FrieslandCampina trekt zich terug uit de Russische zuivelmarkt. De zuivelcoöperatie verkoopt de fabriek en de merken in Rusland aan het Duitse Ehrmann. Terwijl de Russische zuivelsector een stevige ontwikkeling doormaakt en qua productie van zuivel als boter, kaas en melkpoeder naar eigen zeggen de mondiale nummer 5 is.
Door de handelsrestricties en de betrekkelijke lage zuivelexport van het land, staat Rusland niet te boek als een belangrijke speler op de mondiale zuivelmarkt. De Russische overheid heeft sinds het invoeren van de handelsrestricties grote bedragen geïnvesteerd om de zuivelsector te ontwikkelen. Dat heeft er in geresulteerd dat Rusland inmiddels voor 84,1% zelfvoorzienend is, waardoor de export gering is.
Dit meldt Soyuzmoloko, de brancheorganisatie van de Russische zuivelsector, in een artikel op de website van de Nederlandse landbouwraad in Moskou. De steunmaatregelen vanuit de overheid bestaat uit leningen met een lage rente, maar ook subsidieprogramma's voor uitbreiding. Hiermee worden de grote bedrijven ook nog meer gesteund. Naast uitbreiding heeft Rusland ook het doel om de kwaliteit van de zuivel en de gezondheid van de melkkoeien te verbeteren.
Melkveestapel daalt
Dit beleid heeft erin geresulteerd dat er 3 enorme melkveebedrijven zijn in Rusland, die veel invloed hebben. Dit is het Duitse EkoNiva (3,8% marktaandeel), het Russische Agrokompleks (1,3% marktaandeel) en overheidsbedrijven (2,2% marktaandeel). De overige bedrijven hebben minder dan 0,8% marktaandeel in de zuivelproductie. Het aantal koeien in 2020 was 8 miljoen stuks, in 2021 is de verwachting dat dit daalt naar 6,5 miljoen koeien. Doordat de gemiddelde productie per koe nog steeds stijgt, wordt er voor dit jaar gerekend op een oplopende melkaanvoer van 31,8 miljoen ton.
Het aantal familiebedrijven in Rusland is maar 17% van het totaal en wordt elk jaar minder. De verschillen in productie per koe zijn ook gigantisch met een productie tussen de 1.802 (bij hobbyboeren) en 8.591 kilo melk per koe per jaar, dus de Russische zuivelsector heeft in basis nog veel potentie. De grootste zuivelverwerkers in Rusland zijn Danone (7,5% marktaandeel) en PepsiCo (7,2% marktaandeel). Hiermee zijn er dus veel buitenlandse bedrijven die zuivel verwerken in Rusland, waardoor lokale zuivelverwerkers moeilijk kunnen concurreren.
Rusland focust zich meer op de export
Nu Rusland steeds meer zelfvoorzienend wordt de export hard opgeschroefd. Zo zijn vooral Turkije en China twee belangrijke exportlanden, maar groeit ook de export naar andere landen stevig. Het is de vraag wanneer de handelsrestricties worden, waardoor er weer handel met Europa kan ontstaan. Deze im- en exportbelemmeringen tussen de Europese Unie en Rusland zijn over en weer ingesteld, na het binnenvallen van De Krim door Rusland in 2014. Handelsversoepelingen kan de Europese, maar ook de Russische zuivelmarkt een boost geven. Vooralsnog zitten de handelspolitieke verhoudingen tussen de EU en Rusland muurvast.
Doordat Rusland gestaag verder groeit en een grote speler is qua melkproductie, gaat het land zich snel uitbreiden op de exportmarkt. Rusland focust zich vooral op de Aziatische markt en kan hiermee concurrentie vormen voor landen als Nieuw-Zeeland en Australië. Toch loopt Rusland nog een eind achter op het gebied van kwaliteit, waardoor Aziatische landen vooralsnog de voorkeur geven aan andere landen.
Rusland is dus een opkomende speler waar nog veel moet gebeuren aan de melkkwaliteit en groei, maar met steun vanuit de overheid en wellicht op termijn versoepelingen in de handelsrestricties kan Rusland groeien tot een belangrijke speler worden op de wereldwijde zuivelmarkt.