De nieuwe rekenfout die het RIVM heeft gemaakt in de top-100 van ammoniakuitstoters komt niet door gebruik van verouderde emissiegegevens, maar van het onjuist toedelen van de landelijke emissies aan stallocaties. Het instituut brengt voorlopig even geen nieuwe adviezen of publicaties op dit gebied meer uit.
Dit heeft directeur Milieu en Veiligheid Charles Wijnker gezegd in een technische briefing in de Tweede Kamer. Hij erkent dat de fouten ernstige reputatieschade toe hebben gebracht en dat grondig herstel nodig is. Er is een maand uitgetrokken voor het maken van een impact-assessment - zeg maar: schade-inventarisatie. Volgens Wijnker zitten de fouten evenwel niet in de Aerius-versie waar overheden nu mee werken. Hij erkende wel dat deels nog met ook oude data wordt gewerkt, bijvoorbeeld vanuit 2018.
De uitleg van Wijnker strookt in grote lijnen met wat pluimveebestuurders eerder al aangaven. Bij de emissie-berekening van pluimveestallen is uitgegaan van gemiddelde emissie-cijfers zonder de noodzakelijke correcties voor de diverse (en vaak nieuwere) staltypes die er zijn. Wijnker: "De gemiddelde emissieberekeningen kloppen nog steeds, maar hoe verder je inzoomt op individuele stallen, hoe groter de afwijking."
Omdat het natrekken en herstel van de fouten tijd kost, zal de nieuwe Aerius-versie die later deze maand moet uitkomen mogelijk vertraagd. Het raakt mogelijk ook andere 'rekenproducten'. Ondertussen brengt het RIVM even geen nieuwe adviezen of publicaties op gebied van stikstof meer uit.
Wijnker bood bij zijn toelichting ook excuses aan de getroffen agrariërs.
Het RIVM heeft voor de berekening van emissies het land opgedeeld in virtuele zeshoeken (hexagonen). Deze hebben verschillende schaalniveau's. De grootste beslaan een oppervlakte van 256 hectare. Vervolgens zijn er hexagonen met een steeds kleinere oppervlakte, van 64, 16, 4 en 1 hectare. Bij de toedeling van emissies op dit laagste niveau is het fout gegaan en dan met name pluimvee, en soms ook varkensstallen. Aan deze bedrijven zijn verkeerde emissiefactoren toegekend. In sommige gevallen is de emissie tot dubbel zo groot ingeschat als de werkelijkheid. Voor de berekening van de emissies op dit niveau worden overigens niet alleen metingen van de luchtkwaliteit gebruikt, maar ook meitellingsdata en andere gegevens.
De Tweede Kamer stelde veel kritische vragen aan het RIVM, onder meer over wat de fouten betekenen voor bijvoorbeeld het identificeren en opkopen van 'piekbelasters'.