Interview 't Nije Hoff
'Politieke risico’s zijn groter dan ondernemersrisco’s'
Agrarisch ondernemers zien als het gaat om wetgeving door de bomen het bos niet meer. Je moet vooruitstrevend zijn, dat is het devies. En dat is precies wat Gert-Jan en Rick Nijhoff dachten te zijn met Stadsboerderij 't Nije Hoff. Al in 2014 kwamen ze met het idee, maar open zijn ze nog steeds niet. Van een onderzoek vanuit Natuurnetwerk Nederland tot een MOB-procedure, er zijn heel wat beren op de weg. "Je zou toch denken dat zo'n soort melkveehouderij, met een educatief vleugje en veel aandacht voor duurzaamheid, wel geaccepteerd wordt", aldus Gert-Jan Nijhoff.
De ouders van Gert-Jan en Rick Nijhoff hebben jarenlang een melkveehouderij gehad. "Twintig jaar geleden besloten ze daar afscheid van te nemen. Er bleef alleen een kleine akkerbouwtak over, maar Rick en ik waren nog te jong om die over te nemen", vertelt Gert-Jan. Toen beiden gingen studeren – Gert-Jan in Dronten en Rick in Velp – bleven ze wel geïnteresseerd in de landbouw. "We ervaarden dat veel mensen niet weten hoe het in zijn werk gaat op het agrarisch bedrijf. Wij wilden daar iets mee doen en zodoende is Stadsboerderij 't Nije Hoff geboren."
Het bedrijf is op dit moment nog gemengd, met als hoofdtak akkerbouw. Daar moet op termijn verandering in gaan komen. "Melkvee moet de hoofdmoot worden. De stal is bijna klaar, we wachten op de installaties. Bijvoorbeeld op de melkrobot. Overigens houden we wel wat akkerbouwgewassen aan hoor, zoals suikerbieten en brouwgerst." Helaas voor Gert-Jan en Rick kan het nog wel even duren voordat die koeien ook daadwerkelijk aangeschaft mogen worden.
Jullie kwamen al in 2014 met dit idee, de bouw startte in 2019, maar het is nog niet af. Kan je vertellen welke beren op de weg jullie tegenkwamen in de periode voor de bouw?
"We zijn inderdaad in augustus 2019 begonnen met de bouw, maar het hele traject begon al in 2014. We hadden deze locatie in Emmen al lange tijd voor ogen. Het is direct tegen het bos én de wijk aan. Dat is de perfecte plek, met ons doel in ogenschouw nemend. Het bosgebied is geen Natura 2000, maar valt onder Natuurnetwerk Nederland. Dat betekent dat er wel een bepaalde bufferzone omheen zit. Voordat wij konden bouwen, moest daarom eerst onderzocht worden of die kwetsbaar zou zijn voor de biodiversiteit in het gebied. Gelukkig was dat niet het geval. Dat klinkt alsof het vlot is gegaan, maar dat is niet het geval. Dit traject duurde al gauw twee tot drie jaar."
Toen jullie eindelijk gestart waren met de bouw, zat het echter ook niet mee. Jullie zitten vast in een MOB-procedure?
"Ja, dat klopt. In het najaar van 2019 werd de eerste bouwvergunning verleend. Maar in die tijd kwam ook het stikstofverhaal naar buiten. Dat was in eerste instantie geen probleem. Demissionair minister Schouten had immers gezegd dat een PAS-melding een vergunning zou worden. Helaas kregen wij te maken met de MOB. Er werd een handhavingsverzoek aangevraagd en dus konden we niets meer. De bouw kwam stil te liggen. We hebben toen wel een nieuwe vergunning aangevraagd, maar die wordt op dit moment opnieuw aangevochten."
"Kijk; het wordt nu wel gedoogd, maar bij een handhavingsverzoek zit je vast. Je kunt geen kant op. Vorige winter zijn we daarom bewust gestopt met bouwen. We hebben onszelf gevraagd: hebben we er vertrouwen in dat onze PAS-melding binnen korte tijd wordt gelegaliseerd? Het antwoord daarop was 'nee, dat hebben we niet'. Immers, bij de fosfaatrechten duurde het allemaal ook lang. In combinatie met het feit dat we nieuwe verkiezingen zouden krijgen, was voor ons reden om een object extern aan te kopen. Zo konden we extern salderen en alsnog een nieuwe vergunning aanvragen. Die is nu definitief verleend."
