Dat er aan de stoelpoten werd gezaagd van FrieslandCampina-voorzitter Erwin Wunnekink (foto) was geen geheim in de zuivelwereld. Toch kwam de aankondiging van zijn vertrek op woensdag 20 september nog als een verrassing.
Wunnekink realiseerde zich dat zijn positie steeds meer onder druk kwam te staan. Met het terugtreden van collega-bestuurder Frans van den Hurk op 6 september leek het er in eerste instantie op dat 'de oude bestuurscultuur' (zoals Wunnekink het noemt) nog had gewonnen. De veranderingsgezinde Van den Hurk ruimde immers het veld. De blijvers in het bestuur suggereerden dat hij het allemaal niet meer overzag en de boel thuis niet op orde had. Buitenstaanders verweten hem bovendien dat hij te snel heeft opgegeven.
Ze hadden het mis. Veel gewone leden en ook steeds meer districtsbestuurders slikten dat verhaal niet. In de voorbije weken groeide daardoor de steun voor Van den Hurk en trok Wunnekink uiteindelijk zijn conclusies.
Cultuurstrijd
Of het daarbij blijft, is de vraag. Want er is kennelijk een strijd tussen verschillende culturen ontstaan in het bestuur, van de oude cultuur tegen de vernieuwers. En daarbij gaat het om veel meer dan alleen een bestuurscultuur. Het gaat ook om de vraag hoe met de onderneming moet worden omgegaan.
FrieslandCampina is vanouds een 'managementgedreven' coöperatie. Het management maakt de plannen, het bestuur verkoopt die aan de leden. Dit liep prima, zolang de resultaten prima waren en er weinig druk op de onderneming stond. Ook waren er toen nog genoeg managers die snapten wat het was om een zuivelbedrijf goed te laten draaien.
Manegementgedreven
De laatste jaren is het managementgedreven model steeds verder uitgewerkt, maar verlieten steeds meer mensen met zuivel in hun bloed het bedrijf. Qua resultaten liep de werkelijkheid steeds verder bij het verhaal van het management vandaan, zowel bij de onderneming zelf als op het boerenerf. Daar komt een groot deel van de toenemende weerstand vandaan.
Eigenlijk borrelde het dan ook al langer in het topbestuur van FrieslandCampina. Het voortijdige vertrek van Frans Keurentjes was officieel zijn eigen keuze. Het onofficiële verhaal, volgens meerdere bronnen bevestigd, is dat hij wegens gebrek aan draagvlak is aangemoedigd om te vertrekken, met de steun van Wunnekink. Enkele maanden later is het Wunnekinks beurt om op te stappen. De vraag lijkt wie nog meer volgt en wat er dan gebeurt.
Speculatie
Wie bij FrieslandCampina vragen stelt over het draaien van bedrijfsonderdelen, krijgt te horen dat er niet wordt ingegaan op speculatie en geruchten. Ook Wunnekink verwijst bij vragen over het bedrijf naar populistisch geroep en geruchten. In de zuivel wordt ondertussen volop gediscussieerd over de eerstvolgende bedrijven die FrieslandCampina gaat afstoten. Wat er ook gaat gebeuren, het gaat de leden helaas weer geld kosten.