Groeit de melkplas niet te snel in coronatijd?

Toen de coronacrisis dit voorjaar in alle hevigheid oplaaide, was even de vrees of de melkcollectie wel kon doorgaan. In delen van de Verenigde Staten en Canada leidde het inderdaad korte tijd tot dumping, omdat de melk niet verwerkt kon worden. In Nederland sloten de verwerkers door middel van de Nederlandse Zuivel Organisatie een convenant om elkaars te melk te collecteren mocht dat nodig zijn. Het bleef bij een voorzorgsmaatregel.

Ondertussen zijn de spanningen al lang naar de achtergrond verdwenen. In de tweede coronagolf is de melkcollectie nog geen moment in gevaar geweest, ook elders ter wereld niet. Gelukkig. Dit geeft melkveehouders de nodige ontspanning om de productie op peil te houden, of zelfs op te schroeven.

1,5% meer melk
Voor 2020 is de prognose dat de wereldwijde melkproductie (Europese Unie, de Verenigde Staten, Oceanië en Argentinië) met 1,5% groeit. Dit is meer dan deze zomer werd verwacht, want toen kwam de raming nog uit op minder dan 1%. De groei wordt vooral aangejaagd door de Verenigde Staten, waar de melkproductie ruimschoots voor ligt op vorig jaar. Ook in de Europese Unie is per saldo meer melk. Net als in Oceanië waar Nieuw-Zeeland goed aan het seizoen is begonnen, terwijl de melkveehouders in Australië de droogte-perikelen naar de achtergrond zagen verdwijnen. De verwachting in de Europese Unie en de Verenigde Staten is bovendien dat de groei doorzet richting volgend jaar.

De groeiende melkproductie wordt ingegeven door de hoogte van de uitbetalingsprijzen. De daling van de melkprijzen was uiteindelijk minder groot dan verwacht. In april werd gevreesd dat de melkprijzen door de grens van €30 zouden zakken, maar de uitbetalingsprijzen bewegen daar ondertussen al ruim boven. De gemiddelde kale melkprijs in Nederland stond in oktober al bijna op €34 per 100 kilo. Voor de melkveehouders in Nederland is het geen vette hap, maar ook niet bijster slecht. In andere Europese landen maakten de melkprijzen een vergelijkbare move.

Steunprogramma's
Diverse overheidsmaatregelen ondersteunen de melkprijs. De Europese Commissie opende bijvoorbeeld de particuliere opslagregeling voor kaas, boter en magere melkpoeder. Vooral bij boter is er dankbaar gebruik van gemaakt. Ook de Verenigde Staten tuigden onder leiding van scheidend president Donald Trump de nodige steunprogramma's op, onder andere het veelbesproken 'farm to families food box program', waarbij groenten, vlees en zuivel door de overheid worden opgekocht voor de voedselbank. Eind oktober kondigde het Amerikaanse landbouwministerie de vierde ronde van dit programma aan ter waarde van $500 miljoen. Dit geeft de markt de nodige steun. Met een gemiddelde melkprijs van $17,90 per cwt (50,8 kilo) in september zijn melkveehouders in staat om enige marge te maken.

Met behulp van de steunprogramma's koerst de melkproductie op groei af. De vraag die daarbij rijst, is hoe wenselijke deze productietoename is. De Europese zuivelmarkt heeft nog steeds veel last van de weggevallen vraag door de lockdowns in veel landen, terwijl importerende landen in het Midden-Oosten en Afrika minder grote volumes afnemen door de gekelderde olieprijs. Ook de groei van de mondiale melkplas kon verder marktherstel weleens in de weg staan.