"Kort gezegd betekent het dat we de koeien al wel in de stal mogen plaatsen. Alleen we hebben zoveel onzekerheid, omdat de MOB de procedure nog aanvecht. Dat vinden we vreemd. We hadden gehoopt dat een initiatief als dit, met veel oog voor educatie en duurzaamheid, wel geaccepteerd zou worden. Ze gooien het nu op de energiearme vloer. Alsof er hoe dan ook wat gezocht wordt. De vergunning is daarmee ook nog niet onherroepelijk."
Dat levert vast ook problemen op in het kader van financiering?
"Ja, dat klopt. We missen een laatste stuk financiering voor de aankoop van de koeien en het bouwen van de kaasmakerij. Dat is heel zuur. Gelukkig hebben we extern wel een hoop kunnen regelen. Het blijkt maar dat er wel draagvlak is voor ideeën als deze. Voor onszelf is het gewoon vervelend dat we aan de zijlijn staan. Het is eigenlijk een zaak tussen de provincie en de MOB, wij zijn toevallig het onderwerp."
Is dit een probleem waar veel agrarisch ondernemers mee kampen?
"Ja, zeker weten. Als jonge opvolger word je op deze manier gewoonweg tegengehouden. Je kunt niets qua financiering. Het bedrijf staat stil. De overheid moet daar echt wat mee doen. Je hebt natuurlijk een ondernemersrisico, daar kiezen wij voor. Maar het lijkt wel alsof het politiek risico vandaag de dag een grotere rol speelt. Daar hebben we helaas geen invloed op."
Zijn er nog meer problemen waar jullie tegenaan lopen?
"Nee, bovenstaand is wel echt het grootste probleem. Iets wat nog wel speelt, is het feit dat iedereen altijd roept dat we een voorbeeld zijn voor velen. Andere agrarisch ondernemers zouden het ook zo moeten doen, wordt gezegd. Maar de mensen die dat roepen, beseffen niet wat onze kostprijs is. Als iedereen het op deze manier zou doen, dan moet de melkprijs zeker naar €50 per 100 kilo. Anders is het echt niet rendabel."
Als we dan naar het positieve kijken. Welke kansen zijn er dan?
"Het feit dat mensen zo enthousiast zijn over het project, dat is echt een kans. Mensen hebben blijkbaar toch de behoefte om op de boerderij te kijken. Iedere dag komen hier wel zo'n tweehonderd mensen langs om even een praatje te maken. In de politiek zijn de gedachtegangen over de landbouw wisselend, maar de mensen zitten op één lijn. Ze zien meerwaarde in projecten als deze. Ook met het ook op het lokaal kopen van voedsel. Er is meer en meer aandacht voor waar het voedsel vandaan komt. Daar moeten we als boeren op inspelen."
Al met al heeft het behoorlijk tegengezeten. Wat hield jullie op de been om toch door te gaan?
"Het was inderdaad een lang, ingewikkeld en zwaar traject. Maar we hebben elkaar. We kunnen elkaar oppeppen en hebben ook veel steun gehad van familie. Natuurlijk word je er af en toe weleens chagrijnig van, maar we zijn overtuigd dat we iets moois in handen hebben. Het is zonde om dat niet door te zetten. Plus, we zijn twee jaar geleden begonnen en dan is er eigenlijk ook geen weg meer terug."
En nu, wat zijn de plannen?
"We hopen het theehuis op korte termijn te openen. Wellicht eerst alleen in de weekenden. Voor wat betreft de stal zijn we met de laatste details bezig. Hopelijk kunnen we snel jongvee aankopen, dat dan volgend voorjaar kan afkalven. De hoop is dat we dan écht kunnen beginnen. Over vijf jaar zou het mooi zijn als we een eigen streekproduct hebben dat we kunnen afzetten met een rendabele bedrijfsvoering. Misschien zelfs wel met een bezorgservice."
Kimberly Bakker
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.