Feest FrieslandCampina schuurt bij veel leden

Op de website van het bedrijf een foto (zie boven) van vrolijke mensen vóór het gebouw van FrieslandCampina op het Amersfoortse Stationsplein. CEO Hein Schumacher gaf om het jubileum heen een aantal interviews met een goednieuws-boodschap. Helaas voor hem lekte op hetzelfde moment een video uit, waarin hij tegenover de leden zijn zorgen uitspreekt over de ontwikkelingen binnen het bedrijf en leden die dreigen op te stappen.

En erger nog, 2 dagen vóór de grote feestdag op 8 september gooide prominent boerenbestuurder en commissaris Frans van den Hurk de deur met een klap achter zich dicht. FrieslandCampina gaf daarover een korte verklaring af en haalde meteen ook de foto van Van den Hurk van de website. De commissaris zelf wil ook geen nadere toelichting geven, maar duidelijk is dat hij het mooi weer spelen van de top zat was. De echo van zijn vertrek galmt nog na. Naar verluidt is daar donderdagmorgen weer crisisberaad over geweest, met Van den Hurk er toch nog weer bij.

De melkveehouder is niet de enige die weggaat. In Twente gooide ook al een ledenraadslid de handdoek in de ring om over te stappen naar DOC Kaas. Van den Hurk blijft voorlopig, maar een grote groep gewone leden zoekt wel de uitgang. Geluiden daarover klinken door vanuit de Achterhoek, Twente, Brabant, maar ook uit de rest van het land. Er is keuze genoeg uit nieuwe afnemers: A-ware, DOC, Farmel en Vreugdenhil. Ze willen allemaal wel extra melk. Graag wel van geselecteerde boeren dan.

Redenen om weg te willen
De opstappers en opstappers in spe noemen meerdere redenen waarom ze weg willen, zoals niet echt gehoord worden, geen vertrouwen in de werkelijke staat van de financiën, het onvoorspelbare gedrag waar het gaat om bijzondere melkstromen (met name PlanetProof en Vlog) en het moe zijn van het constante geduw naar meer duurzaamheid en verplichting tot data-afdracht. Dit is ongetwijfeld niet het gevoel van alle leden, maar wel van de groep die zich niet meer lekker voelt bij FrieslandCampina.

Om te beginnen met de financiële zorgen: vorig jaar werd de leden duidelijk gemaakt dat het zogenoemde 'zuiver eigen vermogen' te laag was geworden. Daarom was een herfinanciering nodig, waarbij zo'n €800 miljoen extra in de dode hand moest komen. Dat moet gebeuren door het geleverde melkvolume van de leden te koppelen aan leveringscertificaten. Leden kunnen daarvoor de obligaties die ze al hebben inwisselen, of ze kunnen certificaten aankopen. Voor de groeiers en jonge boeren is vooral de laatste optie aan de orde. De ledenraad stemde begin juni in met deze operatie, ook al klonk er eerst de nodige weerstand.  

Winstherstel volgens S&P pas in 2022
Veel leden ervaren de financiële versterking van de coöperatie als een zware last, vooral omdat de marges op het eigen bedrijf toch al laag zijn. Daarbij zijn er vraagtekens over wat er met het extra vermogen voor de onderneming gebeurt. Nabetalingen blijven uit, want het bedrijf boekt aanhoudend matige resultaten. Ook is de gewone melkprijs niet meer echt toonaangevend. Vooral de laatste maanden gaan diverse concurrenten daar bovenuit.

Daarbij is onduidelijk of FrieslandCampina zakelijk gezien het lek echt boven water heeft. Gelukkig trekt de zuivelmarkt als geheel weer iets aan, maar wat is het effect daarvan op de onderneming? Kredietbeoordelaar S&P verwacht pas in de loop van volgend jaar weer winstherstel en is een beetje teleurgesteld over het achterblijvende resultaat tot nog toe.

Leaseverplichtingen
Tal van leden vrezen dat het geld in een bodemloze put verdwijnt. In dit verband zwelt de roep aan om opheldering te geven over het niveau van de leaseverplichtingen die het bedrijf is aangegaan in de voorbije jaren en waarover weinig tot niets in de boeken is te vinden.

Een aanzet voor deze discussie was een vermelding in het laatste halfjaarbericht over een nieuwe fabriek in Maleisië, die met een sale en lease-back constructie blijkt te zijn gebouwd. Eerder was zoiets al eens toegepast met het onderzoeks- en innovatiecentrum in Wageningen en naar verluidt ook met een groot deel van de fabrieksuitrusting. Vragen over dit laatste worden niet beantwoord.

Bijzondere melkstromen
Wat leden verder niet lekker zit, is het onvoorspelbare gedrag van de onderneming waar het gaat om bijzondere melkstromen, zoals Vlog en PlanetProof. Organisaties als Rabobank en Natuurmonumenten mogen waardering voor deze programma's hebben, veel leden zijn al bij voorbaat bang om deel te nemen, want voor ze het doorhebben blijken ze weer uit deze stromen te zijn gezet. Ook in bredere zin bevalt veel leden de volgens hen te intensieve vrijage van hun coöperatie (en van Rabobank) met allerlei NGO's niet heel erg. Dan voelen ze zich soms geruster bij een andere afnemer. Sommigen hebben nog hoop dat FrieslandCampina zelf bijdraait, maar deze groep wordt minder luid gehoord.