ZuivelNL moet boerengeld beter verantwoorden

Dit heeft de organisatie volgens de Autoriteit Consument & Markt (ACM) toegezegd naar aanleiding van een klacht van de leveranciersvereniging van Leerdammer-boeren LVLC. In een eigen bekendmaking bevestigt ZuivelNL deze afspraken.

Materieel verandert er bij ZuivelNL niet heel veel. De organisatie hoeft geen activiteiten te laten. Financiële cijfers worden wel gedetailleerder en daarmee ook inzichtelijker gepubliceerd. Ook worden verbanden tussen geldstromen en activiteiten anders gepresenteerd.

Over de contributie die de verwerkers betalen aan ZuivelNL doet de ACM geen uitspraak. Melkveehouders betalen 0,055 cent per 100 kilo melk aan ZuivelNL, verwerkers betalen 0,025 cent per 100 kilo contributie.

De ACM ziet de verbeterde transparantie van ZuivelNL als een versterking van de positie van melkveehouders tegenover hun afnemers. Want de toezegging van ZuivelNL neemt het risico weg dat de melkveehouder betaalt voor activiteiten die geen verband houden met de verkoop van melk.

Wet OHP Landbouw
De LVLC had bij de ACM een klacht ingediend over de contributie-afdracht die via de afnemer (nu Lactalis) aan ZuivelNL betaald wordt. Deze betaling zou volgens LVLC geen verband houden met de verkoop van melk. Dat is verboden op grond van de Wet oneerlijke handelspraktijken landbouw- en voedselvoorzieningsketen (Wet OHP Landbouw). Met de toezegging voldoet ZuivelNL aan de regels van de Wet OHP Landbouw. Deze wet beoogt de positie van boeren, vissers en tuinders in de keten te versterken. De ACM heeft niet vastgesteld dat ZuivelNL de Wet OHP Landbouw overtreedt.

Contributie aan ZuivelNL
ZuivelNL is de ketenorganisatie van de zuivelsector in Nederland, mede opgericht door de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO). Melkveehouders die leveren aan een afnemer die lid is van de NZO, betalen maandelijks via hun afnemers contributie aan ZuivelNL. Afnemers (zoals Royal Lactalis Leerdammer en FrieslandCampina) brengen deze contributie bij al hun melkveehouders in rekening. De hoogte van de contributie hangt samen met de hoeveelheid melk die de melkveehouder levert en de zuivelverwerker afneemt. Ook de afnemers zelf betalen contributie aan ZuivelNL. ZuivelNL gebruikt deze bijdragen voor verschillende activiteiten, zoals onderzoek, voedselveiligheid en dierenwelzijn.

Betalingen vanwege verkoop melk
Op grond van de Wet OHP Landbouw is verboden dat afnemers van melk betalingen verlangen van leveranciers die geen verband houden met de verkoop van melk. Zuivelverwerkers die lid zijn van de NZO brengen de contributie in opdracht van ZuivelNL in rekening bij hun melkveehouders. ZuivelNL heeft nu toegezegd de contributie afkomstig van melkveehouders alleen te gebruiken voor activiteiten die verband houden met de verkoop van melk en dat de door hen opgebrachte contributie ten goede komt aan de melkveehouder. ZuivelNL maakt het voor melkveehouders inzichtelijk waar zij voor betalen.

Melkveehouders hebben via de leden van ZuivelNL waarin zij vertegenwoordigd zijn, invloed op de hoogte van de contributiebijdrage. ZuivelNL zegt toe dat zij de hoogte van de contributie elke drie jaar zal herijken, zodat deze in lijn blijft met de Wet OHP Landbouw.

De ACM controleert of ZuivelNL haar toezegging naleeft. De ACM gaat ervan uit dat ZuivelNL de contributie blijft innen op een manier die in lijn is met de Wet OHP Landbouw.

Eerder tikte de ACM Lactalis Leerdammer op de vingers vanwege eenzijdige vaststelling van de melkprijs. Lactalis gaf aan daar tegen in beroep te gaan. Kort daarna gaf de Geschillencommissie Oneerlijke Handelspraktijken Vreugdenhil Dairy Foods een bindende aanwijzing om beter met leveranciers te overleggen over de melkprijs. Dit was in een zaak tussen een leverancier en het bedrijf.  De geschillencommissie kijkt meer naar de civiele kant van een geschil, de ACM kijkt vanuit het bestuursrechtelijke traject.

De klachten van melkveehouders over de betaling van melkgeld en de afdracht van contributie zijn gedurende een aantal jaren bestudeerd door de ACM en de Geschillencommissie OHP, zonder dat aanvankelijk veel actie volgde. Nu volgen kort op elkaar diverse uitspraken, wat erop wijst dat de toezichthouders een lijn hebben gekozen en daar naar zijn gaan handelen. De ACM geeft overigens geen direct inzicht in haar handelen en afwegingen.