De aanstaande fusie tussen FrieslandCampina en Milcobel is vanzelfsprekend groot nieuws in zuivelland en zeer verrassend ook. Wanneer je echter dieper op de situatie inzoomt, is het bepaald geen onlogische stap. Beide zuivelcoöperaties verwachten samen sterker te staan in de oplaaiende strijd om het krimpende melkvolume in Noordwest-Europa. De leden van Milcobel profiteren op het eerste oog het meest, maar moeten hiervoor hoogst waarschijnlijk wel hun Belgische identiteit opgeven.
Hoewel nog veel onbekend is en in de loop van volgend jaar verder uitgewerkt moet worden, hebben FrieslandCampina en Milcobel vandaag getracht al veel informatie naar buiten te brengen. Dit is nodig ook om de leden van beide coöperaties enthousiast te maken om samen in zee te gaan. De beide ledenraden moeten immers nog instemmen met het voorgenomen besluit en onduidelijkheid kan dit proces gemakkelijk verstoren. Toch lijkt er voorlopig geen spelbreker te zijn, want de wil om te fuseren is aan beide kanten groot. We zetten een aantal conclusies op een rij.
1. Gezamenlijke uitdaging verbroedert
Een gezamenlijke vijand werkt vaak verbroederend. Misschien is dit bij FrieslandCampina en Milcobel ook wel de aanleiding geweest om de gesprekken te openen. Beide bedrijven hebben in de afgelopen jaren behoorlijk last gehad van voornamelijk A-ware, die zowel bij FrieslandCampina in Nederland als bij Milcobel in België veel boeren heeft 'afgepakt', zij het mede door eigen fouten van beide coöperaties. Zowel FrieslandCampina als Milcobel moesten mede hierdoor flink saneren en snijden in het productieapparaat. De hoge uitstroom is intussen bij FrieslandCampina en Milcobel weer wat gaan liggen, maar de uitdagingen blijven. Zowel in Nederland als België dreigt de melkplas (flink) te gaan slinken. FrieslandCampina-CEO Jan Derck Van Karnebeek benadrukt dat de fusie geen opmaat is om verder te gaan saneren. Het idee is wel om het productieapparaat efficiënter te benutten en zo gezamenlijk de uitdagingen en kansen in de markt aan te gaan. Dit is ook nodig, want beide bedrijven leden in 2023 nog een verlies. Peter Grugeon, CEO van Milcobel, verwoordt het op de klassieke manier, dat de optelsom van twee bedrijven meer oplevert dan nu los van elkaar het geval is. Opvallend is dat aangegeven wordt dat de fusiegesprekken formeel pas een paar maanden op gang zijn. De wil om te fuseren is klaarblijkelijk erg groot.
2. Geen gelijkwaardige fusie
De fusie wordt gedaan op basis van gelijkwaardigheid, zo wordt bij hoog en laag beweerd. Formeel klopt dit misschien, maar wie gelooft het? FrieslandCampina is qua melkvolume bijna tien keer zo groot als Milcobel en legt veel meer gewicht in de schaal. Het is dan ook veelzeggend dat het fusiebedrijf straks verder gaat als FrieslandCampina. De naam Milcobel verdwijnt bij de Belgische fabrieken van de gevel, maar gaat ook weer niet helemaal in rook op. Deze wordt gekoppeld aan de twee districten die de fusiecoöperatie in België straks krijgt. Nog niet prijsgegeven wordt waar straks het hoofdkantoor zal zijn, noch wie de CEO van het fusiebedrijf wordt. Ook dit klink vooral als diplomatie. Op basis van bedrijfsomvang mag je verwachten dat de uitvalsbasis van de fusiecoöperatie waarschijnlijk in Amersfoort blijft. Dat bespaart ook veel geld. Hij wilde het desgevraagd zelf nog niet bevestigen, maar vermoedelijk gaat Jan Derck van Karnebeek het nieuwe bedrijf leiden. Hij is immers nog maar pas aangetreden. Wel zal de top van FrieslandCampina Belgische aanvulling gaan krijgen, net als het bestuur van de fusiecoöperatie.
