Komt er een melkbonus-malussysteem in de EU?

In het kielzog van de GLB-hervormingsvoorstellen heeft het Europees Parlement op 23 oktober namelijk ook voorstellen aangenomen over regulering van agrarische markten in de Europese Unie. Het Parlement stemde in meerderheid voor een bonus-malussysteem op de zuivelmarkt.

Snel reageren op marktsignalen
Dit systeem houdt in dat in tijden van overschotten op de zuivelmarkt, melkveehouders een premie ontvangen als ze minder melk produceren. Degenen die juist meer melk produceren, moeten rekening houden met een mogelijke strafkorting.

Ook stemde het Europees Parlement in meerderheid voor leveringscontracten tussen melkveehouders en zuivelondernemingen over melkprijs en volume en voor een andere manier van marktinterventie. Nu is er een vaststaande minimumprijs waarbij de Europese Commissie melkpoeder op vooraf vastgelegde volumes opkoopt en uit de markt neemt. In het voorstel van het Europees Parlement wordt deze werkwijze afgeschaft en moeten zuivelondernemingen biedingen doen om in aanmerking te komen voor opkoop van melkpoeder en andere zuivelproducten door de Europese Unie.

Het bonus-malussysteem moet snel kunnen reageren op veranderende omstandigheden in de markt. Volgens Sieta van Keimpema van de Dutch Dairymen Board (DDB), werkt dit 'early warning' systeem in de aangenomen voorstellen van het Europese Parlement nu nog te traag.

LTO was tot nu toe geen voorstander van ingrijpen door de Europese Unie, omdat dit juist marktverstorend kan werken en het effect tegengesteld kan zijn aan wat wordt beoogd, namelijk minder prijsschommelingen van boerderijmelk.

Invloed European Milk Board
Het European Milk Board, waar het Nederlandse Dutch Dairymen Board onderdeel van uitmaakt, heeft een grote stem gehad in de plannen die het Europees Parlement in meerderheid heeft aangenomen. Tijdens de vorige zuivelcrisis in 2016 paste de Europese Commissie, na een periode van opkoop van zuivelvoorraden, voor het eerst vrijwillige volumeregulering toe. In lijn met de strategie die het European Milk Board (de Europese belangenorganisatie van melkveehouders die tegenstander zijn van het vrije markt denken) toen ook al jaren had bepleit.

Deze gang van zaken heeft het Europees Parlement nu blijkbaar in meerderheid overtuigd om een vervolg te geven aan het bonus-malussysteem. Europa's grootste lidstaten Frankrijk en Duitsland spelen een doorslaggevende rol. Frankrijk werkt al veel langer met marktregulering op de nationaal zuivelmarkt en ook in Duitsland is er veel steun voor regulering. Het Verenigd Koninkrijk, dat geen zitting meer heeft in het Europarlement, was juist altijd een vurig pleitbezorger van vrijemarktwerking.