GDT blijft stijgen, waarom gaan melkprijzen niet mee?

De Global Dairy Trade (GDT) heeft medio februari voor de zevende keer op rij een plus genoteerd. Op 16 februari kwam de gemiddelde notering uit op $3.746 per ton, een plus van 3% ten opzichte van de veildag op 2 februari. De grootste drijfveer achter die opwaartse beweging is volle melkpoeder. Het product noteerde een plus van 4,3% tot $3.615 per ton, waarmee het hoogste punt van de afgelopen vijf jaar is bereikt.

ZuivelNL noteerde op woensdag 24 februari daardoor eveneens plusjes. Zo ging de notering van de grootste drijfveer op de Global Dairy Trade: volle melkpoeder, met €5 omhoog naar €296 per ton. Daarmee zet het de zoveelste plus op rij neer. Boter noteerde in Nederland eenzelfde stijging, een plus van €5 tot €365 per ton, waarmee het beter presteert dan vorig jaar. Toen lag de notering in deze periode op €352 per ton. Ook hier geldt dat het de zoveelste toename op rij is.  

Toch lijkt het erop dat veel zuivelaars deze stijgende tendens (nog) niet kunnen nabootsen. Bij de meeste verwerkers is de melkprijs al weken stabiel tot licht dalend, met een gemiddelde melkprijs van zo'n €33,50 per 100 kilo (bij 4,42% vet, 3,57% eiwit en een jaarleverantie van 1 miljoen kilo). Arthur Fernall, de voorzitter van de raad van bestuur van Arla, gaf vorig jaar al aan dat de Global Dairy Trade niet altijd aansluit bij het marktbeeld in Europa. Is dat zo? Of is er een andere reden dat de Nederlandse melkprijzen niet direct correleren met de GDT?

Kopers uit Azië verkiezen Nieuw-Zeelandse product
Mark Voorbergen, managing partner bij Dairyntel, stelt dat de gedacht van Arla gedeeltelijk klopt. "De partijen die de grote volumes kopen op de Global Dairy Trade komen vooral uit Azië, en dan met name uit China", licht hij toe. Daarbij is het belangrijk te onthouden dat het merendeel van het product dat aangeboden wordt op de GDT van Nieuw-Zeelandse afkomst is. "Aziaten geven de voorkeur aan producten van Nieuw-Zeelandse oorsprong, die als premium worden beschouwd, en zijn dus bereid om daar meer voor te betalen. Het zorgt ervoor dat de Europese prijzen niet helemaal overeenkomen met de prijzen op de GDT."

Voorbergen vervolgt: "Maar, als het gat met de commodityprijzen te groot worden, dan gaan ze zichzelf vanzelf achter de oren krabben." Al levert dit niet altijd resultaat op. "Vooral in de recepturen gaat het dan vaak mis. Er wordt een ander vetgehalte behaald of een product is medium heat in plaats van low heat." Daarbij stelt Voorbergen dat zo'n omschakeling – naar producten met een andere oorsprong – tijd kost en tegen de tijd dat het doorgevoerd is in de fabrieken is de prijspremie alweer verdwenen." Met andere worden: het is veel werk, voor weinig resultaat. Aziaten betalen dan liever wat meer.

Klein volume melk
Een andere reden voor de onbalans tussen de Nederlandse melkprijzen en de Global Dairy Trade is het feit dat de noteringen die we hier volgen slechts een klein volume van het totaal betreffen. "De Global Dairy Trade loopt op, vervolgens volgen de Europese spotprijzen en pas daarna volgen de langere retailcontracten (waar bijvoorbeeld grote volumes kaas in ondergebracht zijn). Deze laatste groep heeft in Nederland veel gewicht in de schaal als het gaat om de melkprijs."

Kortom: er zijn twee hoofdoorzaken die ervoor zorgen dat de Nederlandse melkprijzen de stijgende trend van de GDT niet direct kunnen volgen. Azië geeft de voorkeur aan Nieuw-Zeelands product en is bereid om daar meer voor te betalen. Ten tweede betreft het slecht een klein deel van het volume. "Uiteindelijk zullen de Nederlandse melkprijzen wellicht wel iets stijgen in de slipstream van de Global Dairy Trade, maar van een vertraging van enkele maanden moet je zeker niet vreemd op kijken."