De prijs van eiwitrijk veevoer loopt in de periode tot en met 2030 sneller op dan de prijs van minder eiwitrijke veevoergrondstoffen. Dit blijkt uit ramingen van de Europese Commissie. Een snelle overgang naar 100% GMO-vrij voer hoeft geen grote gevolgen te hebben voor melkproductie en ...
In het rapport 'EU Agri Outlook 2019, markten en inkomen' worden de ontwikkelingen in de agrarische economie in Europa en de wereld ingeschat tot en met het jaar 2030. Vanwege stijgende olieprijzen stijgt de prijs van veevoer mee. De stijging van minder eiwitrijke grondstoffen is met enkele procenten per jaar echter gematigd, vergeleken met de prijsstijging van eiwitrijke veevoergrondstoffen zoals sojaschroot. Dit heeft onder andere te maken met het verschil in EU zelfvoorzieningsgraad tussen eiwitrijk en minder eiwitrijk voer.
De berekende forse prijsstijging van soja op de langere termijn is ook het gevolg van toenemende vraag in de Europese Unie naar zuivel die geproduceerd is op een rantsoen dat vrij is van genetisch gemodificeerde organismen. In Nederland en Duitsland VLOG-melk genoemd. Buiten de Europese Unie is het aanbod van GMO-vrij veevoer uiterst schaars. In de Europese Unie groeit het areaal GMO-vrije veevoergrondstoffen jaar op jaar, maar vergeleken met het veevoervolume dat jaarlijks wordt geïmporteerd, blijft het beperkt tot minder dan 5% van het totale veevoerverbruik in de Europese Unie.
Scenario 100% GMO vrij voer in de EU
Om de gevolgen van een toenemende vraag naar GM vrije producten voor de agrarische EU markten te beoordelen, is een hypothetisch scenario onderzocht waarbij de EU binnen 4 jaar volledig overgaat op 100% GMO-vrije melkproductie.
Volgens de EU Feed Protein Balance Sheet voor 2018/2019, wordt 77% van het totale voerverbruik in de EU door de EU lidstaten zelf geproduceerd. Oliehoudende zaden, die voor ongeveer een kwart bijdrage aan het totale EU-voedergebruik wordt grotendeels geïmporteerd en slechts 26% wordt geproduceerd in de EU zelf. Meer specifiek, draagt soja voor 16% bij aan het totale EU-voedergebruik en slechts 3% wordt in de EU lidstaten geproduceerd. De belangrijkste exporteurs van sojabonen en sojaschroot naar de EU zijn Brazilië, de VS, Argentinië en Oekraïne. Met uitzondering van Oekraïne, zijn in deze landen vrijwel alle sojabonen van genetisch gemodificeerde rassen.
Scenario-veronderstellingen
Om de overgang na te bootsen, wordt aangenomen dat in 2020 het GMO-vrije voeraanbod vooral bestemd is voor de markt van consumptiemelk en de biologische productie in de landen die al GMO melk vrij zijn. Dit is ongeveer 25% van de EU-melkproductie. In de daaropvolgende jaren zal GMO vrije melkproductie in de EU geleidelijk toenemen 100% in het onderzochte hypothetische scenario. Er is geen rekening gehouden met verschuiving van de geïmporteerde soja voor koeien naar andere veehouderijsectoren en vice versa voor andere voedermiddelen (bijv raapschroot). Extra kosten als gevolg van de noodzaak om GMO-vrije en andere voerstromen van elkaar te scheiden / gescheiden te houden worden ook niet meegerekend.
Effecten op gewassen arealen
Door 100% GMO-vrij te worden, blijkt de samenstelling van het melkveerantsoen als volgt te veranderen: 13% minder sojameel, 9% meer andere oliehoudende zaden (in het bijzonder raapzaad en zonnebloem) en 5% minder granen. De EU-sojabonenoppervlakte neemt toe met 51% (+0,6 miljoen hectare) en het grasland en voederareaal met 2,8 miljoen hectare. 100% GMO-vrije melkproductie betekent dus niet alleen een afname van sojaimport van buiten de EU en een toename van de EU sojabonenproductie, maar vooral ook een verandering in de richting van productiesystemen met meer grasland en voedergewassen en minder graan en andere oliehoudende zaden. Als reactie op de stijgende vraag, gaat de EU-prijs voor sojabonen met maar liefst 53% omhoog terwijl de raapzaad- en tarweprijzen gematigder stijgen, met 8% en 3% respectievelijk.
Effect op prijs melk en vlees gering
Deze belangrijke veranderingen in voerrantsoenen leiden tot een bescheiden daling van de melkproductie met 0,5% of 886.000 ton en de invloed op de melkproductie is gering (minus 0,2%). De rundvleesproductie, nauw verbonden met de melkproductie, daalt met 1,3% als gevolg van een vermindering van de runderpopulatie(-0,9%). Productieverlies wordt voornamelijk veroorzaakt door een stijging van de voerkosten (+3,1%). De prijs van melk en rundvlees stijgt met respectievelijk 0,7% en 3,8%.
De uitkomst van het scenario komt overeen met de literatuur die suggereert dat een omschakeling naar GMO-vrije diervoeders in de zuivelsector aanzienlijke gevolgen zou hebben voor het landgebruik, terwijl de effecten op de markten voor melk en rundvlees kunnen vrij bescheiden zijn.