Jan Kos, CEO en 1 van de 3 eigenaren van Vandersterre Groep, is kaasman pur sang, maar wil nu ook vloeibare zuivel, melkpoeder en boter gaan handelen. Met de nieuwe ingredientstak, die door Dennis van Huet, voorheen Bel Leerdammer en Hoogwegt, getrokken gaat worden, slaat het bedrijf een andere richting op. De focus komt daarbij op de bovenkant van de markt.
Het opzetten van een ingredientstak klinkt niet echt logisch voor een kaasbedrijf, vanwaar deze stap?
"Dit kan de next step voor Vandersterre zijn. Wij zijn een familiebedrijf en al generaties lang actief in de zuivel. We proberen ons altijd te blijven ontwikkelen. Aanvankelijk leverden we voornamelijk kazen aan markthandelaren in eigen land. Eind jaren '80 zijn we met de export begonnen, de eerste 10 jaar enkel in Duitsland en de laatste 20 jaar beleveren we ook de rest van de wereld. De consumententrends veranderen snel. Vroeger lag de kaas nog bij iedereen onder de stolp, maar tegenwoordig weten jongeren amper meer hoe een kaasschaaf eruit ziet. Er wordt nog wel veel kaas geconsumeerd, maar op een andere manier. Daar proberen we op in te spelen, anders heb je geen bestaansrecht meer. Met onze ervaring in de zuivel en kennis van consumententrends denken we ook in andere grondstoffen als boter en melkpoeder het verschil te kunnen maken. Ondernemen doen we graag bij Vandersterre en met Dennis van Huet denken we de juiste man in huis te hebben om de ingredientstak op poten te zetten."
De focus ligt op waardecreatie en unieke grondstoffen, kunnen jullie dit concreet maken?
"We focussen ons op de bovenkant van de B2B-markt. Daar is doorgaans ook meer marge te maken dan in de bulkmarkt. Je moet daarbij denken aan zuivelproducten waarvan de grondstof net wat specialer is dan alleen stalmelk. Dit sluit aan bij de opkomst van nieuwe melkstromen die gericht zijn op duurzaamheidseisen, dat biedt kansen in de handel. We hebben bij Vandersterre bovendien goede relaties met coöperaties die ook die weg inslaan, zoals Cono Kaasmakers, CZ Rouveen en FrieslandCampina. Waardecreatie ontstaat in onze ogen door partnerships, waarbij het onze rol is om melkverwerkers te ontzorgen in de afzet."
Jan Kos
Zien jullie vanuit duurzaamheidsoogpunt ook brood in vegan zuivel?
"Als kaasbedrijf stonden we aanvankelijk sceptisch tegenover vegan zuivel, maar dat zien we nu anders. Kijk naar de opkomst van biologische zuivel en geitenkaas. Dat had vroeger een wollig imago, maar nu niet meer. De mindset veranderd. Consumenten zijn zich steeds meer bewust het klimaat en switchen daarom soms naar vegan en dat biedt kansen. Begrijp ons niet verkeerd, vegan is een alternatief, maar staat niet tegenover gewone zuivel. Wat dat betreft is vlees een mooi voorbeeld, ondanks de opkomst van vleesvervangers blijft de vleesconsumptie wereldwijd stijgen."
Melkveehouders zien zuivelhandelshuizen, denigrerend gezegd, soms als profiteurs. Is die kritiek terecht?
"Nee. Natuurlijk zijn handelshuizen bezig met geld verdienen, maar ze vervullen ook een cruciale rol in de keten. De Nederlandse zuivelmarkt staat wereldwijd bekend om hoge kwaliteit, maar ook om de overschotten. Handelshuizen verzorgen een groot deel van de afzet daarvan en vervullen daarmee een belangrijke rol in de waardeketen. Zonder handelshuizen zou er minder export zijn en daarmee meer product en dus minder ruimte voor een goede melkprijs op de binnenlandse markt. Wij als Vandersterre zijn plat gezegd ook geen dozenschuiver, maar een omvormbedrijf. Hoewel we de kazen niet zelf produceren, verwerken we deze wel tot eindproducten en voegen daarmee waarde toe. We hebben veel waardering voor het vak van melkveehouder. Vrij recent was ik nog op een primair bedrijf, maar daar heb ik spreekwoordelijk gezegd niet veel kaas van gegeten. Melkveehouders, verwerkers en de handel hebben samen de Nederlandse zuivelsector gemaakt tot wat die nu is."
Wat verwachten jullie van 2021, hoe groot gaat de impact van corona zijn?
"De impact van de coronacrisis in de zuivelhandel is groot. Door de onzekerheid worden aankoopmomenten uitgesteld en wordt er dus voornamelijk op de korte termijn gehandeld. Met een vaccin breken er waarschijnlijk betere tijden aan, al zullen we nog wel even last houden van de nasleep van de pandemie. Laten we de in deze crisistijden de lichtpuntjes als sector niet uit het oog verliezen. De wereldbevolking groeit de komende 3 decennia van 7 naar 9 miljard mensen en de zuivelconsumptie per persoon stijgt nog altijd. Wellicht niet in Nederland, maar wel in andere delen van de wereld. Zuivel is een primaire levensbehoefte, de consument is 52 weken in het jaar klant."