Nieuws Stikstof
RIVM: stikstofprobleem vraagt overmaat aan beleid
Een te zware focus op milieubeleid om lage kritische depositiewaarden (KDW's - berekend met via het programma Aerius) te bereiken, vraagt volgens het RIVM een overmaat aan nationaal beleid. Het kabinet wil juist zwaar inzetten op lagere depositie en ruimtelijke maatregelen in het landelijk gebied.
De waarschuwing tegen een te zware inzet op KDW's komt van een groep wetenschappers van RIVM en PBL. Het staat in een reactie aan de ambtelijke regiegroep rond de studie Stikstofruimte voor de Toekomst. Deze studie is samengesteld door ABD Topconsult en wil een belangrijke basis voor nieuw beleid zijn. De studie beveelt aan dat in 2050 alle Natura 2000-gebieden een depositie van stikstof en ammoniak hebben die onder de KDW liggen, met als tussendoel een depositie van twee maal de KDW voor kwetsbare natuur. De stukken zijn gepubliceerd na een WOB-verzoek. Het RIVM: "Het generieke en prioritaire streven naar realisatie van de KDWs zal in onze optiek een overshoot aan nationaal beleid vragen." Het tussendoel gaat volgens het RIVM ook juridisch aanvechtbaar zijn.
Het nieuwe kabinet wil de komende jaren juist vele tientallen miljarden uittrekken voor opkoop van agrarische bedrijven en afwaardering van agrarische gronden. KDW's verschillen per soort natuurgebied en worden uitgedrukt in molen (berekende) depositie per hectare. Eén kilo depositie staat voor 70,14 mol.
Strubbelingen tussen ambtenaren en wetenschappers
De totstandkoming van het rapport is gepaard gegaan met diverse strubbelingen tussen met name ambtenaren van LNV (met name directie Natuur) en Binnenlandse Zaken en wetenschappers van zowel het RIVM, het Planbureau voor de Leefomgeving, TNO als van Wageningen UR en Wageningen Economic Research (het voormalige LEI). Daarbij staat vooral de bruikbaarheid en waarde van de stikstofcijfers- en calculatie ter discussie.
Het gaat dan niet zozeer om de vraag of de ministeries te veel of een te zwak beleid willen, maar met de wens van de ambtenaren om naar een bepaald doel toe te redeneren. "Wat wij opvallend, en op punten ongemakkelijk, vinden is dat er een aantal keer selectief naar PBL-publicaties wordt verwezen om jullie probleemdefiniëring te onderbouwen - althans zo lijkt het," aldus een van de reacties. Elders word gesteld dat "Voor het PBL blijft staan dat wij de problematiek anders beschouwen en van daaruit ook tot andere mogelijke oplossingsroutes komen dan deze concepttekst uiteenzet."
Cijfers gaan in tegen 'intuïtie'
Daar tegenin klaagt een hoge LNV-ambtenaar dat hij lastig uit de voeten kan met RIVM-cijfers:. Hij wil graag aantonen dat bufferzones rond natuurgebieden werken en dat uitkoop van agrarisch bedrijven daarin een effectieve methode is : "Ik ben momenteel bezig met het stuk, maar loop tegen de bruikbaarheid van de rekenexercitie van het RIVM aan. Dat gebiedsgericht stikstofbeleid zo beperkt effectief zou zijn, gaat erg in tegen mijn intuïtie." TNO en PBL geven ook aan dat de de natuurschade door stikstof en ammoniak weliswaar stevig is, maar dat de maatschappelijke schade door stikstof (NOx, deels van landbouw) veel groter is. Ook dat komt niet terug in het rapport van de ABD.
Onzekerheid in Aerius groter dan uitkomst berekening
Kritiek op het fundament onder alle berekeningen, rekenmodel Aerius, komt al helemaal niet verder. In een bijdrage, die afkomstig lijkt van de Universiteit Leiden, wordt gesteld: "je blijft rekenen met Aerius,
zonder eerst de tekortkomingen van dit model op te lossen. De onzekerheid in het model is vele malen groter dan de uitkomst van de berekeningen. Elke jaarlijkse nieuwe versie van Aerius leidt tot relatief grote verschuivingen in uitkomsten. De onderbouwing voor de wijzigingen gaat weinig verder dan 'verbeterd en geactualiseerd' (black box).
Volgens 'Impactanalyse Actualisatie AERIUS Calculator 2020' (RIVM van 15 oktober 2020) is de gemiddelde stikstofdepositie over Nederland tussen versie 2019 en 2020 met zo'n 150 mol/ha/jaar afgenomen. Waar komt dit grote verschil van 150 mol uit voort? Het verspreidingsmodel is bijgesteld, er zijn emissiefactoren gewijzigd, er zijn veranderingen op de habitatkaart doorgevoerd, er zijn bronnen gewijzigd. En het depositie-effect van elk onderdeel kent relatief grote onzekerheden."
Klaas van der Horst
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
