De olieprijs laat na de correctie van vorige week nu weer een opgaande lijn zien. De Russische dominantie op de Europese energiemarkt en de mogelijk consequenties die dat kan hebben, joegen niet alleen de gasmarkt maar ook de oliemarkt schrik aan. Nieuws met een prijsdrukkend effect raakte daardoor ondergesneeuwd.
De notering van Brent ruwe olie is van de dip op maandag (25 april) op $102,62 per vat opgeklommen naar $109,38 per vat vandaag (29 april). De oplopende spanning tussen Rusland en de EU speelt daarbij een belangrijke rol. Rusland stopte eerder deze week de leveringen van gas aan Polen en Bulgarije, omdat deze landen weigeren af te rekenen in roebels. Dat bracht niet alleen lichte paniek op de gasmarkt, maar ook bij oliehandelaren. Rusland wil dat 'onvriendelijke' landen ook olie betalen in roebels. Nu is Russische olie natuurlijk makkelijker te vervangen dan gas.
De vraag, productie en voorraad van olie op de wereldmarkt zijn niet helemaal met elkaar in verhouding. De OPEC+ houdt tot nu toe vast aan de eerder uitgezette strategie van geleidelijke verhoging van de productie. Er wordt volgens de data van het EIA nog niet zoveel olie opgepompt als voor het uitbreken van de coronacrisis, maar verschillende OPEC+ leden hebben nu al moeite om de quota vol te maken. Vanuit de olie industrie wordt met de beschuldigende vinger gewezen naar de politiek.
Investeringen in fossiele energie zijn door de politiek ontmoedigd. Dat proces is versneld kort na het uitbreken van de coronacrisis, toen de energieprijzen in elkaar zakten. Nu de vraag naar olie weer aantrekt, lukt het niet om snel in capaciteit op te schalen. Daarvoor is er in de fossiele sector te weinig geïnvesteerd en zijn nieuwe duurzame vormen van energieopwekking nog niet voldoende ontwikkeld. De EU heeft zich volgens sommige experts daarbij extra kwetsbaar gemaakt, doordat kolencentrales en in Duitsland ook kerncentrales vervroegd zijn gesloten ten faveure van relatief schoon (Russisch) gas.
Niet alle seinen op groen voor stijging
Hoewel de stijging van de olieprijs goed is te verklaren zijn er ook prijsdrukkende signalen die nu nauwelijks vat op de markt krijgen. Zo blijft China vasthouden aan strenge lockdowns bij een uitbraak van corona. Nu het aantal nieuwe besmettingen de laatste twee weken fors is opgelopen, krijgt dat een steeds grotere effect op de economie en daarmee de vraag naar olie. Ook een mogelijk akkoord over de nucleaire ambities van Iran ligt nog steeds op tafel. De kans op een deal wordt door experts uiteenlopend ingeschat, maar het blijft nog steeds mogelijk dat Iran op korte termijn weer makkelijker olie op de wereldmarkt kan leveren.
De hoge olieprijs kan indirect ook roet in het eten gooien voor de olieproducenten. De hoge energieprijzen zetten een rem op de economische groei. Deels doordat bedrijven productie afschalen vanwege de hoge energiekosten, maar ook omdat hoge brandstofprijzen een aanjager van inflatie zijn. Dat remt uiteindelijk de vraag naar olie. Dat de markt volledig inzakt, lijkt analisten niet waarschijnlijk maar een flinke correctie op middellange termijn is niet onwaarschijnlijk.
Dieselprijs met rasse schreden omhoog
De dieselprijs zat deze week flink in de lift. Vandaag bereikte de prijs zelfs het hoogste punt tot van deze maand met €161,46 per 100 liter. Daarmee staat de dieselprijs op een vergelijkbaar niveau als eind maart. Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen. De olieprijs stond toen net iets hoger en per 1 april is er een accijnsverlaging van €11,10 per 100 liter doorgevoerd. Verschillende Europese raffinaderijen zijn voor de productie van diesel in gericht op Russische ruwe olie. Dat speelt zeker ook een rol bij de stijging van de dieselprijs. De ruwe olie uit Rusland is echter onder meer door zelf opgelegde sancties al langer minder voorhanden. Vanwege alle onzekerheden nemen de oliemaatschappijen een grotere risicopremie, vermoeden enkele analisten. Maar ruim een maand geleden stond de dieselprijs nog iets hoger en werd er nog net zo veel getankt. Dat is voor de oliebedrijven ongetwijfeld ook een teken dat er ook ruimte is om de marges op te krikken.