogen worden aangezuiverd. Het zwakke eigen vermogen van Milcobel was eerst een hobbel voor een fusie, zo wordt gemeld.
Arla ertussen
Een klein krasje op de fusie is de langjarige overeenkomst over weiverwerking die Milcobel in december 2022 afsloot met Arla. Kaaswei is momenteel erg in trek voor de productie van hoogwaardige weipoeders, zoals WPC80. Milcobel had daar geen eigen installaties voor, maar besloot om de eigen wei dan maar met Arla samen tot waarde te brengen. Op zich een prima initiatief, dat de leden tot €1,00 per 100 liter melk zou kunnen opbrengen, maar daarvoor moet eerst de nieuwe ultrafiltratie in Kallo à €18 miljoen worden terugverdiend. En FrieslandCampina had de Milcobel-wei vast ook wel willen hebben.
Andere kampioenen
Uiteindelijk zijn het allemaal overkomelijke hobbels, maar de fusie met Milcobel kan voor FrieslandCampina bijna onmogelijk een 'gratis' fusie zijn. Er moeten kosten worden gemaakt om de twee bedrijven optimaal te laten samenwerken en die kosten zullen bijna zeker meer drukken op FrieslandCampina dan op Milcobel. De eerste is domweg groter en rijker. Dat gaat bijna zeker niet zo worden gezegd.
De Belgische melkveehouderij moet het verlies van een nationale kampioen slikken en moet wennen aan een nieuwe nationale kampioen: het Waalse Laiterie des Ardennes. Samen met Inex zijn dit straks nog de enige zuivelbedrijven die echt in Belgische handen blijven. Ze zijn goed voor ongeveer 1,6 miljard van de 4,2 miljard liter Belgische melk. De rest is in Nederlandse, Franse of Scandinavische handen.