Achtergrond Stikstof
Stikstofplan: grote woede en lawine aan rechtszaken
De stikstofmaatregelen die Christianne van der Wal, minister van Natuur en Stikstof, vandaag (10 juni) namens het kabinet heeft aangekondigd, hebben een golf van kwade reacties losgemaakt bij de landbouworganisaties waar ze graag mee wil praten. LTO Nederland, de Nederlandse Melkveehouders Vakbond, POV, Agractie, Farmers Defence Force, allemaal reageren ze woedend en grimmig. Enkel een aantal kleinere organisaties uit de 'alternatieve' hoek toont enig begrip.
Agractie heeft een grote landelijke demonstratie afgekondigd op 22 juni. Naar verwachting sluiten veel andere boerenorganisaties daarbij aan. Hoewel Van der Wal zegt dat ze met de boeren in gesprek wil, ervaren deze haar voornemens niet bepaald als een uitnodiging. Eerder als een belediging. Wat ook in de reacties doorklinkt is dat geen perspectief wordt geboden, hoewel minister Henk Staghouwer van Landbouw een perspectievennota heeft geschreven. De frustratie onder de boeren is zo groot, dat zij in de avond bij minister Van der Wal voor het huis met trekkers protesteerden. In een uiterst grimmig en emotioneel gesprek stond de minister de boeren te woord, waarbij de boeren haar symbolisch een ontslagbrief aanboden.
Tweedeling Nederland
Lubbert van Dellen, commercieel directeur bij Accon AVM, ziet minister Van der Wal aan tweedeling in agrarisch Nederland maken. Enerzijds een gebied waar de stikstofemissie met 70% of meer terug moet en waar dat alleen mag door 'te stoppen, te krimpen of te verplaatsen'. Wie wel door mag, moet 'natuurinclusief'. Anderzijds is er een deel waar de landbouw iets meer mag en waar ook innovatie en emissiereductie met technische middelen is toegestaan. "Op de Veluwe, in de Peel (Gelderland en Brabant) en ook in een strook van de Veluwe richting Zuid-Friesland via Overijssel en Drenthe moet een reductie van 70% of meer plaatsvinden en mag dus bijna niets meer. Daarbuiten, inclusief de Randstad, waar de stikstofproblemen ook heel groot zijn, is het minder streng", analyseert Van Dellen.
De brief van Staghouwer (49 kantjes) gaat vooral in op hoe de landbouw in die overige gebieden ook moet veranderen, inclusief grondgebonden melkveehouderij en stallen met beperkte emissie en andere veranderingen in het mestbeleid. Ook is opmerkelijk dat, waar de landbouw op veel plaatsen geen technische maatregelen mag toepassen, de industrie daar juist volledig wel de ruimte voor krijgt." De kaart die Van der Wal heeft gepresenteerd, komt Van Dellen heel bekend voor. Die is vrijwel gelijk aan een natuurdoelenkaart uit 2021, maar dan met andere kleuren.
Kan 'landschapsgrond?
John Spithoven, voorzitter van de Stichting Stikstofclaim, ziet diverse juridische zwakheden in de brief van Van der Wal. Een opvallende vindt hij de voorgestelde introductie van landschapsgrond, een idee dat ooit door CDA-Tweede Kamerlid Derk Boswijk naar voren is gebracht. Volgens Spithoven kan dat Europees-rechtelijk niet eens. Van Dellen ziet dit punt ook. Beiden verwachten dat de verdere uitwerking van de plannen van Van der Wal tot een lawine aan rechtszaken leidt, waarmee het kabinetsbeleid moeilijk voortgang kan maken. Van Dellen vraagt zich ook af of het aangekondigde uitkoopbeleid tot uitvoering komt in de provincies of dat die de handdoek in de ring wordt gegooid bij te verwachten massaal verzet.
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
