FrieslandCampina worstelt met vertrouwensprobleem

Volgens CEO Hein Schumacher is het vertrouwensprobleem toe te schrijven aan meerdere factoren, maar heeft het ook te maken met de verslechterde financiële prestaties van de onderneming. Vooral de sterk gedaalde inkomsten uit de babyvoedingverkoop naar China tikken door, constateert hij. "Toen ik aantrad in 2018 was de verkoop via Hongkong goed voor €250 miljoen winst per jaar. Dat is teruggevallen naar 0." Dat andere activiteiten deze terugval niet beter opvingen dan ze deden, heeft ook meegewerkt, meent hij.

Bestuurder en commissaris Hans Hettinga was minder helder in zijn analyse. Hij sprak vooral zijn zorg uit over het vertrek van leden. "We hebben een behoorlijk goed beeld waarom deze leden weggaan," zei hij, maar gaf geen nadere uitleg. Ook wees hij niet naar een oplossing.

Hettinga hield het zakelijk en maakt zich vooral ongerust over 'het risico dat je als coöperatie alleen maar kleiner wordt'. Volgens hem zou het weer iets verder openzetten van de deur voor aspirant-toetreders veel oplossen. Nu zit die deur nagenoeg dicht. "Er zijn altijd mensen die graag lid willen worden."

Veel andere door leden genoemde factoren bleven ongenoemd. Zoals de koers van de coöperatie- en bedrijfstop en het gebrek aan gevoelde  betrokkenheid, zoals ook is verwoord in een vorig jaar gepubliceerd rapport van de Nationaal Coöperatieve Raad.

In het NRC van deze week wordt de strijd binnen FrieslandCampina gekenschetst als een strijd tussen het 'kamp boer' en het 'kamp multinational'. Dat suggereert een gevecht tussen de onderneming plus  'ingezogen' bestuurders enerzijds en boeren die zelf aan de touwtjes willen blijven trekken anderzijds. Dat is een klassiek probleem in groot geworden coöperaties.

Te gemakkelijk
Schumacher lijkt het anders te zien en het probleem terug te willen brengen tot een kwestie die voorbijgaat als er weer geld wordt verdiend. Dat lijkt te gemakkelijk. Als de leden van de coöperatie, de eigenaren, niet mee willen gaan in een richting die het management wil - zoals meer afstemming met Natuurmonumenten en andere NGO's - dan is er nog serieus werk aan de winkel.

Sturingsmodel
Daarnaast is het goed mogelijk dat veel leden ook graag nog eens  doorpraten over het sturingsmodel bij FrieslandCampina. Moet ze een managementgedreven coöperatie blijven, met ook een onevenredig grote invloed van externe commissarissen op de richting van het bedrijf? Of moet er meer zeggenschap terug naar de leden zelf? De leden van de coöperatie zijn tenslotte steeds mondiger en hoger opgeleid geworden.