Gaat consument betalen voor biodiversiteit?

"Iedereen praat over meer (en herstel van) biodiversiteit, maar burger en consument betaalt hier niet tot nauwelijks aan mee. Als je op alle Friese melk een toeslag plakt en die collecteert voor dit doel, dan maak je die consument betrokken en neemt ieder zijn en haar verantwoordelijkheid. Dat is volgens mij wat we willen. 'Friese burgers voor Friese boeren', zo noem ik het initiatief", zo lichtte de scheidend burgervader van de Friese hoofdstad toe.

Autoriteiten omzeilen
Crone stelt voor dat natuurcollectieven een stichting oprichten die een fonds beheren. Op die manier hoopt hij de mededingingsautoriteiten te omzeilen. "Wanneer burgers het oppakken en beheren, dan kan niemand dat volgens mij blokkeren, maar dit moet wel uitgezocht moet worden. De exacte uitwerking vergt sowieso vast nog wel wat aanpassingen, maar het gaat om het idee. Je kunt zeggen: het kan en mag niet, maar waarom? Je kunt ook zeggen dat je het met elkaar wil en daarom zorgt dat het wel gebeurt."

De toetsing van het plan wordt gedaan door het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM). Wouter van de Weijden vertelde namens die organisatie dat de doorrekening eind juli verwacht wordt. "Daarbij kijken we hoeveel supermarkten er daadwerkelijk mee zouden moeten doen om zo'n plan voldoende body te geven, hoeveel opslag per pak realistisch is en hoe je het geld dat je ophaalt het beste kunt beheren en besteden. Dat het niet lukt via een systeem waarin elke burger en supermarkt gedwongen wordt mee te doen, is volstrekt helder. Daarentegen is het op zich wel mogelijk om afspraken te maken met supermarkten."

Crone vertelde al met de supermarktketens Jumbo en Poeisz contact te hebben gehad, alsmede met FrieslandCampina en A-ware. "Al die partijen zijn enthousiast, waarbij de supermarkten wel laten weten dat de andere grote partijen dan ook moeten aanhaken." Uit een eigen berekening van Crone blijkt dat wanneer 75% van de supermarktketens meewerkt, en 2,5 cent per kilo melk extra uitbetaald op zuivelproducten, er ongeveer €3,4 miljoen per jaar wordt opgehaald.

Zegen van Wageningen UR
Martin Scholten, directeur Dierwetenschappen bij Wageningen UR, liet in een aansluitende rondetafeldiscussie weten gecharmeerd te zijn van het plan. "Ik moest er eerst 2 nachten over nadenken, maar daarna werd ik enthousiast en met mij ook Louise Fresco. Als boeren nu met de burgers worden verbonden, gaat dat via ketens in de markt. Hier gaat het om een redelijk directe verbinding tussen de burger en boer."

Scholten wees er overigens wel op dat alle melk die in Friesland wordt geproduceerd, niet per se door Friezen wordt geconsumeerd. En dat alle zuivelproducten in de Friese schappen niet altijd gemaakt zijn van melk van Friese boeren. "Dat A-ware en Poeisz hier positief tegenover staan, begrijp ik wel. Zij hebben een belang in Friesland. De vraag is hoe Arla bijvoorbeeld reageert? Wat als die niet mee wil doen?" Hij stelt dat aan de uitvoering van een dergelijk voorstel dus nog wel wat haken en ogen zitten. "Echter, over het basisprincipe ben ik positief en ik wil het plan beslist niet op voorhand afschieten."

'Niets op dit plan tegen'
Hein Schumacher, de CEO van FrieslandCampina staat er vergelijkbaar in. Hij noemt het plan van Crone sympathiek. "Wij werken met bijvoorbeeld Planet Proof aan de marktkant en met een nieuwe stichting voor het versterken van weidevogelbeheer. De beweging dat je de meerwaarde die gecreëerd wordt (biodiversiteit), terugbrengt naar de boer is de beweging die ook wij onderschrijven. Om die reden sta ik achter het plan en geloof ik ook niet dat een extra plus van €0,02 per pak melk te veel zal zijn. We moeten reëel zijn; zonder extra financiële bijdrage gaan melkveehouders zich niet meer inzetten voor biodiversiteit. Daarvoor zijn de marges in de sector gewoonweg te mager."