| Overheveling van kapitaal |
| De circa 1.500 Milcobel-leden zullen melkcertificaten ontvangen ter waarde van €0,08 per kilo. Deze zullen gefinancierd worden door middel van (1) het opgebouwde kapitaal op naam in Milcobel van het betreffende lid, plus (in geval van een tekort) de op naam gestorte delen van de (2) getrouwheidspremies gerelateerd aan de verkoop van Ysco door Milcobel en (3) de [fusiebonus] betaald uit de stille reserves van Milcobel. Mocht er dan nog een tekort zijn, dan kan het lid gebruik maken van een betalingsregeling (met voorwaarden die gelijk zijn aan de Bedrijfsovernameregeling (BOR), zoals die bekend is bij FrieslandCampina). |
3. Milcobel-leden plukken de meeste vruchten
Voor Milcobel leden is de fusie ingrijpender dan voor FrieslandCampina. Zij gaan immers op in een groter geheel. Tegelijkertijd plukken zij ook de meeste voordelen hiervan. FrieslandCampina heeft door haar omvang betere toegang tot afzetmarkten, wat de valorisatie van melk ten goede komt. De solvabiliteit van FrieslandCampina is met 37% aanzienlijk sterker dan die van Milcobel, die met 25% zelfs krap is. Voor Milcobel is de noodzaak tot fuseren daarom ook groter. Milcobel voorzitster Betty Eeckhout ontkende in de persconferentie vanmiddag niet dat er ook met andere bedrijven is gesproken. De Garantieprijs zoals FrieslandCampina die nu kent, blijft intact. Daarmee wordt een heikel punt getackeld, want in de afgelopen jaren was de vaak achterblijvende melkprijs van Milcobel een van de grootste kritiekpunten van de leden. Impliciet betekent dit ook dat FrieslandCampina vanuit Nederland iets meer bijdraagt om de melkprijs in België straks op hetzelfde niveau te krijgen. Saillant detail is dat de melkprijs van Milcobel nu nog in het mandje zit waar FrieslandCampina de Garantieprijs op baseert.
4. Culturele kloof kleiner dan in 2008
Toen FrieslandFoods en Campina in 2008 fuseerden, moest een culturele kloof tussen Noord en Zuid-Nederland worden overbrugd. Dit bleek toen nog niet zo makkelijk te zijn, zo zal ook coöperatievoorzitter Sybren Attema zich vast nog herinneren. Zodoende werd met Amersfoort een nieuwe en neutrale uitvalsbasis gekozen. Dergelijke beren zijn er nu niet op de weg, in die zin dat vrij luchtig wordt gedaan over het samensmeltingsproces. Beide bedrijven spreken letterlijk elkaars taal en de coöperatieve wortels werken verbindend, zo wordt door beide kampen aangegeven. Hiermee ligt onderschatting op de loer. Fusies zijn immers per definitie uitdagend en daarmee ook niet zonder risico, hoewel de aangedragen voordelen plausibel klinken. Een fusie kan bijvoorbeeld gemakkelijk afleiden van het eigen optimaliseringsproces.
5. Fusiebedrijf straks groter dan Arla
Het uiteindelijke doel van de fusiecoöperatie is om samen de boer op te gaan en nieuwe leden te werven. Vanzelfsprekend in Nederland en België, maar ook in Noord-Frankrijk, waar Milcobel al actief is. FrieslandCampina vergroot met de fusie haar wervingsgebied. Ook de Duitse markt biedt kansen. In een markt waarin de aanvoervolumes meer en meer onder druk komen te staan, is schaalgrootte cruciaal, zo brachten zowel de CEO's als de coöperatievoorzitters in de persconferentie telkens naar voren. Met 10 miljard kilo ledenmelk en een omzet van €14 miljard is FrieslandCampina in elk geval straks weer groter dan Arla, die vorig jaar langszij kwam. De volgende opdracht is om het rendement van Arla op zijn minst te verslaan.