Het natte weer van de eerste maanden van 2024 zorgt voor grote uitdagingen voor Ierse melkveehouders. De productie blijft ver achter bij andere jaren. 'Ondanks de forse daling is er vertrouwen in een spoedig herstel van de productie'', vertelt David Kennedy, het hoofd van zuivel binnen de Ierse exportorganisatie Bord Bia.
In februari 2024 bedroeg de Ierse melkaanvoer ruim 340.000 ton. In vergelijking met de bijna 393.000 ton van februari 2023 een flinke achteruitgang. ''De Ierse melkproductie is in de eerste twee maanden van dit jaar 13% lager dan dezelfde periode vorig jaar'', vertelt Kennedy. Wat is er aan de hand binnen de Ierse zuivelsector?
Structuur Ierse zuivelsector |
Ierland telt ongeveer 16.500 melkveehouders, en de gemiddelde melkveekudde bestaat uit 91 koeien. Het zijn grotendeels familiebedrijven. Meestal runnen één of twee mensen de boerderij, met hulp van zoon of dochter. De melkveecultuur gaat generaties terug en is erg belangrijk voor het land. De agrarische sector heeft een sterke lobby. Verstedelijking speelt een rol in de uitdaging voor familiebedrijven om het bedrijf door te geven aan zoon of dochter. Ierland is een minder verstedelijkte economie en dat ondersteunt volgens Kennedy de zuivelsector. |
De Ierse melkproductie loopt in vergelijking met vorig jaar dus achteruit. Wat is hiervan de oorzaak?
''De belangrijkste factor die de melkproductie begin dit jaar belemmerde was het natte weer. Het Ierse zuivelsysteem is grotendeels een grasgevoerd systeem. Als een koe meer gras eet, stijgt haar productie. Maar afgelopen februari was de natste in jaren. Ook maart was niet geweldig. Vroeg de koeien naar buiten lukte dit jaar gewoon niet."
''Ten tweede kwamen onze kalveren later dan normaal. Daarvoor kijken we terug naar 2022, toen de melkprijs veel beter was. Ierse melkveehouders besloten in oktober en november 2022, wanneer het tijd begint te worden om de koeien naar binnen te halen, hun vee langer buiten te laten staan zodat ze meer melk produceren. De koeien werden later naar binnen gehaald dan normaal. Dit vertraagde op zijn beurt de inseminatie, en verstoorde het afkalfpatroon. Dat zet de melkproductie op de korte termijn maar eenmalig onder druk.''
David Kennedy
"Maar de afgelopen maanden zijn niet de belangrijkste voor onze melkproductie. Doorgaans voorziet het eerste kwartaal in slechts 10% van onze melkproductie. Normaal piekt onze melkproductie in april, mei, juni en juli.''
Wat valt op aan het Ierse weer van de afgelopen periode?
''De afgelopen periode hebben we naast natte ook ongewoon warme maanden gehad. Het was een relatief warme winter. Onze zomers hebben normaal gesproken een gemiddelde temperatuur van 18 tot 19 graden. Dat is zo ongeveer ook de optimale temperatuur voor gras. Ik ben beslist geen meteoroloog, maar over het algemeen verwachten we hier nu nattere zomers en warmere winters. Een beeld dat ook de rest van Europa laat zien.''
Hoe is de stemming onder boeren op dit moment?
''Ierse boeren hebben het op het moment pittig, veroorzaakt door onder andere het slechte weer. Zoals afgelopen week, dat was echt superslecht. Daarnaast zou dit, naast het zware werk, het langetermijnsentiment beïnvloeden. Zo ook het feit dat er erg veel gebeurt binnen de sector en er soms verwarring heerst over wat er precies van de boeren door de politiek en maatschappij wordt verwacht. Wij bij Bord Bia weten daarentegen dat Ierse melkveehouders het heel goed doen. Zo zijn zij bijvoorbeeld goed op weg in het verbeteren van hun CO2-voetafdruk, om zo de klimaatdoelen te behalen. De voetafdruk is de laatste negen maanden met 10% per kilo uitstoot verminderd. Daarop lopen Ierse melkveehouders voor op de nationale duurzaamheidsagenda. Ook stappen ze over op betere kunstmest, het fokken van productievere koeien en andere belangrijke kleine stappen in de juiste richting. Wij voelen ons verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat de boeren ook daadwerkelijk doorhebben dat zij de goede kant op gaan.''
Wat is jouw verwachting omtrent de ontwikkeling van de melkprijzen op de wereldmarkt, en de Ierse melkprijs?
''Om een inschatting te maken over de toekomstige melkprijzen moeten we eerst reflecteren. De vraag naar zuivel is in de afgelopen achttien maanden gedaald, en dat heeft verschillende redenen. Om te beginnen hebben de hoge consumentenprijzen vanaf 2022 het aankoopgedrag beïnvloed. Hoge kwaliteit boter en kaas werden ingeruild voor private label en bijvoorbeeld margarine. Sindsdien is dat vrijwel onveranderd gebleven en de Europese vraag blijft echt matig. Wanneer we verder uitzoomen komen we tot meer inzichten. China is de allergrootste importeur van zuivel. Als China's vraag toeneemt, zorgt dat voor een stijging in de algehele melkprijsstructuur. De laatste drie jaar is China's productie steeds met ongeveer 6% toegenomen. De afgezwakte Chinese vraag heeft lagere melkprijzen tot gevolg.''
''95% van alle Ierse geproduceerde melk wordt geëxporteerd. We produceren zo'n 8,5 miljard liter per jaar. Die bijdrage aan de wereldproductie is klein. Ierland zal weinig invloed hebben op de melkprijzen in de wereld.''
''Ik geloof erin dat consumentenprijzen zullen dalen zodra de inflatie afneemt, wat de zuivelconsumptie zal bevorderen. De Ierse melkprijs zal dan denk ik verbeteren. Dit voornamelijk vanwege onze duurzaamheidsagenda, waar onze sector goed op vooruitloopt. We hebben de CO2-voetafdruk van onze boeren heel duidelijk in beeld, en die is erg laag. De meeste wereldwijd opererende voedingsmiddelenconcerns hebben zich duidelijk en openbaar gecommitteerd aan het terugdringen van hun voetafdruk. Ik ben ervan overtuigd dat het Ierse grasgevoerde productiesysteem met de daaraan gekoppelde controle- en monitoringstructuur Ierse boerenbedrijven beter in staat stelt deze ambities waar te maken dan wie dan ook.''