Wijziging melkprijssysteem voor 2023 valt amper op

In het 'verlagingsgeweld' gaat bijna verloren dat de melkprijzen 'optisch' net iets minder dalen dan ze feitelijk doen. Oorzaak is een aanpassing van de standaardgehaltes in de melk. De aanzet daartoe kwam van FrieslandCampina. Die besloot eind 2022 om de standaardgehaltes voor dit jaar te verhogen van achtereenvolgens 4,42% naar 4,45% vet en van 3,57% naar 3,58% eiwit. Voor lactose wordt niet meer beloond. Het was de tweede aanpassing in krap drie jaar tijd. Eind 2019 stemde de ledenraad van FrieslandCampina in met een aanpassing van de standaardgehaltes van vet, eiwit en lactose van 4,41%, 3,47% en 4,51% naar achtereenvolgens 4,42%, 3,57% en 4,53%.

Beide aanpassingen kwamen er op neer dat melkveehouders meer inhoudsstoffen in de melk moesten leveren om hetzelfde melkgeld te kunnen ontvangen. In 2019 ging het om een vrij grote stap, waarbij de melkveehouders tussen de 90 cent en een euro per 100 kilo inleverden. Ditmaal gaat het om een bescheidener stap, waarbij een kleine 30 cent per 100 kilo wordt ingeleverd.

Sleutelen aan de basis
FrieslandCampina zegt de aanpassingen te doen om gelijke pas te houden met de oplopende percentages inhoudsstof in de melk. Het effect van de maatregel is wel dat het concern op een melkplas van 9 miljard kilo zo'n €27 miljoen aan kosten op de basisprijs bespaart. Wat het argument ook is, de vraag is of het verstandig is om steeds de basis van de melkprijsberekening te willen aanpassen. Het wordt niet ervaren als echt geruststellend door de leveranciers. Dan lijkt het simpeler om gewoon een beetje minder melkgeld te betalen zonder bijna onnavolgbare rekenexercities te hoeven doen.

Uitruilen
En als FrieslandCampina de standaardgehaltes aanpast, volgen gewoontegetrouw de meeste andere verwerkers in Nederland. Dat is niet per se omdat ze de aanpassingen van FrieslandCampina zo geweldig vinden, al heeft het voor hen hetzelfde optische en financiële voordeel als voor FrieslandCampina. Per bedrijf loopt het optische voordeel uiteen tussen de 25 en 31 cent per 100 kilo. De voornaamste reden lijkt toch dat het hanteren van dezelfde gehaltes het uitruilen van melk vergemakkelijkt. Dit uitruilen is belangrijk voor de Nederlandse zuivel, omdat het veel logistieke besparingen oplevert en zorgt voor een soepeler aanvoer van bepaalde melkstromen.

Niet alle bedrijven doen overigens mee met de aanpassing van de standaardgehaltes. Zo blijft Lactalis Leerdammer de oude gehaltes van 2019 en eerder hanteren. Ook Eko-Holland doet dit.  

Er zijn evenwel niet alleen verlagingen. Er is ook een reeks nieuwe, extra toeslagen, maar niet voor iedereen. Bij FrieslandCampina is de belangrijkste verandering een forse verhoging van de Focus Planet-toeslag. Tegenover een generieke inhouding van 25 cent per 100 kilo staat dat leden die veel punten scoren op duurzaamheid en dierenwelzijn tot €2,20 per 100 kilo bij kunnen verdienen. De boeren die meedoen aan het Planet Proof systeem, kunnen daar niet van profiteren, maar zij zien de maximale toeslag oplopen tot €4,50 per 100 kilo.

Laatste (gangbare) wintertoeslag sneuvelt
Leden van Arla kunnen ook tot €4,00 à €5,00 per 100 kilo bij verdienen via klimaattoeslagen. Bij Vreugdenhil Dairy Foods kan zelfs tot €6,00 per 100 kilo bij worden verdiend door klimaatvriendelijker te boeren, maar daar wordt de bonus niet rechtstreeks over het melkgeld betaald. Vreugdenhil neemt, als laatste zuivelconcern, afscheid van de wintertoeslag. Het geld dat hiermee gemoeid is, wordt in een hogere basisprijs gestoken.

Royal A-ware introduceert twee nieuwe toeslagen: één van €0,25 per 100 kilo voor premium kwaliteit, waar iedereen aan kan voldoen, en een 'Footprint-toeslag' van €0,50 per 100 kilo. Om die te incasseren moeten leveranciers minimaal één maatregel nemen uit minstens vijf bundels (uit een totaal van zeven) nemen. Deze toeslag geldt niet voor boeren die al deelnemen aan het Beter-voor programma van Albert Heijn. DOC Kaas, Lactalis Leerdammer en Cono veranderen dit jaar niets in hun toeslagensystematiek.