Interview Nico Bouwman
Schouten moet doorkomen met kalvergatecompensatie
Inmiddels sleept het al een tijd voort: de zogenoemde kalvergate. Nu, ruim 2,5 jaar later, heeft minister Schouten nog altijd geen oplossing geboden voor de onterecht getroffen veehouders. Advocaat Nico Bouwman vindt daar wat van en deelt graag zijn ervaring. Een oproep aan minister Schouten.
Begin 2018 ontstond het vermoeden bij de NVWA dat er in 2017 door veehouders gefraudeerd was met de Identificatie & Registratie (I&R) van hun dieren om op deze manier het fosfaatreductieplan te omzeilen. Met veel tumult gingen zo'n 2000 bedrijven op slot, veelal onterecht bleek later. Als advocaat heeft Nico Bouwman deze storm vanaf het begin meegemaakt door tientallen melkveehouders bij te staan. Op zijn website geeft hij ruchtbaarheid aan de juridische (on)waarheden achter deze bedrijfsblokkades. Hij heeft één duidelijk oproep aan minister Schouten: stop dit lang slepende proces en kom met een passende vergoeding.
Dit alles vond plaats in 2018, nu pas biedt Schouten haar excuses aan en dreigt er een rechtszaak. Hoe heeft het zo lang kunnen duren?
"Ik ben vanaf het begin bij dit proces betrokken geweest. Waarom Schouten zo laat met excuses komt is mij onbekend. Eind januari of begin februari 2018 begon deze hele hetze die zijn herkomst eigenlijk kent uit het fosfaatreductieplan dat in 2017 ingevoerd werd. Eerst meldde Schouten in een brief dat bijna de helft van de melkveehouders gefraudeerd zou hebben, dit werd kort daarna teruggebracht naar 2000 bedrijven die per direct op slot gingen. Ik denk dat ze het proces enorm onderschat hebben. Opvallend is dat Schouten de blokkades er bij een deel van de boeren op hield, ondanks dat de rechter op 3 mei 2018 oordeelde dat dit niet zomaar mocht. Het vervelende is dat sommige bedrijven daardoor tot 9 maanden dicht zaten, terwijl er niet gefraudeerd was. Slechts een heel klein deel van de boeren heeft opzettelijk de regels overtreden; in de meeste gevallen ging het om menselijke foutjes. Een eerder excuus was op zijn plaats geweest, zeker omdat haar acties niet rechtmatig waren."
Er zijn dus veel bedrijven onterecht geblokkeerd. Melkveehouders kunnen een schadeclaim indienen. Krijgt u veel verzoeken binnen?
"Schouten sprak over ruim 300 bedrijven die onterecht geblokkeerd waren. Op basis van het oordeel van de rechter op 20 oktober 2020 concludeer ik dat dit er veel meer zijn. Bij een onterechte blokkade kan je dus een schadeclaim indienen. Het probleem is alleen dat de melkveehouder pas een schadeclaim kan indienen als hij of zij volledig uitgeprocedeerd is op dit onderwerp. De meeste melkveehouders hebben het niet zover laten komen, omdat de kosten van het procederen bijvoorbeeld niet opwogen tegen de geleden schade. Ik verwacht dan ook niet dat er nog veel claims binnen gaan komen."
"In het begin heb ik veel melkveehouders bijgestaan die ervoor kozen om niet volledig door te procederen en allang blij waren dat de blokkade opgeheven werd. De meeste schades waren, hoe vervelend ook, beperkt tot een paar duizend euro. Dit opwegend tegen de proceskosten van het procederen is vaak niet lonend. Voor de korte blokkades, denk aan enkele weken, zitten de schades ongeveer tussen de €5.000 en €10.000 verwacht ik, maar het kan ook gaan over tienduizenden euro's voor bedrijven die veel langer op slot zaten. Ik sta bijvoorbeeld een klant bij die zo'n 9 maanden op slot zat en wel met succes heeft doorgeprocedeerd. Ik verwacht niet dat er nog veel claims bij gaan komen. Degenen die met succes het uitgeprocedeerd hebben, zullen ongetwijfeld een schadeclaim indienen."
Waarom moet de melkveehouder volledig uitgeprocedeerd zijn om schade te claimen?
Het is eigenlijk een hele formele regel, dat je uitgeprocedeerd moet zijn. Het idee er achter is dat een discussie een keer klaar moet zijn. Op zich heel logisch, je bent uitgeprocedeerd, hebt gelijk dus je krijgt een schadevergoeding. Maar eigenlijk vind ik het in dit geval dat er wel anders naar gekeken kan worden. Voor sommigen was het gewoonweg niet lonend om te procederen, terwijl nu duidelijk is dat de minister fout zat. Als ik haar was zou ik generiek aan ieder een x-bedrag ter compensatie aanbieden. Mocht je dan veel meer schade geleden hebben kan je alsnog een hogere claim indienen die dan op individueel niveau bekeken kan worden. Ze moet eens knopen gaan doorhakken en dit niet voort laten slepen. Geef er een klap op. Het is overigens ook zo dat melkveehouders die in de tussentijd gestopt zijn met het bedrijf nog recht hebben op een schadeclaim, maar dan moeten ze dus wel helemaal uitgeprocedeerd zijn."
Hoe lang gaat de procedure van claim indienen tot uitbetaling duren denkt u?
"Dat is moeilijk te zeggen, het hangt ook grotendeels van de medewerking van de NVWA af. Het kan een kwestie van weken zijn, maar als je gaat procederen over de claim kan het ook jaren gaan duren. Het is deels afhankelijk van de politieke oplossing. In zijn algemeenheid is het lastig om geld los te krijgen bij overheidsinstanties als de NVWA en RVO, dan gooit men het op het feit dat ze niet met belastinggeld gaan strooien. Ik snap dat, maar aan de andere kant vind ik dat ze wel enorm aan de zuinige kant zitten. Het ontbreekt aan realiteitszin. Ik verwacht over de hoogte van de schade dan ook nog wel de nodige procedures."
Als melkveehouders schade willen claimen, moeten ze dit dan individueel doen of kan dat ook generiek?
"Juridisch gezien moet dat individueel. Maar op politiek niveau, als je de rollen omdraait, kan dat ook generiek. Schouten kan er voor bijvoorbeeld voor kiezen om de gevallen in groepen te verdelen en dan per groep te kijken wat de vergoeding gaat worden. Naar mijn inschatting is er namelijk maar een handje vol bedrijven dat redelijkerwijs geen schadevergoeding toekomt. Als ze dat niet doet moet het juridisch gezien per zaak opgelost worden. Ik begreep uit diverse bronnen dat ze op dit moment bezig is met het bezinnen over verdere stappen, maar ze moet er eens een klap op geven."
Wat gaat er volgens u in de aankomende weken of maanden gebeuren, of waar hoopt u op?
"Zoals ik al eerder benoemde, dit duurt nu lang genoeg. Het is tijd om knopen door te hakken. Mijn oproep aan de minister is dan ook om hier coulant mee om te gaan en er een streep onder te zetten. Ze moet hier lering uit trekken, kom met een nette schadevergoedingsregeling en erken dat je fout zat. Het moet gewoon een keer klaar zijn. Er kan prima een generieke regeling komen."
Jorine Cosse
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.