De melkveeecor in Nederland dreigt in 2019 opnieuw boven het stikstofplafond uit te komen. Dit maakt dat er maatregelen nodig zijn om een nieuwe generieke korting af te wenden. De sector is zelf aan zet en hamert op kennis en bewustwording. Wat is er op het gebied van voer mogelijk?
De stikstofuitstoot lag vorig jaar 4% boven de sectorale norm, wat maakt dat het nationale stikstofplafond lichtelijk wordt overschreden. Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) dreigde daarom in februari met een generieke korting. Om dit te voorkomen, zijn Nevedi, de Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV), LTO Nederland, Netwerk Grondig, de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) tot een 'Sectoraanpak Stikstofreductie Melkveehouderij' gekomen.
In deze sectoraanpak pleiten zij onder meer voor een eenduidig verhaal naar de melkveehouder: het rantsoen heeft een sturende factor op de stikstofbenutting en –emissie. Hoe kijken verschillende voerspecialisten tegen dit vraagstuk aan?
Kuil afstemmen op jongvee
Ap van der Bas, adviseur Rundvee bij DLV advies, zegt dat er met relatief simpele toepassingen veel winst te behalen valt. "Zo wordt de eiwitrijke najaarskuil veelal aan jongvee gevoerd, terwijl juist de eiwitbehoefte van het oudere jongvee laag is. Daardoor ontstaan er stikstofverliezen." Van der Bas zegt dat de melkveehouders stikstofwinst kunnen behalen door specifiek 1 kuil te maken met een lager ruw eiwit, die wel geschikt is voor jongvee en droge koeien." Dit kan eenvoudig door de snede langer uit te laten groeien of minder te bemesten.
Toch is het vraagstuk moeilijker dan gedacht, zo weet de adviseur. "Je kan de stikstofbenutting in een rantsoen verbeteren door bijvoorbeeld meer energie (maïs) en minder eiwit (gras) in het rantsoen op te nemen, maar bedrijven met derogatie zijn wel gebonden aan maximaal 20% bouwland in hun areaal. Bovendien is de stikstofbenutting van de bemesting op maïsland meestal niet optimaal, waardoor er kans op uitspoeling bestaat. Van der Bas vindt dat melkveehouders beloond moeten worden als zij de stikstofbenutting omhoog krijgen. Hij pleit hij voor een beloningssysteem middels het melkgeld.
Benutting verbeteren
Ook Albart Coster van Dairyconsult meldt dat die eiwitrijke najaarskuilen bijdragen aan stikstofverliezen in de melkveehouderij. Een gedeelte van deze stikstofverliezen is volgens de adviseur te verklaren door het hoge aandeel onbestendig eiwit van deze kuilen. Onder andere aanpassingen aan het inkuilproces kunnen het aandeel onbestendig eiwit in die kuilen verlagen, waardoor de benutting van kan verbeteren. Het doel hierbij is het minimaliseren van het proces van eiwitafbraak dat plaatsvindt tijdens het hele proces (van maaien tot inkuilen).
Vers gras voeren
Het kan daarnaast interessant zijn om gras vers te voeren, dan is er het minste eiwit afgebroken en is het aandeel oplosbaar eiwit lager dan bij hetzelfde gras na inkuilen. Als er gras met betere kwaliteit gevoerd kan worden, dan kan er ook meer gras aan melkkoeien gevoerd worden. Dat zorgt ervoor dat de eiwitaanvoer op bedrijven daalt. Coster benoemt ook dat specifieke vlinderbloemigen (rode klaver, rolklaver en esparcette) de oplosbaarheid van eiwit kunnen verlagen door aanwezigheid tannines en specifieke enzymen. Daarnaast binden vlinderbloemigen stikstof, zodat er minder stikstof hoeft te worden aangevoerd.