Kaasmarkt is zwak, maar staat niet op instorten

De DCA-noteringen voor Gouda en Edam zakten afgelopen week door de psychologische grens van €5.000 per ton. Maar liefst 16 weken lang stonden de noteringen boven die grens. Weinig marktinsiders hadden het passeren van deze grens voor mogelijk gehouden. Door de inflatie, die ook de zuivelmarkt over de volle breedte hard treft, zijn historische prijswetten echter gesneuveld.

Een jaar geleden bewogen de noteringen zich stabiel, kort boven het niveau van €3.000 per ton. De enorme prijsopleving kwam in augustus langzaam op gang. In september kreeg de rally pas echt goed vorm, deze zette vervolgens door tot begin 2022. Een prijsniveau van €4.500 per ton leek een plafond, totdat de oorlog in Oekraïne losbarstte. De kaasmarkt kreeg toen opnieuw vleugels en de noteringen stegen nog eens ruim €500. Angst en paniek waren de grootste drijfveren. Op zichzelf was er op de Europese kaasmarkt weinig veranderd, gezien Oekraïne noch Rusland afnemers zijn. Sinds begin juni is de ommekeer daar. De oorlog domineert minder het nieuws, dat dooft ook de onrust op de grondstoffenmarkten. Naast zuivel bewegen ook andere hoog opgelopen grondstofprijzen als olie en palmolie naar beneden.

Troebel marktbeeld 
De vraag die nu opdoemt, is hoe lang de neerwaartse trend doorzet. Een cocktail aan factoren geeft een troebel beeld. De melkaanvoer in Noordwest-Europa beweegt weliswaar richting het seizoensdal in november, maar trekt (jaar op jaar) wel weer bij. In Nederland was vorige maand zelfs alweer een plusje zichtbaar. Tegelijkertijd is daar nu de extreme hitte in de Zuid-Europese landen en mogelijke gevolgen over droogte. Dit kan de Europese melkproductie gaan raken.

De vraagzijde van de markt is ook nog in nevelen gehuld. Door inflatie staat de koopkracht van consumenten onder druk. Maar leidt dit op de kaasmarkt ook tot vraaguitval? Marktleider FrieslandCampina gaf bij een toelichting op de halfjaarcijfers aan dat het bedrijf een verschuiving signaleert.  A-merken worden ingewisseld voor huismerken. Zolang de afzetvolumes overeind blijven is dit geen bedreiging voor de basisprijzen van zuivel. Vraagverschuiving is immers nog geen vraaguitval. Producenten die zich richten op de bovenkant van de kaasmarkt lijken het meest kwetsbaar voor de inflatie. 

Voor de tweede helft van dit jaar zijn producenten nog redelijk vast. Afnemers zijn op hun beurt veelal kort gedekt, maar wachten de ontwikkelingen af. Het kan immers alleen maar goedkoper worden, zo is de gedachte. Een logische gedachte ook, gezien het huidige marktbeeld. Toch lijken grote afwaarderingen niet waarschijnlijk te zijn. Dit vanwege de aanhoudend lage voorraden en de seizoensmatige daling van de melkaanvoer. Stel dat de kaasprijzen in de komende maanden terugzakken tot het niveau van voor de oorlog in Oekraïne, dan is dat historisch gezien nog steeds hoog te noemen. Daarmee ligt er ook een behoorlijk stevige bodem onder de melkprijzen die veehouders ontvangen.