FrieslandCampina moet scherven ruimen

Dat komt ook doordat FrieslandCampina - en met haar vrijwel de hele zuivelindustrie - nog tot wel een half jaar na het einde van het feestje hogere melkprijzen aan de boeren bleef uitbetalen dan de verdiensten eigenlijk toelieten. Bij FrieslandCampina is de oorzaak gelegen in de hoge garantieprijs, waar niet aan mag worden getornd. Toen aan die eis was voldaan, was het (feest) wel echt op.

Trading en garantieprijs
Bij de presentatie van de halfjaarcijfers is meerdere malen gezegd dat de garantieprijs in de eerste helft van dit jaar hoger is geweest dan wat er met de  basiszuivel is verdiend. Bewijs daarvan zijn de resultaten van de businessgroep Trading. Die kreeg het vol voor de kiezen en moest een verlies rapporteren van €138 miljoen. Misschien is er geen een-op-eenrelatie tussen het resultaat van Trading en de hoogte van de garantieprijs, maar er is wel een sterke correlatie. Als Trading goed draait, wordt de garantieprijs doorgaans wel terugverdiend door het bedrijf. Als er verlies wordt geleden, is de garantieprijs meestal te duur. Wat nog meer speelt is dat FrieslandCampina bovenop de garantieprijs ook nog (deels) de kosten moet dragen van allerlei toeslagen, zoals de weidetoeslag, van het vernieuwde kwaliteits- en duurzaamheidsprogramma 'Foqus planet'.

Bedrijfsthermometer
Trading is qua omzet niet het grootste onderdeel van FrieslandCampina, maar er gaan wel de grootste volumes doorheen. Het is voor de leden het meest zichtbare onderdeel, want dit is waar de grote kaas-, boter- en poederfabrieken bij horen, waar het ouderwetse 'stampwerk' plaatsvindt. Voor managers misschien ook het minst sexy onderdeel, maar door de geschiedenis van FrieslandCampina heen ook vaak het onderdeel dat de thermometer is voor het functioneren van het concern.

Garantieprijs en Rohstoffwert
De verwachting van CEO Jan Dirck van Karnebeek en CFO Hans Janssen lijkt dat Trading in het tweede halfjaar van 2023 beter gaat draaien. Dat komt vooral doordat de uitbetaalprijs van FrieslandCampina dan niet meer zo ver boven de zuivelmarkt zal liggen dan als in de eerste helft van het jaar, en doordat de zuivelmarkt dan wellicht iets meer stabiliseert.

Voor de melkveehouders is dat dan niet per se goed nieuws, want als de garantieprijs niet meer zo ver boven de zuivelmarkt uit zal steken, kan dit in de huidige omstandigheden niet veel anders betekenen dan dat deze prijs daalt. Dat is natuurlijk pech voor hen, maar niet verbazend. De zogenoemde grondstofwaarde-index, de 'Kieler Rohstoffwert' voor melk ligt als sinds april meerdere euro's onder de grens van €40,00 per 100 kilo en beter lijkt het er nog niet op te worden.

{{dataviewSnapshot(46_1689930559)}}

Ook in de businessgroep Food & Beverage, onder van Karnebeeks voorganger uitgegroeid tot een soort waterhoofd binnen de onderneming, ging het zakelijk niet goed. Consumenten wereldwijd laten door sterk veranderde economische omstandigheden de duurdere merkproducten steeds meer links liggen en kiezen voor huismerkproducten en andere basisvoeding. Bij Ingrediënten en Specialised Nutrition werden wel goede winsten geboekt, maar niet genoeg om de verliezen elders op te vangen.

Psychologisch steuntje
Al met al kon FrieslandCampina over de eerste helft van dit jaar nog niet een magere €8 miljoen aan winst presenteren, op €6,9 miljard omzet. Voor de leden is daar geen nabetaling meer uit te destilleren. Nu is voor een zuivelcoöperatie de melkprijs wel vele malen belangrijker, en die prijs was niet slecht, maar het toefje slagroom op de taart wordt echt wel gemist. Te meer omdat de kosten op de bedrijven hard oplopen en omdat een goede melkprijs (en een puik draaiende coöperatie) ook psychologisch gezien een welkom steuntje in de rug betekent voor de geplaagde boeren.

'Geen onttrekking'
En dan die €8 miljoen: de gepresenteerde cijfers geven bijna de indruk dat ook dit bedrag amper is verdiend. Te meer omdat er in de resultaten ook een 'negatieve reservering' van €1,68 per 100 kilo staat genoteerd. Over 4,8 miljard kilo melk gaat het om een bedrag van ruim €80 miljoen. Volgens FrieslandCampina moet dit toch niet worden gezien als een onttrekking aan het vermogen. Het is een boekhoudkundige post, maar het geeft wel aan dat er in de komende maanden nog wel veel werk aan de winkel is om het tij te keren. En voor de leden hopen dat er aan het einde van het jaar toch nog een klein nabetalinkje volgt.

Minder 'corporate'
De nieuwe CEO Van Karnebeek is het niet aan te rekenen. Hij mocht de erfenis van zijn voorganger presenteren. De komende maanden moet hij wel aan de slag om de bakens te verzetten, in de kosten te snijden, knoppen om te zetten in het bedrijf en misschien ook wel een beetje te 'ontcorporatiseren'. Het is geen goed Nederlands woord, maar misschien zou het er in het bedrijf weer meer iets als een organisch geheel gaan weken en minder via directieven op afstand. De nieuwe CEO lijkt daarvoor geen ongeschikt persoon.